(Görüş ve yeni detaylar yer alıyor)
Nevzat Devranoglu
ANKARA, 28 Mayıs (Reuters) - Merkez Bankası (TCMB) ay başından bu yana yaptığı yaklaşık 10 milyar dolara ulaşan döviz likiditesi rahatlatıcı adımlar ve 300 baz puanlık faiz artışı ardından bugün de sadeleşmenin son aşamasına geçileceğini açıkladı.
TCMB'nin önlemlerinin ardından dolar/TL geçen haftaki 4.90 zirvesinden yönünü sert bir şekilde aşağı çevirerek, gittikçe uzaklaşıyor.
TCMB 7 Mayıs'ta başladığı likidite adımlarıyla yaklaşık 10 milyar dolar döviz likiditesini rahatlatıcı adım attı. Banka zorunlu karşılık rezerv opsiyonu mekanizması döviz imkanı, TL depoları karşılığı döviz depoları ihalesi tutarları, Türk Lirası uzlaşmalı vadeli döviz satım ihaleleri takvimi ve reeskont kredisi ödemelerine sabit TL kurdan ödeme hakkı gibi adımlarla ay başından bugüne yaklaşık 10 milyar dolarlık döviz likiditesini serbest bırakmış oldu.
Banka sözlü müdahalenin de aralarında yer aldığı adımlarının ardından geçen hafta 300 baz puanlık faiz artışına gittikten sonra ise bugün de kısa vadede piyasalar tarafından yakından izlenen sadeleşme sürecini de 1 Haziran'da başlayıp 7 Haziran'da tamamlamayı öngördüğünü açıkladı.
Bankacılar son dönemde geç adım atmakla eleştirilen TCMB'nin sadeleşme sürecine ilişkin proaktif davrandığına dikkat çekerken, atılan adımların en azından kısa vadede TL'deki günlük yüzde 5'lere ulaşan ve güven eksikliğinden kaynaklanan değer kayıplarının da sonu anlamına gelebileceğini belirtiyor.
Bunun ötesinde dün İstanbul'da finans ve iş dünyası ile görüşmeler yapan Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve TCMB Başkanı Murat Çetinkaya bugün Londra'ya gidecek. Dün sadeleştirme ve güven tesisi adımları ön plana çıkarken bankacılar Londra'da da benzer mesajların verileceğini öngörüyor.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, "TCMB likidite adımları, sözlü müdahale, olağanüstü toplanarak 300 baz puanlık faiz artışı ve son olarak sadeleşme ile atılabilecek tüm adımları atmış oldu. Sadeleştirme duyurusuna kadar atılan adımlara rağmen TL'deki satış baskısı devam etti. Bu mevcut faiz seviyesinden değil güven eksikliğinden kaynaklanıyordu" dedi ve ekledi:
"Bugünkü adımla öngörülebilirlik arttırılırken para politikasında sıkı duruşa kararlılıkla devam edileceğine yönelik kuvvetli bir sinyal verildi. TL'deki olumlu tepkiyi güvenin yeniden tesisine bağlıyoruz. Bu açıklamalarının Londra toplantıları öncesi yapılmasını da TCMB'nin yabancı yatırımcılara kararlılığını göstermesi adına olumlu buluyoruz. Böylece somut adımların atılacağına dair inandırıcılık sorgulanmasının da önüne geçmiş oldu."
SADELEŞME 7 HAZİRAN'DA TAMAMLANACAK
TCMB bugün yaptığı açıklama ile para politikası bileşiminde sadeleşme sürecinin tamamlanmasına karar verdiğini, bir hafta vadeli repo faizinin 1 Haziran itibarıyla TCMB politika faizi olarak mevcut yüzde 16.50'ye eşitleneceğini açıkladı.
Bu adım uzun süredir uygulanan ve yatırımcıların eleştirdiği alışılagelmişin dışındaki para politikası çerçevesinin de sona ermesi anlamına geliyor.
TCMB'nin 1 Haziran'da başlayarak sadeleştirme süreci Para Politikası Kurulu (PPK) toplantısının sonuçlarının da açıklanacağı 7 Haziran'da tamamlanması öngörülüyor.
Bankanın süreci tamamlaması ile birlikte faiz koridorunun alt bandı yüzde 15.0, politika faizi olacak bir haftalık repo faiz oranı yüzde 16.50, faiz koridorunun üst bandı yüzde 18.0, GLP ise yüzde 19.50 olarak.
Bu yeni faiz oranları geçerli olmadan önce 1 Haziran 7 Haziran arasında ise ağırlıklı ortalama fonlama maliyetini yüzde 16.50'de sabit tutmak adına GLP yüzde 16.50 olarak uygulanacak. 7 Haziran sonrasında yeni faiz oranlarına tam olarak geçilecek.
TCMB geçiş sürecini tamamlaması ardından her bir faiz oranı arasındaki fark 150 baz puan olacak şekilde koridor simetrisini de koruyacak. Sürecin tamamlanmasıyla birlikte TCMB yüzde 16.50 seviyesinde bir hafta vadeli repo faiz oranını temel fonlama aracı olarak kullanacak.
TCMB bu süreçte faiz oranlarına ilişkin yeni bir duyuru yapması da öngörülmüyor. Bu süreçte bir sonraki PPK olan 7 Haziran'a kadar yüzde 16.50 seviyesindeki ortalama fonlama maliyetinde de değişiklik yapılmayacak.
Merkez Bankası'nın genel olarak bugüne kadar ana fonlama aracı haftalık repo faizi olurken 2010 yılı sonrasında ise banka farklı faiz oranlarından piyasaları fonlayarak alışılagelmiş para politikası çerçevesini terk etmişti. Hatta banka bir ara banka piyasayı her gün farklı bir ağırlıklı fonlama maliyeti oluşturacak şekilde fonladı. TCMB 2017 Ocak ayından itibaren ise 1 hafta vadeli repo faizinden hiç fonlama yapmadı.
Bugün ise banka piyasayı faiz koridorunun da üst bandının da üstünde yer alan GLP faiz oranından fonluyor ve ağırlıklı fonlama maliyetini yüzde 16.50'de tutuyor. Ancak bu faiz oranı da piyasalarda daha önce likiditesini ayarlayamayan bankaların kullandığı bir "cezalandırma" faizi olarak bilindiği için banka hala eleştiriliyordu. Sadeleşme süreci ile birlikte bu eleştirilerin de son bulması bekleniyor.
TCMB'den bugün "Para Politikası Operasyonel Çerçevesine İlişkin Basın Duyurusu" başlığı ile yapılan yazılı açıklamada, "Para politikası operasyonel çerçevesine ilişkin sadeleşme sürecinin tamamlanmasına karar verilmiştir" denildi.
GCM Menkul Araştırma Uzmanı Enver Erkan, "Merkez Bankası, geleneksel bir para politikası aracı olmayan GLP kullanımını bırakarak iletişimini netleştirdi ve daha öngörülebilir oldu" dedi.
TCMB'nin bugün yaptığı açıklama şöyle devam etti:
"Bu doğrultuda; Bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı Merkez Bankası politika faizi olacaktır. Bu oran, mevcut fonlama faizine (yüzde 16.50) eşitlenecektir. Merkez Bankası gecelik vadede borçlanma ve borç verme oranları bir hafta vadeli repo ihale faiz oranına kıyasla artı eksi 150 baz puanlık bir marj ile belirlenecektir."
Finansbank Başekonomisti Gökçe Çelik TCMB'nin yeni politika bileşiminde ana fonlama aracı ile üst bant arasında bulunan 150 baz puanlık farka dikkat çekerek bankanın bu sayede kendine ek sıkılaştırma alanı yarattığını belirtti ve Bu kapsamda yeni para politikası çerçevesinin sıkılaştırma yönlü bir sinyal verdiğini görüyoruz" dedi.
Dolar/TL TCMB açıklaması ile ilk tepki olarak 4.65'li seviyelerden 4.5555'e kadar geriledi. TL gelişmekte olan ülke para birimleri arasından açık ara dolar karşısında en çok değer kazanan oldu.
TCMB bugün ikinci bir açıklama ile ayrıca geçiş sürecine ilişkin teknik ayrıntılara da açıklık getirdi. ZİYARETLERİ ÖNEMİNİ KORUYOR
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek ve TCMB Başkanı Murat Çetinkaya Londra ziyareti öncesi dün akşam İstanbul'da yatırımcılar ve iş dünyası temsilcileri ile biraraya gelmişti.
Katılımcılar, Şimşek'in toplantıda güven tesisi amaçlayan söylemlerinin Çetinkaya'nın ise para politikasında normalleşme ve sadeleşme mesajlarının ön plana çıktığını söylemişlerdi. ve Çetinkaya, bu toplantılara bugün ve yarın Londra'da yabancı fon yöneticileri ve iş adamlarıyla devam edecek.
TL dolar karşısında son birkaç haftada sert değer kayıpları yaşadı ve dolar/TL TRYTOM=D3 4.9290 seviyesini test ederek tarihi zirvesini gördü. TCMB TL'de yılbaşından beri değer kaybının yüzde 20'yi aşması sonrası bir dizi döviz likiditesi rahatlatıcı önleminin yanında 300 baz puanlık faiz artışına gitti. TCMB'nin bu adımı ile birlikte 2017 yılı başından beri yaptığı sıkılaştırma 825 baz puana ulaşmış oldu.