(Hisse senetlerindeki hareket ve yeni görüş eklendi)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 13 Mayıs (Reuters) - Merkez Bankası'nın 150 baz puanlık sıkılaştırmasının yanı sıra TL'yi desteklemek için kamu bankalarının özellikle illikit piyasalarda döviz satışlarının da desteğiyle dolar/TL hafta sonunda 5.95'li seviyelere gerilese de bu seviyelerde tutunamayarak yeniden 6.10 civarında işlem görüyor.
Borsa İstanbul ise gün içinde Ağustos 2018'den bu yanaki en düşük seviyesine gerilemesinin ardından kayıplarının bir kısmını geri alsa da, günü yüzde 2.5'in üzerinde kayıpla tamamlamaya hazırlanıyor.
Reuters'ta bugün yer alan bir habere göre TCMB'nin 2018 karının bütçeye erken aktarılmasının ardından bütçenin daha fazla bozulmaması için bankanın 40 milyar liralık ihtiyat akçesinin de merkezi yönetim bütçesine aktarılması planlanıyor. iç tüketimdeki yavaşlama, ekonomideki daralmanın ve seçim nedeniyle gündeme gelen bazı uygulamaların etkisiyle bütçede öngörülenden kötü bir tablonun gündemde olduğunu, tek seferlik gelirlerle bütçenin desteklendiğini vurguluyorlar.
Haberin ardından dolar/TL 6.08'li seviyelerden kademeli olarak 6.13'e kadar yükseldi. Ancak sonrasında kur tekrar yönünü aşağı çevirerek saat 1656 itibariyle 6.10 seviyesinin hemen altında bulunuyor.
Bir bankacı etkinin kısa süreli hissedilmesinin kamu bankaların döviz arzına devam etme eğiliminden kaynaklanmış olabileceğini söyledi.
Yurtiçinde seçimlerin yenilenecek olması ve ABD ile ilişkiler gibi lokal sebepler TL'yi baskılayan ana etkenler olmayı sürdürürken, ABD ile Çin arasındaki ticaret savaşları küresel riskten kaçışı tetikleyerek, gelişmekte olan ülke para birimleri genelinde de sert satış baskısını beraberinde getirdi.
Bankacılar kamu kurumlarının geçen hafta boyunca 4.5 milyar dolara ulaşan döviz satışlarının gece saatlerinde ağırlık kazandığına dikkat çekerken, dolar/TL son bir haftadır gece saatlerinde sert düşüşler yaşıyor. Bu sert düşüşlerin ardından ise işlemlerin hacim kazandığı saatlerde dolar/TL genel olarak yeniden yükselişe geçiyor.
Dolar/TL geçen hafta yedi ayın zirvesi olan 6.2460'ı test etti. Cuma günü saat 1530 civarında 6.13 seviyesinde işlem gören dolar/TL, kamu bankalarının döviz satışlarının da desteğiyle 5.95'e kadar geriledi. Kur bu sabah saat 0850'de 5.97 civarından başladıktan sonra yönünü yukarı çevirdi ve saat 1701 itibarıyla 6.0895/6.0935 seviyesinde işlem gördü.
Aynı saatte sepet bazında TL 6.4731/6.4761, euro/TL 6.8557/6.8785 seviyesinde bulunuyor.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, "İllikit piyasalarda, yani alıcı ve satıcı dengesinin olmadığı bir piyasada geçmesi gerektiğinden daha yüksek miktarda işlem geçtiğini görüyoruz. Piyasa tekrar likit olduğu anda ise illikit kaynaklı hareketliliğin bir kısmı geri geliyor" dedi ve ekledi:
"Bunun benzerini Asya piyasalarında TL aşırı değer kaybettiğinde yani son bir yılda iki kez görmüştük. Gece saatlerinde Ağustos'ta 7.24 iken sabah 6.70'ler, Ocak'ta ise gece 6.45 sabah 5.40 seviyeleri görülmüştü. Aynı bu iki örnekte de gördüğümüz gibi işlemler hacim kazandığında kurun illikit piyasadaki fiyatlamadan normal fiyatlamaya geçtiğini görüyoruz."
TL'nin yılbaşından bu yana yüzde 15'lik değer kaybı sonrası TCMB geçen hafta "örtülü faiz artışı" olarak da anılan 150 baz puanlık bir sıkılaştırmaya gitmiş bunun yanı sıra ise "dolarizasyonu caydırıcı" zorunlu karşılık adımları atmıştı.
Bunun ötesinde kamu bankaları geçen hafta TL'yi desteklemek adına 4.5 milyar dolar civarında döviz satışı gerçekleştirdi. Reuters'a bilgi veren iki kaynak Cuma günü de dahil olmak üzere kamu bankalarının hafta boyunca döviz satışı gerçekleştirdiğini belirttiler. göre, başta S400-Patriot tercihi olmak üzere ABD-Türkiye ilişkileri, küresel ticaret savaşları, yavaşlayan ekonomiyi desteklemek adına atılan ve atılabilecek bütçe genişletici adımlar, yerel seçimlerin tekrarı kararı, son dönemde yavaşlasa da lokallerin altı aydır aralıksız döviz biriktirme eğilimi, yavaşlayan büyüme, yüksek seyreden işsizlik ve enflasyon piyasalar üzerinde baskı unsuru yaratıyor.
HİSSE SENETLERİ GÜN İÇİNDE %3.5 GERİLEDİ
BIST-100 endeksi ise gün içinde yüzde 3.5 düşüşle 85,446 puana kadar inerek Ağustos 2018'den bu yanaki en düşük seviyesine geriledi. Endeks saat 1744'te yüzde 2.7 kayıpla 86,139 puanda bulunuyor.
Endeksteki değer kaybında içsel ve dışsal gelişmelerin etkili olduğunu belirten A1 Capital Araştırma Direktörü Belgin Maviş, "ABD'nin Çin'e ilave gümrük vergisi uygulayacağı açıklamasıyla bugün piyasalarda baskı olacağı belliydi. İstanbul seçimleri, S-400 süreci, kur ve CDS seviyeleri de endeksteki satışlarda etkili oluyor... Kamu bankalarının 4.5 milyar dolarlık döviz sattığı ve TCMB'nin ihtiyat akçesini bütçeye aktaracağı haberleri de keyifsizlik yaratıyor" dedi ve ekledi:
"Aslında ihtiyati akçe gerektiği durumda kullanılabilir. Ama bunun zamanlaması, TCMB rezervlerinin sorgulandığı süreçte kafalara soru işaretleri getiriyor... Bu dönemde ihtiyati akçenin bütçeye aktarılması dikkat çekmiş görünüyor. Rutin bir işlem değil ama belli durumlarda kullanılabilir. Piyasaların kötü olması, rezervlerle ilgili endişelerin olduğu bir dönemde olması, TCMB'den biriken temettüyü daha erken avans olarak alınması hepsi biraraya gelmiş gibi görünüyor."
HAZİNE İHALELERİ YAKINDAN TAKİP EDİLİYOR
Hazine Mayıs ayı yoğun iç borçlanma programını bugün düzenlediği iki ihalenin ardından yarın da iki ihale ile tamamlayacak. Mayıs ayında toplam 19.2 milyar TL'lik iç borç servisine karşılık 15.9 milyar TL'si piyasadan toplam 18.8 milyar TL'lik iç borçlanma yapılması programlanıyor.
Hazine bugün 12 aylık kuponsuz tahvili ilk kez, beş yıl vadeli TÜFE'ye endeksli tahvili yeniden ihraç etti. Hazine 8.75 milyar TL'si piyasadan olmak üzere 10.7 milyar TL borçlanma gerçekleştirdi.
Hazine ihalesine ilişkin "talep kötü değil" diyen bir bankanın tahvil/bono masası işlemcisi, "Faizlerdeki sert yükseliş sonrası ihaleler talepli. Mevcut seviyelerin özellikle uzun vadeli tahvillerde önemli bir fırsat olarak görüyoruz" dedi.
Hazine'nin bugün ilk ihracı gerçekleştirilen kuponsuz tahvile benzer vadedeki bir önceki ihracı 19 Mart'ta gerçekleşmişti. Her ne kadar vadeler tam olarak aynı olmasa da 19 Martta getiri yüzde 19.97, bugün ise yüzde 26.12 oldu.
TCMB verilerine göre Hazine'nin toplam DİBS stokunun yurtdışında elinde tutanlara oranı, yani yabancı yatırımcının DİBS payı geçen haftaya ait güncel veriye göre yüzde 11.55'e gerilemiş durumda. Şubat 2019'da yüzde 15.3 olan bu oran 2013 sonundaki yüzde 26'ı seviyelerde olduğu düşünüldüğünde son 6 yıldır yabancıların sabit getirili menkul kıymet yatırımlarını ciddi şekilde azalttığı görülüyor.
Reuters'ta geçen hafta yer alan bir analize göre yatırımcılar hisse senetlerinden tahvile TL ve TL cinsi yatırım araçlarının son yıllarda üst üste sert değer kaybetmesinin de etkisiyle ciddi fırsat sunduğu konusunda hemfikir ancak artan jeopolitik, makroekonomik hatta demokratik belirsizlikler nedeniyle Türkiye'den uzak durmak konusundaki fikirlerini henüz değiştirmiş değil. bono piyasasında 10 yıllık gösterge tahvilin ortalama bileşik faizi Cuma günü spot kapanışta yüzde 21.17 seviyesindeydi. Bugün ise valörde ise son işlem yüzde 20.81 oldu. İki yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi ise Cuma günü son işlemlerde yüzde 24.36 seviyesindeydi. Bugün ise spot kapanışta ortalama bileşik faiz yüzde 24.93, son işlemde yüzde 24.01 seviyesinde bulunuyor.