ANKARA, 20 Ocak (Reuters) - Merkez Bankası'nın siyasi nedenlerle bazı para politikası adımlarını atamayacağı endişelerinin dün Para Politikası Kurulu (PPK) kararı ile bir kez daha teyit edilmesi ve petrol fiyatlarında yaşanan sert düşüşün Türkiye gibi gelişmekte olan ülkelere yönelik varlıklardan çıkışı tetiklemesiyle dolar/TL güne yükselişle başladı.
Asya borsaları petrol fiyatlarındaki düşüşün Wall Street'te kazançların önüne geçmesi ve küresel yatırımcıların riskli varlıklara yönelik iştahlarının yeniden azalması üzerine sert geriledi.
Her ne kadar Türkiye için petrol fiyatlarındaki düşüş en büyük ithalat kalemi olan enerji maliyetinde hatırı sayılır bir azalma anlamına gelse de düşüşün ABD borsaları ve tüm gelişmekte olan ülkelerde riskten kaçışı tetiklemesi dolar/TL'ye de yükseliş olarak yansıyor.
Dün gün içinde bir ara yüzde 5 civarı yükselen ham petrol fiyatı bugün Asya işlemlerinde yüzde 2'den fazla değer kaybetti. ABD türü ham petrolün varil fiyatı küresel arzın fazla olduğu endişesiyle 27 dolara doğru gerileyerek 2003 yılından bu yana en düşük seviyelere indi. Brent ham petrolünün varil fiyatı LCOc1 yüzde 2'ye yakın kayıpla 28 doların hemen üzerinde işlem görüyor.
Brent petrol Haziran 2014'te 115 doların üzerinde işlem görmesinden beri aşağı yönlü bir seyir izliyor. Sadece 2016'daki değer kaybı yüzde 25'e ulaşmak üzere.
Petrol fiyatlarındaki düşüş TL'yi neredeyse tamamının ekonomileri petrole bağlı olan benzer gelişmekte olan ülke para birimlerine göre daha sınırlı etkiliyor. Türkiye'nin ithalatında yıllardan beri en büyük kalem olan enerji maliyeti 2015 yılının ilk 11 ayında yüzde 31 azalarak 35 milyar dolara geriledi. Bu nedenle küresel piyasalarda petrol fiyatlarından kaynaklı riskten kaçış eğiliminde TL'deki değer kaybı ruble vb para birimlerine göre daha sınırlı kalıyor.
HSBC Hazine Grup Başkanı Fatih Keresteci, "Yurtdışı piyasalarda bir günlük aranın ardından yeniden satışların etkili olduğunu gözlemliyoruz. Yurtdışında, özellikle de Asya'daki fiyat hareketleri, krizvari bir tabloya vurgu yapıyor" dedi ve ekledi:
"Finansal tarafta küresel risk iştahındaki değişimlere paralel bir yön izliyoruz. Ancak, emtia ithalatçısı olmamız nedeniyle emtia ihracatçısı gelişmekte olan ülkelere oranla pozitif ayrıştığımızı rahatlıkla söyleyebiliriz. Dolar/TL'de 3.05 seviyesinin üzerinde tüm zamanların en yüksek seviyesi olan 3.07-3.08 aralığı yatıyor. Bu seviyenin üzeri boş... Bu seviyelerin aşılması piyasalardaki hareket boylarını büyütebilir. Eğer ki, yurtdışı piyasalardaki satışlar sürerse, içeride bu seviyeler test edilebilir."
Dün akşam saatlerinde 3.04 civarında işlem gören dolar/TL TRYTOM=D3 bu sabah saat 1853 itibarıyla 3.0442/3.0453 seviyesinde işlem gördü. Dün akşam 3.18 civarındaki sepet bazında TL TRYBASKETD3 aynı saatte 3.1894/3.1910, 3.3150 civarındaki euro/TL ise 3.3344/3.3362 seviyesinde işlem görüyor.
TCMB GEREKLİ ADIMLARI ATAMAYABİLİR ENDİŞESİ
Bir diğer taraftan ise güvenlik endişeleri ve TCMB'nin para politikasında gerekli görülen adımları siyasi çekinceler nedeniyle atamayabileceği endişeleri ve bu endişelerin dünkü faiz kararı ile teyit edilmesi de piyasada satış baskısı yaratan bir diğer unsur olmaya devam ediyor.
Ağustos ayında küresel para politikalarının normalleşme sürecinde izleyeceği yol haritasını ortaya koyan TCMB, bu çerçevede faiz koridorunun bir hafta vadeli repo ihale faiz oranı etrafında daha simetrik bir hale getirileceğini ve daraltılacağını açıklamış ve sadeleşme adımları için Fed'in faiz artırımını bekleyeceğine işaret etmişti.
Aralık ayında ise politika faizinde bir artışı beraberinde getirecek bir sadeleşme adımı beklentilerine karşın kısa vadeli faizleri sabit tutan TCMB, küresel para politikalarındaki normalleşmenin başlaması ile birlikte oynaklıklarda gözlenen düşüşün kalıcı olması halinde bu toplantıdan itibaren para politikasındaki sadeleşme adımlarına başlanabileceğini belirtti. Ancak TCMB söylemlerinin aksine piyasada etkili olacak somut bir adım atmadı.
Tahvil-bono piyasasında 12 Mart 2025 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilde dün spot kapanışta ortalama bileşik faiz yüzde 11.17 bileşik seviyesinden gerçekleşirken valörde son işlem yüzde 11.21 oldu. 14 Haziran 2017 itfalı iki yıllık gösterge tahvilde ise dün spot kapanış ise yüzde 11.13 bileşik seviyelerinden gerçekleşti.