(Seviyeler güncellendi)
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 7 Ağustos (Reuters) - ABD-Türkiye ilişkilerinde artan gerilim ve para politikasına yönelik soru işaretleriyle dün tarihi zirveyi gören dolar/TL, ABD ile belli konularda ön mutabakat sağlandığı haberleri ile kayıplarının büyük kısmını geri aldıktan sonra konuyla ilgili haber akışına paralel dalgalandı.
Dolar/TL dün illikit piyasada 5.4250 ile tarihi zirveyi gördükten sonra bu sabah 5.18 seviyesine kadar gerilese de, günün kalanında 5.30 seviyesinin etrafında dalgalandı. Piyasada gözler TCMB ve hükümet tarafına çevrilirken; bankacılar, piyasada kalıcı bir iyileşme için ABD ile ilişkiler konusunda net bir açıklama yapılması gerektiğini belirtiyor.
CNN Türk, ABD Hazine Bakanlığı tarafından açıklanan yaptırım kararı sonrası iki ülke arasındaki diplomatik görüşmelerle ilgili olarak belli konularda ön mutabakat sağlandığını ve süreci daha ileri taşımak için Ankara'dan bir heyetin bir iki gün içinde Washington DC'ye gideceğini duyurdu. sonra Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Washington yönetimi ile Türkiye'de tutuklu bulunan ABD'li rahip Andrew Brunson konusunda yaşanan krizle ilgili görüşmelerde bulunmak üzere ABD'ye Dışişleri Bakan Yardımcısı Sedat Önal'ın başkanlık edeceği bir heyetin gideceğini duyurdu. arasında ön mutabakat sağlandığı ve bir heyetin ABD'ye gideceği haberi sonrasında TL'nin bir miktar durulduğunu söyleyen bir bankacı, "Ancak bu konu yabancı basında hiç bir şekilde yer almıyor, sadece Türk kaynaklarda var. Dolayısıyla haber doğrulanmaz ya da Pence-Trump-Pompeo kaynaklı bir açıklama görmezsek bu iyimserlik kalıcı olmaz. Bu açıdan, bu yönde bir haber görmedikçe yatırımcılar döviz pozisyonlarını korunmalı" dedi.
Kurda dün gece yaşanan hızlı artış sonrası bu sabah yerli yatırımcının satış tarafında olduğunu söyleyen aynı bankacı, "Bu çerçevede 500 milyon dolar civarında satış yapıldığı tahmin ediliyor. Bu sırada piyasada yeniden faiz artımı beklentileri de konuşulmaya başlandı. Her ne kadar pek sağlıklı bir gösterge olmasa da swap piyasasında 3 aylık vadede yaklaşık 200 baz puan faiz artırımı fiyatlanıyor" dedi.
Öte yandan bu sabah itibarıyla ABD'nin İran'a yönelik yaptırımları tekrar devreye girerken, Trump İran ile iş yapanların ABD ile iş yapamayacaklarını belirtti. bu açıklamanın İran ile ticari bağları olan Türkiye'yi de etkileyecek olmasının dolar/TL'de yukarı hareketi tetiklediğini belirtiyor.
Yüksek enflasyon, cari açık, şirketlerin artan döviz borcu, hükümetin harcama odaklı politika yürütecek olması ve TCMB'nin para politikasına yönelik soru işaretleri gibi makro ekonomik; bunun yanı sıra ABD ile ilişkiler kaynaklı siyasi risklerin baskısıyla TL'nin yılbaşından bu yana dolar karşısındaki değer kaybı yüzde 30'a ulaştı. Bu süreçte TL benzer gelişmekte olan ülke para birimlerinden de negatif ayrıştı.
TL'nin dün dolar karşısındaki günlük değer kaybı yüzde 6'ya ulaşırken, kurun bugün yönünü aşağı çevirmesiyle ise kayıplar yüzde 1 civarında kazanca evrildi. Ancak hâlâ rekor yüksek seviyelerde hareket sürüyor.
Dolar/TL TRYTOM=D3 saat 1640'ta 5.2841/5.2880, euro/TL 6.1269/6.1332, sepet bazında TL ise 5.7062/5.7095 seviyesinde.
Gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi de bugün yüzde 20.09'a kadar yükselerek tarihi zirveyi gördükten sonra spot kapanışta ortalama yüzde 19.88, valörde saat 1641'de son işlemde yüzde 19.43 seviyesindeydi. İki yıllık gösterge tahvilin bileşik faizi ise spot kapanışta ortalama yüzde 22.17, valörde yüzde 22.76'ya kadar yükseldikten sonra saat 1642'de son işlemde yüzde 22.64 seviyesindeydi.
Capital Economics gelişmekte olan piyasalar baş ekonomisti William Jackson, "TL son birkaç saatte kayıplarının bir kısmını geri alsa da, TL'de son birkaç haftada görülen düşüşün boyutu geçmişte TCMB'nin agresif faiz artırımı yaptığı ölçüde. Önümüzdeki aylarda haftalık repo faizinde 200 baz puanlık artış bekliyoruz. Ancak görünüşe göre bu birkaç gün içinde de gündeme gelebilir" dedi.
Yerli yatırımcının dün satış tarafından çekilmesi sonucu dolar/TL'de gözlenen sert yükselişe karşılık TCMB dün zorunlu karşılıklarda (ZK) rezerv opsiyonu mekanizması (ROM) kapsamında döviz imkânı oranı üst sınırının yüzde 45'ten yüzde 40'a düşürerek 2.2 milyar dolar tutarında dövizi bankaların kullanımına geçirmek üzere adım attı. Kararın ardından ilk etapta dolar/TL gerilese de, Temmuz ayı PPK toplantısında 100-125 baz puan civarında artırım beklentilerine karşılık faizleri sabit tutmayı tercih eden TCMB'nin bu adımı pek etki yaratmadı ve kur illikit piyasada hızlı yükselişini sürdürdü.
Ekonomist Mahfi Eğilmez dün Twitter hesabından yaptığı değerlendirmede, "Piyasanın faiz artışı beklediği bir ortamda MB, ROM değişikliğiyle yetindi. Bu durumda piyasalar MB'nin faizi artırmakta sorun yaşadığı izlenimine kapıldığı için dolar kuru aldı başını gitti. ROM değişikliği yapmasa daha iyiydi" dedi.
Öte yandan Reuters'ta bugün yer alan bir haberde piyasa koşullarının TCMB'nin enflasyon raporundaki ana senaryodan uzaklaşarak ek sıkılaştırma ve "sıkı para politikası" yerine "daha sıkı para politikasının daha uzun süre uygulandığı" ihtimalleri de içeren risklerin gerçekleştiği bir senaryoya doğru ilerlediği belirtildi.
Enflasyon raporunun riskler bölümünde TCMB'nin politika tepkisi verebileceği risk senaryoları arasında fiyatlama davranışı ve beklenti oluşumunda bozulma, gelişmekte olan ülkelere yönelik sermaye akımlarının zayıflaması, finansal piyasalarda yurt içi kaynaklı oynaklıkların sürmesi de yer alıyor. Piyasalarda yaşananlar bu risklerin gerçekleşmeye başladığı şeklinde yorumlanıyor.