Investing.com - TCMB Mayıs ayı Finansa İstikrar Raporu’nu yayımladı, özet olarak ‘Finansal İstikrar Raporu’nun son sayısından bu yana ekonomide dengelenme süreci devam etmektedir. Finansal kesim istikrarlı sermaye yapısı ve güçlü aktif kalitesiyle finansal istikrara katkı sağlamaktadır. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası elindeki bütün politika araçlarını fiyat istikrarını ve finansal istikrarı destekleyici biçimde kullanmaya devam etmektedir’ ifadelerine yer verilen raporda yurt içi gelişmeler olarak:
2017 yılının son çeyreğinde iktisadi faaliyet güçlü seyretmiştir. Böylelikle, 2016 yılında yüzde 3,2 ile tarihsel ortalamasının altında seyreden büyüme hızı 2017 yılında yüzde 7,4 olarak gerçekleşmiştir. İç talebi desteklemek amacıyla alınan tedbir ve teşviklerin etkisiyle büyümenin temel sürükleyicisi nihai yurt içi talep olmuştur. Özel ve kamu tüketiminin büyümeye katkısı devam etmiş, özellikle altyapı ve inşaat yatırımlarının desteğiyle yatırımlarda olumlu seyir sürmüştür. Altın ithalatına bağlı olarak artan stokları da içeren diğer kaleminin büyümedeki payı artmıştır. Yurt içi talepteki canlanma ve artan altın ithalatı nedeniyle, net ihracatın büyüme üzerindeki etkisi sınırlı olmuştur. Ancak altın ticareti hariç net ihracat büyümeye yüksek (1,3 puan) bir katkı yapmıştır.
Sanayi üretimi gerçekleşmeleri, iktisadi faaliyetin 2017 yılı üçüncü çeyreğinde yakaladığı büyüme eğilimini 2018 yılı ilk çeyreğinde bir miktar kaybetmekle birlikte koruduğuna işaret etmektedir. Yıllık olarak bakıldığında ise sanayi üretiminde 2017 yılının üçüncü çeyreğinde yüzde 14,4 seviyesine ulaşan yüksek oranlı bir artış göze çarpmaktadır. Öncü göstergeler, sanayi üretiminin 2018 yılında da büyümeye katkısının devam edeceğini göstermektedir.
İktisadi faaliyette yakalanan ivmenin işsizlik oranları ve istihdam üzerinde olumlu yansımaları özellikle 2017 yılının ilk çeyreğinden itibaren belirginleşmeye başlamıştır. 2017 yılı başında en yüksek seviyesine ulaşan işsizlik oranı yıl boyunca önemli bir azalış kaydetmiştir. Mevsimsel etkilerden arındırılmış işsizlik oranı 2017 yıl sonu itibarıyla yüzde 9,9 oranında gerçekleşmiştir. 2018 yılı ilk çeyreğinde de düşüş eğilimi sürmektedir. Bununla birlikte katılım oranındaki artış eğilimi güçlü istihdama rağmen işsizlik oranlarındaki düşüşü sınırlamaya devam etmektedir. İktisadi faaliyetin güç kazanması ve sektörel yayılımın genişlemesiyle birlikte yoğun olarak küçük ve orta ölçekli firmalara kullandırılan KGF kefaletli krediler ve istihdam teşvikleri istihdamı desteklemektedir.
Merkezi yönetim bütçe açığının GSYİH’ye oranı 2017 yıl sonu itibarıyla yüzde 1,5 olarak gerçekleşmiştir. Büyüme dinamiklerini doğrudan ya da dolaylı araçlarla ve yatırım odaklı destekleme amacını taşıyan maliye politikası yılın ikinci yarısında olumlu etkilerini göstermiştir. Kamu tüketimindeki artış ve kamu kaynaklı altyapı-inşaat projelerinin etkisiyle yılın ilk yarısında yükselişe geçen merkezi yönetim bütçe açığı, yılın kalan döneminde görülen ekonomik büyümeyle beraber azalmaya başlamıştır. 2017 yıl sonu itibarıyla 12 aylık birikimli merkezi yönetim bütçe açığı 9 milyar TL azalarak 47 miyar TL olarak gerçekleşmiştir. Büyümenin vergi gelirlerine de yansımasıyla aşağı yönlü bu eğilimin 2018 yılında da korunması mümkün olabilecektir.
Yurt içi talepteki toparlanma ile beraber 2017 yılı son iki çeyreği ihracatın ithalatı karşılama oranının azaldığı bir dönem olmuştur. Altın hariç mal ithalatında sınırlı, altın ithalatında ise bir miktar artış görülmüştür. Diğer yandan uluslararası ticarette korumacı eğilimlerin görülmesi, hem doğrudan yapılan ihracat üzerinde hem de alternatif pazarlarda rekabetin artması nedeniyle dış ticaret üzerinde aşağı yönlü riskler barındırmaktadır. Bu nedenle, ihracatçı firmaların verimlilikte gelişimlerini sürdürmeleri ve ihracat pazarlarını ve paylarını korumaları önem taşımaktadır.
2017 son çeyreğinde ithalat ve enerji fiyatlarındaki yükselişle cari açıkta bir miktar artış yaşanmış olup cari açığın GSYİH’ye oranı yüzde 5,6 olarak gerçekleşmiştir. AB bölgesi ve küresel ekonomide güçlenen büyüme eğilimi ve döviz kurlarındaki dalgalanma hem mal ihracatını hem de turizmi desteklemektedir. 2018 yılı ilk çeyreğinde ortaya çıkan öncü göstergeler de 2017 son çeyreğinde olduğu gibi, ihracatın olumlu performansını koruduğuna işaret etmektedir. Bu gelişmelerin yıl içinde cari açıkta olumlu yönde düzeltmeleri beraberinde getirmesi beklenmektedir. Cari açığın finansmanında 12 aylık birikimli değişimlere göre doğrudan ve portföy yatırımların katkısı bir önceki çeyreğe göre azalmış, diğer yatırımların payı ise artmıştır.
Tüketici enflasyonu 2017 yılının ikinci çeyreğinden itibaren yıl sonuna kadar artış göstermiştir. Türk lirasında yaşanan değer kaybı, enerji ve gıda fiyatlarında görülen yükselişler bu eğilimde sürükleyici olmuştur. Aralık 2017 itibarıyla tüketici enflasyonu yıllık yüzde 11,9 olarak gerçekleşmiştir. B ve C endeksleri ise yüzde 12,3 seviyesine ulaşmıştır. 2018 yılı ilk aylarında gıda enflasyonunun işlenmemiş gıda fiyatları öncülüğünde yavaşladığı, diğer alt gruplarda birikimli maliyet etkilerinin sürmesi, talep koşulları ve enflasyon beklentilerine bağlı olarak yüksek seviyelerin korunduğu gözlenmektedir. Yakın dönemde döviz kurlarında gerçekleşen artışlar başta temel mal ve enerji kalemleri olmak üzere enflasyon üzerinde baskı oluşturmaya devam etmektedir.
2017 yılının ikinci yarısında, artan yurt içi talep ile enflasyonun ulaştığı yüksek seviyeler nedeniyle para politikasının temkin düzeyi kademeli olarak güçlendirilmiştir. İlk adımda TCMB fonlamasının tamamı Geç Likidite Penceresi (GLP) kanalıyla yapılmaya başlanmıştır. Böylelikle TCMB’nin ağırlıklı ortalama fonlama faizi GLP borç verme faizi olan yüzde 12,25 seviyesinde oluşmuştur. Daha sonra bir miktar daha parasal sıkılaşmaya gidilmiş ve borç verme faiz oranı yüzde 12,75’e çıkarılmıştır. 2018 yılında iktisadi faaliyetin gücünü koruması ve enflasyon beklentilerinin fiyatlama davranışları üzerinde oluşturduğu riskler nedeniyle ölçülü bir parasal sıkılaştırma daha yapılmış ve GLP faiz oranı yüzde 13,5’e yükseltilmiştir. Mayıs ayı içerisinde ise finansal piyasalarda sağlıksız fiyat oluşumlarının gözlenmesi fiyatlama davranışlarına dair riskleri artırmıştır. Bu çerçevede Kurul, fiyat istikrarını desteklemek amacıyla güçlü bir parasal sıkılaştırma yapılmasına karar vermiş ve GLP faiz oranı yüzde 16,5’e çıkarılmıştır. Son olarak para politikası operasyonel çerçevesinde sadeleşmeye gidilmiş, politika faizi bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı (yüzde 16,5) olarak belirlenmiştir.
İki yıl vadeli tahvilin getirisinde, 2017 yılının son çeyreğinde başlayan hızlı artış eğilimi, yıl sonu itibarıyla tersine dönmüştür. Bununla birlikte iki yıllık tahvilin faizi ile TCMB ortalama fonlama faizi arasındaki fark 2018 yılı başında tekrar açılmaya başlamıştır. Bu durum piyasa oynaklığının bir yansıması olarak değerlendirilmektedir.
Yatırımcı risk algısında düzelme eğilimi 2017 yılı boyunca devam etmiş ve CDS primleri azalmaya devam etmiştir. 2018 yılında kur oynaklığının yoğunlaştığı dönemlerde CDS primlerinde fiyatlama kaynaklı bir artış gözlenmiştir.