(Yeni görüşler ve ayrıntılar eklendi, seviyeler güncellendi)
İSTANBUL, 9 Ağustos (Reuters) - Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın "ekonomik savaş" söylemi, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak'ın açıkladığı "ekonomide yeni yaklaşımın" piyasalarca tatmin edici bulunmaması ve ekonomiye güvenin sarsılmasının yanı sıra ABD'nin ek gümrük vergisi açıklamasıyla TL bugün dolar karşısında 2001 başından bu yana en sert günlük düşüşünü kaydederek, tarihi zirve olan 7'yi test etti.
Gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi yüzde 22.11, iki yıllık gösterge tahvilin faizi ise yüzde 24.8 ile tarihi zirveyi gördü.
Tarihi zirvenin görülmesiyle TL'nin dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 20'yi aşarken, haftalık kayıp yüzde 27, yılbaşından buyana kayıplar ise yüzde 45'e ulaştı.
Dün saat 1800'de 5.50 seviyesinde olan dolar/TL TRYTOM=D3 bu sabah 5.75 civarındaydı. Gün içinde sert dalgalanmaların gözlendiği dolar/TL 7.00 ile tarihi zirveyi gördükten sonra saat 1752'de 6.2750/6.2964 seviyesinde.
Bir bankanın döviz masası müdürü, "Türkiye ekonomisine ilişkin güven unsuru sarsılmış durumda. İyi niyet beyanı ile düzelecek durumda değiliz. Piyasa siyasilerin gerçeğin farkında olmadığını fiyatlıyor. Bugün siyasilerin açıklamalarına bakarsak satış baskısını durdurabilecek herhangi bir söylem göremiyoruz" dedi ve ekledi:
"Ne tek başına ABD yaptırımı ne tek başına bir makro denge ne de TCMB'nin gerekli adımları atmakta geç kalması tek başına etkili. Bunların yanı sıra siyasilerin piyasa gerçeklerini 'ülkenin verdiği bir savaş' olarak yorumlaması en büyük sorun. Güven unsurunu yeniden tesis etmek için siyasilerin çıkıp piyasa gerçekleriyle yüzleşmesi gerekiyor. Bu yüzleşmenin maliyeti ise adım atılmadığı her gün daha da artıyor. "
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, "Yastığının altında doları, eurosu, altını olan varsa bunu gitsin, TL ile bankalarımızda bozdursun" diyerek, "Bu bize karşı ekonomik savaş ilan edenlere benim milletimin cevabı olacaktır" dedi.
"Suni finansal istikrarsızlık dalgalarına maruz kalıyoruz" diyen Erdoğan, "Faiz lobilerine sesleniyorum, boşuna heveslenmeyin" diyerek, "Bu süreçte milletimize çok önemli görevler düşüyor, annelere sesleniyorum: 15 Temmuz'da darbecilere karşı ülkemizi nasıl savunduysak bugün ekonomik saldırılara karşı da aynı şekilde müdafaa gerekiyor" dedi. Asset Management stratejisti Tim Ash, "Bugün Erdoğan ve Albayrak'ın açıklamalarında piyasalarda güveni yeniden sağlayacak her hangi bir söylem bulunmuyor. Albayrak'ın açıklamalarında yeni bir söylem yok. Erdoğan'ın açıklamaları ise milliyetçiliği daha da öne çıkaran bir ajanda üzerine kurulmuş" dedi.
Yüksek enflasyon ve cari açık gibi bozulan makro dengeler, şirketlerin artan döviz borcu, hükümetten ekonominin dengelenmesi için adım beklentileri, TCMB'nin para politikasına yönelik soru işaretleri gibi unsurların yanı sıra ABD ile ilişkiler kaynaklı siyasi riskler TL'de çok ciddi baskıya neden oluyor. TL'nin bugün gördüğü tarihi zirve itibarıyla yılbaşından bu yana dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 41.5'e ulaştı. Bu süreçte TL benzer gelişmekte olan ülke para birimlerinden de açık ara negatif ayrıştı.
Türkiye ve ABD arasında Rahip Andrew Brunson'ın tutukluluğu ve Washington yönetiminin aldığı yaptırım kararları nedeniyle başlayan krizi çözmek üzere ABD'ye giden Türk heyeti dün Türkiye'ye döndü.
Görüşmelerde herhangi bir ilerleme işareti bulunmazken, ABD Başkanı Donald Trump Twitter'da yaptığı açıklamada, "TL güçlü dolarımız karşısında hızla değer kaybederken, Türkiye'ye yönelik olarak çelik ve alüminyumdaki gümrük vergilerinin iki katına çıkarılmasına az önce yetki verdim. Gümrük vergileri alüminyumda yüzde 20, çelikte yüzde 50 olacak. Türkiye ile ilişkilerimiz şu anda iyi değil" dedi. yandan Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak, "yeni ekonomi yaklaşımını" açıkladığı toplantıda "Bir tarafta manipülasyon algı, bir tarafta reel politika çerçevesinde Türkiye güçlü bir şekilde yoluna devam edecek" dedi.
Başka bir bankacı, "Trump Türkiye'ye alüminyum ve çelikte uygulanan vergileri iki katına çıkardı. Türkiye ile ilişkilerin kötü olduğunu da eklemesi TL'de gördüğümüz son değer kaybında etkili. Öte yandan Albayrak'ın konuşması yeni bir bilgi içermiyor, piyasalardaki kaygılara hitap etmiyor" dedi. bazında TL 7.2830 ile tarihi zirveyi gördükten sonra aynı saatte 6.7246/6.7402, 7.9947 ile tarihi zirveyi gören euro/TL 7.2038/7.2068 seviyesinden işlem görüyor.
Tahvil piyasasında gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi dün spot kapanışta ortalama yüzde 19.26, valörde son işlemde yüzde 19.74 seviyesindeydi. Bugün ise yüzde 20.58 seviyesinden açıldıktan sonra tarihi zirve olan yüzde 22.11 seviyesine yükseldi.
İki yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi ise dün valörde son işlemde yüzde 22.80, bu sabah açılışta yüzde 24.85, valörde saat 17754'te son işlemde yüzde 24.8 seviyesindeydi.