(Ayrıntılar ve geçmiş bilgiler eklendi)
ANKARA, 1 Aralık (Reuters) - Başbakan Binali Yıldırım piyasalardaki dalgalanmanın 1-1.5 ay kadar devam etmesini öngördüklerini belirterek, ABD'de Cumhuriyetçi Donald Trump'ın 20 Ocak'ta göreve başlamasının ardından taşların yerine oturacağını söyledi.
ABD'de Trump'ın seçimleri kazanmasının ardından dolarda gözlenen küresel güçlenme eğilimine dün OPEC'in petrol üretimlerinin sınırlandırılma kararının da eklemesiyle dolar/TL tarihi zirvesinin hemen altında 3.46 civarında işlem görüyor.
Yıldırım TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi toplantısındaki konuşmasında "Piyasalardaki gelişmelerden kötümser olmak için şu günleri esas alırsak çok sebebimiz olabilir ama uzun vadede bunun için bir neden yok" diye konuştu.
Yıldırım şöyle devam etti:
"ABD seçimleri sonrası piyasalarda dalgalanma yaşıyoruz, kurlarda oynama var, ekonomik belirsizlik söylentileri had safhada; arka planda Trump'ın kazanması yatıyor... Bütün ülkeler dolardaki kuvvetlenmeden etkilendi; Türkiye de küresel dalgalanmalardan nasibini aldı ama bizim ayrışmamız olduğu doğru... Bütün para birimleri yüzde 5-6 sapma yaptıysa da bizde iki katı oldu, bunların sebeplerini biliyoruz. Endişeye gerek yok, bugün yaşananların üstesinden geleceğiz."
Yıldırım'ın açıklamalarında da belirttiği üzere TL'deki değer kaybı başlıca para birimlerine göre daha fazla oldu. Yılbaşından bugüne bakıldığında ise TL dolar karşısında yaklaşık yüzde 15 değer kaybederken 35 para birimi içinde dolar karşısında TL'den çok değer kaybeden sadece pound, peso, naira ve Mısır poundu yer aldı.
Bu ayrışmada Türkiye'ye özgü nedenler arasında AKP'nin başkanlık sistemini getirecek anayasa değişiklik teklifinin oluşturduğu bahar aylarında olası bir referandum ihtimali bu dönemde bazı yatırımcıların yatırım kararlarını erteleyebilecekleri endişeleri, Cumhuriyet gazetesine yönelik soruşturma, HDP milletvekillerine yönelik gözaltı ve tutuklamalar, yeniden gündeme gelen idam konusu, Türkiye ile AB üyelik görüşmelerinin durdurulmasına yönelik tepkiler ve OHAL'in ne kadar süreceği belirsizliği yer aldı.
TL ve benzer para birimlerinin dolar karşısındaki değerini gösteren grafik için ---> http://tmsnrt.rs/2egbfVh
DALGALANMA 1-1.5 AY KADAR DAHA SÜRECEK
Yıldırım dalgalanmanın tahmini süresi konusunda da, "Bu dalgalanma 1-1.5 ay kadar daha devam edecek; Trump göreve başlayınca taşlar yerine oturacak" diye konuştu.
İşadamlarına yatırım kararlarını ertelememe çağrısı yapan Yıldırım şunları söyledi:
"İşadamları yatırım yapmaya devam etsinler, 2017 çok daha güzel olacak; gereken tedbirleri alıyoruz... FETÖ 15 Temmuz'da başaramadığını ekonomiyle oynayarak yapmaya çalışıyor, asla başaramayacak... TL'nin kullanımı için aldığımız tedbirlerle kısa dönem için 10 milyar dolarlık kaynağı piyasadan çekmeden bıraktık. Piyasaya müdahale ve sermayeye kısıtlama algısı oluşturacak uygulamaların yanından bile geçmeyiz."
Özel sektörün borçlarını döndürme diye bir sıkıntısı olmadığını kaydeden Yıldırım, "Sanki böyle bir sıkıntı varmış gibi kasıtlı yanlış bilgi yaymaya çalışılıyor. Yatırımcı terör ve darbenin konuşulduğu bir ülkede nasıl yatırım kararı versin; durum böyle değil ama algı böyle, bu algıyı değiştirmemiz lazım" ifadesini kullandı.
AP KARARI VE AB İLE İLİŞKİLER
Avrupa Parlamentosu'nun (AP) aldığı müzakerelerin askıya alınması kararının AB liderleri tarafından dikkate alınmayacağını düşündüklerini söyleyen Yıldırım şöyle devam etti:
"AB bugünlerde Türkiye'nin nerede durduğuna değil, Türkiye'nin düşmanlarının sesine daha çok kulak veriyor.. AB ile ilişkileri koparacak değiliz ama Avrupa, Türkiye ile ilişkilerini daha rasyonel şekilde gözden geçirmeli.. Bizim de sabrımızın sonu var, önce ülkemizi koruruz; sonsuza kadar Avrupa'yı koruyacağız diye bir şey yok."
AP geçtiğimiz ay 11 yıldır devam eden Türkiye'nin AB'ye üyelik müzakerelerinin, Ankara'nın darbe girişimine verdiği "orantısız" tepkiden dolayı askıya alınması çağrısında bulunmuştu.
OHAL SÜRECİ
Yıldırım Olağanüstü Hal (OHAL) uygulamasına ilişkin de, "FETÖ'nün temizlenme süreci çok kısa olmayacak, biz de OHAL'in kalkmasını istiyoruz ama OHAL'de ekonomiyi doğrudan ilgilendirecek hiç bir karar almadık" değerlendirmesini yaptı.
Hükümet 15 Temmuz darbe girişiminin ardından OHAL ilan etmişti. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan geçtiğimiz haftasonu yaptığı açıklamada OHAL'in daha fazla uzatılabileceğini söylemiş, Yıldırım ise 2017'de OHAL şartlarının ortadan kalkmış olacağını vurgulamıştı. SİSTEMİ
Yıldırım bugün MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli ile 1400'te yapacağı görüşme öncesinde, bu partiyle yürüttükleri başkanlık sistemini içeren anayasa değişikliği çalışmasına ilişkin de şöyle konuştu:
"Çalışmalarımızı tamamladık. 10-15 madde içinde Cumhurbaşkanı ile Meclis arasındaki ilişkileri düzenleyen, yetki karmaşasını ortadan kaldıran anlaşılabilir bir teklif getiriyoruz. MHP'nin de bu konuda büyük oranda mutabakatı var. Bu teklifi milletin önüne getirince bu sorunları da halletmiş olacağız."
Türkiye'nin yönetim şeklinin başkanlık sistemine dönüştürülmesini savunan AKP, bunun için gereken anayasa değişikliğini Parlamento'da referanduma götürmek için ihtiyaç duyduğu en az 14 eksik milletvekilini tamamlamakta, Meclis'te 39 sandalyesi bulunan MHP'ye güveniyor.
AKP bu ay içerisinde başkanlık sistemini içeren anayasa değişiklik taslağını hazırlamış MHP'ye götürmüş, iki parti arasında kurulan komisyon çalışmasını tamamlanmış, bugünkü Yıldırım-Bahçeli görüşmesinde mutabakat sağlanabileceği belirtilmişti. OHAL VE AB MESAJLARI
Toplantıda konuşan TÜSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Cansen Başaran-Symes ise, OHAL'in kaldırılması çağrısı yaparak, "Meclis odaklı bir çözüme geçilmesini bekliyoruz. Türkiye'nin normalleşmeye ihtiyacı var. Normalden ne kadar uzaklaşırsak, normalleşme de o kadar uzun ve zorlu olacaktır" dedi.
TÜSİAD Yüksek İstişare Konseyi Başkanı Tuncay Özilhan ise, AB-Türkiye ilişkileri konusunda şunları söyledi:
"AB-Türkiye ilişkilerinin gerilmiş olmasını endişeyle izliyoruz. Burada AB'nin yapıcı olmayan tavrının payı büyük. Türkiye, AB'nin tavrına öfkeyle kalkarsa zararla oturur." (Haberi bildiren Ercan Gürses; Haberi derleyen Akın Aytekin; Redaksiyon Birsen Altaylı, Nevzat Devranoğlu)