(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 14 Şubat (Reuters) - Cari işlemler dengesi dört ay fazla verdikten sonra turizm gelirlerindeki mevsimsel düşüşün etkisiyle Aralık ayında beklentilere paralel 1.44 milyar dolar açık verdi. Cari açık 2018'in tamamında ise büyümedeki yavaşlamanın etkisiyle 27.63 milyar dolar ile son dokuz yılın en düşük seviyesinde gerçekleşti.
Ekonomistler cari açıkta daralmanın düşük büyüme, petrol fiyatlarında geçen yıla göre gözlenen düşük seyrin etkisiyle bu yıl bir miktar hız kesse de sürmesini bekliyor.
Reuters'ın 17 kurumun katılımı ile yaptığı ankette cari işlemler dengesinin Aralık'ta 1.5 milyar dolar açık vermesi bekleniyordu. Bankası (TCMB) verilerine göre Türkiye'nin en büyük ithalat kalemi enerjinin yanı sıra altın hariç cari işlemler hesabı bir önceki yılın Aralık ayında 2.45 milyar dolar açık vermişken, Aralık 2018'de 2.5 milyar dolar fazla verdi.
Geçen yıl TL'nin dolar karşısında yüzde 30'a yakın değer kaybetmesinin iç talebi zayıflatıp ithalat maliyetlerini artırmasıyla cari denge Ağustos'ta 1.89 milyar dolar, Eylül'de 1.8 milyar dolar, Ekim'de 2.6 milyar dolar ve Kasım'da 1.08 milyar dolar fazla verdi.
Cari denge 2017 yılının Aralık ayında ise 7.75 milyar dolar açık verdi. Buna göre her ne kadar cari işlemler dengesi Aralık itibariyle tekrar açık verse de ekonomistler önceki yıla göre yüzde 81 düşüş kaydetmesi nedeniyle dengedeki iyileşme trendinin aslında sürdüğüne dikkat çekiyor.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, dış ticaret açığındaki önceki aya kıyasla genişleme ve turizm gelirlerindeki azalma ile Aralık'ta cari açık verildiğini, ancak dengelenmenin tam hız devam ettiğini söyleyerek, "Finansman tarafında Aralık özelinde portföy çıkışı ve bankaların borç ödemeleri nedeniyle kayıtlı sermaye çıkışı var. Ancak 2.8 milyar dolarlık net hata noksan kaynaklı giriş cari açığı finanse ettiği gibi rezerv birikiminin olmasını da sağladı. Bu bağlamda Aralık özelinde finansman kalitesinin iyi olmadığını belirtmek gerek" dedi.
Kömürcüoğlu, 2019'da iç talepteki yavaşlamanın yansıması ve petrol cephesindeki görece ılımlı seyir nedeniyle cari açıktaki daralma sürecinin 2018'e kıyasla hız kesse de devam edeceğini öngördü.
NET HATA NOKSANDA 2018'DE $21.17 MLYR GİRİŞ OLDU
Verinin alt kalemlerine bakıldığında net hata noksan kaleminde Aralık'ta 2.8 milyar dolarlık, yılın tamamında ise 21.17 miyar dolarlık giriş oldu.
Yılın tamamına bakıldığında net hata noksan kaynaklı girişlerin yılı kurtardığını, bankaların borç ödemesi ve portföy çıkışı nedeniyle ise sermaye çıkışı olduğunu söyleyen Kömürcüoğlu, "Kalan açığın kapatılmasında 10.3 milyar dolarlık rezerv kullanıldı. 2018 verisi cari açık finansmanının net hata noksan ve rezerv kullanımı ile yapıldığını gösteriyor. Bu da cari açıktaki daralmaya rağmen finansman cephesinde kırılganlığın olduğuna işaret ediyor" dedi.
Dış ticaret açığı Aralık'ta bir önceki yılın aynı ayına göre 5.86 milyar dolar azalarak 1.68 milyar dolara geriledi. Hizmetler dengesi altında seyahat kaleminden kaynaklanan net gelirler, bir önceki yılın aynı ayına göre 118 milyon dolar artarak 898 milyon dolara yükselirken, 2018 yılının tamamında 20.6 milyar dolar oldu.
Birincil gelir dengesi kalemi altında yatırım geliri kaleminden kaynaklanan net çıkışlar, bir önceki yılın aynı ayına göre 197 milyon dolar azalarak 883 milyon dolar olurken, 2018 yılının tamamında 10.74 milyar dolar oldu.
İkincil Gelir Dengesi kalemi kaynaklı girişler, Aralık'ta bir önceki yılın aynı ayına göre 131 milyon dolar azalarak 136 milyon dolara geriledi.
Doğrudan yatırımlardan kaynaklanan net girişler, bir önceki yılın aynı ayına göre 297 milyon dolar artarak 803 milyon dolar olarak gerçekleşirken yılın tamamında 9.5 milyar dolar oldu.
Portföy yatırımları Aralık'ta 1.84 milyar dolar net çıkış kaydederken, resmi rezervlerde 860 milyon dolar rezerv artışı gözlendi.
TCMB tarafından yapılan açıklamada "revizyon politikası" doğrultusunda yapılan yıl sonu çalışmaları kapsamında, ödemeler dengesi istatistiklerinde 2014 yılından itibaren efektif ve mevduatlar, krediler, doğrudan yatırım ve hizmet kalemleri başta olmak üzere çeşitli güncellemeler yapıldığı belirtilerek şöyle denildi:
"Güncellemelerin bir kısmı ödemeler dengesi tablosunda sadece sınıflama değişikliğine neden olurken, bir kısmı da cari işlemler hesabı ile finans hesabı kalemlerini ve dolayısıyla net hata ve noksan kalemini etkilemiştir."
Açıklamada güncellemeler sonucunda, net hata ve noksan kaleminin 2014 yılında 600 milyon dolar, 2015'te 263 milyon dolar, 2018 Ocak-Kasım döneminde 1.15 milyar dolar azaldığı ve 2016 ile 2017 yılında sırasıyla 135 milyon dolar ve 58 milyon dolar artış gösterip, toplam 1.82 milyar dolar azaldığı belirtildi.