(Yeni görüş ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 15 Mayıs (Reuters) - Bireyseller başta olmak üzere bazı kambiyo işlemlerinden alınan banka ve sigorta muameleleri vergisi (BSMV) sıfırdan yüzde 0.1'e yükseltilirken, analistler bu adımın asıl olarak dolar talebini azaltmayı, yanı sıra da Hazine'ye gelir sağlamayı amaçladığını belirtiyor.
Uygulamanın türev ürünlere etkisinin bilinmediğine dikkat çeken analistler, artan vergilerle adımın bütçe gelirlerine de yıllık birkaç milyar TL artış olarak yansımasını bekliyor.
Bugünkü Resmi Gazete'de yer alan cumhurbaşkanı kararıyla 1998 tarihli 98/11591 sayılı bakanlar kurulu kararında değişiklik yapıldı. Buna göre bankalar ile yetkili kuruluşların birbirleri ile yaptıkları ve Hazine'ye yapılan kambiyo satışlarında BSMV sıfır olarak belirlendi.
Ayrıca döviz kredisinin ödenmesi için, krediyi veren banka tarafından krediyi alana yapılan kambiyo satışlarında da BSMV sıfır olarak düzenlendi. Bunlar dışındaki kambiyo muamelelerinde satış tutarı üzerinden yüzde 0.1 oranında BSMV alınacak.
Bakanlar kurulu kararının ilk yayımlandığı 1998 yılında tüm kambiyo muamelelerinde BSMV yüzde 0.1 olarak belirlenmiş, 2008 yılında sıfıra indirilmişti.
Garanti Yatırım Koordinatörü Tufan Cömert, "Bu adım hem gelir artırma hem de dövizden caydırma amaçlı görünüyor" dedi.
Yurtiçi yerleşiklerin yabancı para mevduatları yerel seçimlerin hemen öncesindeki 29 Mart haftasında 181.93 milyar dolar ile tarihi rekor seviyeye yükseldi. Lokaller yaklaşık altı aylık süreçte döviz birikimlerini aralıksız artırdıktan sonra son birkaç haftada ise tarihi zirveye göre yaklaşık 2.7 milyar dolar döviz bozdurdu. Lokallerin döviz biriktirme veya bozdurma eğilimleri TL açısından da yön belirleyici oluyor.
Deniz Yatırım'ın günlük raporunda da "11 yıl sonra yapılan bu regülasyonun spekülatif amaçlı işlemleri daha maliyetli hale getirmek olduğunu düşünüyoruz. Yeni regülasyon Hazine'ye yıllık 3-4.2 milyar TL ilave vergi geliri yaratabilir" dedi.
Yerel seçim öncesi son işlem gününü 5.5550 seviyesinden kapayan dolar/TL TRYTOM=D3 geçen hafta itibarıyla 6.24 seviyesini aşarken, TL'nin dolar karşısındaki değer kaybı seçimden bu yana yüzde 11'i aşmıştı.
TL, dolar karşısında yılbaşından geçen haftaya bakıldığında gelişmekte olan ülke para birimleri arasında açık ara en çok değer kaybeden para birimi konumunda.
Yılbaşından geçen haftaya gelişmekte olan para birimlerinde yüzde 7 değer kazancı ile yüzde 3 değer kaybı arasında bir seyir izleniyor TL'deki kayıp ise yüzde 14'ün üzerinde.
TL, daha uzun bir geçmişe bakıldığında da benzer bir eğilim sergiliyor. Son 1 yıla bakıldığında TL yüzde 32 değer kaybı ile benzer para birimlerinden negatif ayrışırken son üç yılda ise değer kaybı yüzde 52 civarında.
TCMB eski Başkanı ve İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı Durmuş Yılmaz ise Twitter'dan yaptığı açıklamada, "Döviz işlemlerinde BSMV (Tobin Vergisi) geri geldi. Kaldırılmasının ana gerekçesi işlemlerin off shore (Bahreyn) de muhasabeleştirilmesi idi. Enflasyonu kontrol edip parasının itibarını koruyamayan yönetimler yurttaşlarını vergi ile dövizden uzak tutmaya çalışırlar" dedi.