(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 11 Ağustos (Reuters) - Cari açık uçak krizi sonrası Rusya ile gerginlik ve iç güvenlik endişeleri nedeniyle turizm gelirlerinde azalma ve dış ticaret açığındaki artışın etkisiyle Haziran'da geçen yılın aynı ayına göre yüzde 54 artışla beklentilerin üzerinde 4.94 milyar dolar oldu.
Ekonomistler Haziran'da turizm gelirlerindeki yüzde 43'lük sert azalmanın düşük petrol fiyatlarının olumlu etkisini sınırladığını belirtirken, normalde turizmin en yoğun olduğu Temmuz ayında gelir kaybının daha da artmasıyla bozulmanın süreceği cari açıkta, darbe girişiminin de olumsuz etki yaratabileceğini belirtiyor.
Turizm sektöründe yaşanan kan kaybının ardından hükümet Rusya ile ilişkileri tekrar canlandırmaya çalışırken, Rusya tarafından kısmi bir toparlanma görülse bile Rusya'da ekonominin iyi olmamasının yanı sıra güvenlik endişelerinin de etkisiyle bu yılın kayıp yıl olacağı belirtilmişti. Devlet Başkanı Vladimir Putin, önceki gün Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ile görüşmesi ardından yaptığı açıklamada, ilişkilerin kriz öncesi döneme dönmesinin iki ülke için de öncelikli olduğunu, Türkiye'ye yönelik yaptırımların adım adım kaldırılacağını ve Türkiye'ye charter uçuşların tekrar başlaması konusunu yakında çözeceklerini söyledi. Bankası (TCMB) verilerine göre, cari açık Ocak-Haziran döneminde 19.06 milyar dolar olarak gerçekleşirken, 12 aylık kümülatif cari işlemler açığı Mayıs ayındaki 27.69 milyar dolardan 29.42 milyar dolara yükseldi.
TCMB açıklamasında cari açıktaki artışın nedenlerine ilişkin, "Hizmetler dengesi fazlasının bir önceki yılın aynı ayına göre 1.23 milyar dolar azalarak 1.19 milyar dolara düşmesi ve ödemeler dengesi tablosundaki dış ticaret açığının 326 milyon dolar artarak 5.23 milyar dolara yükselmesi etkili olmuştur. Ayrıca, birincil gelir dengesi açığı 165 milyon dolar artarak 997 milyon dolar olmuştur" denildi.
Reuters'ın 17 ekonomistin katılımıyla yaptığı ankete göre cari işlemler dengesinin Haziran ayında 4.3 milyar dolar, yıl sonunda ise 33.4 milyar dolar açık vermesi bekleniyordu.
Cari denge Mayıs ayında 3.17 milyar dolar, geçen yılın Haziran ayında ise 3.22 milyar dolar açık vermişti.
Finansbank ekonomisti Deniz Çiçek, yılın ilk yarısında turizm gelirlerinin geçen yılın aynı dönemine göre 3.2 milyar dolar azaldığını söyleyerek, "Bu düşüş son aylarda hız kazandı. Darbe girişimi de Temmuz ayında cari açıkta daha fazla bozulmaya neden olacaktır. Temmuz-Eylül dönemi en yoğun turizm sezonu olduğundan yılın ikinci yarısında turizm gelirlerindeki kayıp ilk yarıya göre daha fazla olacaktır" dedi ve şöyle devam etti:
"Darbe girişiminin etkisi tüketici ve yatırımcı güven açısından önemli olduğu gibi turizmde de ekstra olumsuz etki yapabilir. Son haftalarda kredi büyümesinde yavaşlama görülüyor. Belirsizlik sebebiyle iç talepte, özellikle yatırımlarda düşüş gözlenebilir."
Verinin ayrıntılarına bakıldığında hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 1.12 milyar dolar azalarak 1.07 milyar dolara geriledi.
"İHRACAT GELİRLERİNİ ARTIRICI TEDBİRLER ALINACAK"
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci, Twitter hesabından yaptığı açıklamada "Her türlü olumsuz koşula rağmen hizmet ticaretinde net ihracatçıyız. Hizmet sektörlerine yönelik olarak, ihracat gelirlerimizi artırıcı her türlü tedbiri süratle hayata geçireceğiz. Ülkemizin dış finansmana erişimi önünde herhangi bir engel bulunmuyor" dedi.
Parasal olmayan altın kaleminde, bir önceki yılın Haziran ayında 196 milyon dolar net ithalat gerçekleşmişken, bu yılın aynı ayında 269 milyon dolar net ihracat kaydedildi.
Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 143 milyon dolar artarak 940 milyon dolar oldu.
Güncel OVP'ye göre cari açığın 2016 yılını 28.6 milyar dolar ile tamamlaması beklenirken, bu rakam GSYH'nın yüzde 3.9'una denk geliyor.
TCMB verilerine göre doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler (net yükümlülük artışı), bir önceki yılın aynı ayına göre 267 milyon dolar azalarak 271 milyon dolar oldu.
Net hata noksan kaleminde Haziran'da 1.53 milyar dolar çıkış, ilk altı ayda ise 1.63 milyar dolarlık giriş görüldü.