ANKARA, 24 Kasım (Reuters) - Dolar/TL 3.4170 seviyesindeki tarihi zirvenin hemen altında 3.4050 civarında güne başlarken ABD'deki tatil nedeniyle hacimlerin düşmesi beklenen piyasalarda bugün Merkez Bankası'nın sonuçlarını açıklayacağı Para Politikası Kurulu toplantısı ana gündemi oluşturuyor.
Merkez Bankası'nın Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın uzun yıllardır kavgasını verdiği faiz konusunda bir artışa gidip gitmeme kararından hemen önce ise Cumhurbaşkanlığı'nda dün akşam bir ekonomi zirvesi yapıldı.
Zirve ardından resmi bir açıklama yapılmazken Sabah gazetesinde yer alan haberde toplantıda kurdaki artışın Türkiye ekonomisi için risk oluşturmadığına vurgu yapıldığı belirtildi. ayrıca toplantıda, kamunun döviz borcunu çevirmede bir sorun yaşamadığı, hanehalkı ve KOBİ'lerin de döviz kaynaklı riskleri bulunmadığını da belirtilirken batı ülkelerinin kendi krizlerini gelişmekte olan piyasalara yıkmaya çalıştığı vurgusu da yapıldı.
Düşük faiz istekliliği konusunda net tavırları, açıklamaları ve zaman zaman sert eleştirileriyle bilinen Erdoğan zirve öncesinde de faiz konusunda benzer yorumlarını yineledi.
Halen dünyanın en yüksek reel faizini ödeyen ülkelerden birinin Türkiye olduğunu ve bundan kurtulmak istediğini belirten Erdoğan, son 14 yıllık iktidarı ile ilgili yaptığı ve özeleştiri olarak nitelendirdiği açıklamalarında şöyle dedi:
"14 yılda birkaç konuda arzu ettiğim mesafeyi kaydedemedim... Bunların en başında reel faizlerin düşürülememesi yer alıyor. Yıllardır bu konuda TCMB eleştirmek zorunda kaldım hâlâ da eleştiriyorum. TCMB bağımsız olsun ama ben siyasetçiyim böyle bir şey yapılıyorsa ben de eleştirimi yapacağım... Yüksek reel faiz yolu ile ülke kaynaklarının heba edilmesine rıza gösteremem."
Dolar/TL Erdoğan'ın açıklamalarının da etkisiyle dün 3.4170'li seviyelere yükseldikten sonra saat 0841 itibarıyla 3.4000/3.4055 seviyelerinde işlem görüyor.
Aynı saatte sepet bazında TL 3.4925/3.4985 , euro/TL ise 3.5853/3.5918 seviyesinde işlem görüyor.
Reuters'ın gerçekleştirdiği ankette göre TSİ 0830 itibarıyla 20 katılımcının 12'si yüzde 7.50 seviyesindeki politika faizinin yüzde 7.75'e yükseltilmesi bekleniyor. Katılımcılar faiz koridorunun alt ve üst bantlarında ise bir değişim beklemiyor.
Uzun zamandır ilk kez bir politika faizi artışı anket beklentilerine girerken, olası artış politika faizini yüzde 4.5'ten yüzde 10'a yükselttiği 2014 yılı Ocak ayı olağanüstü PPK toplantısından itibaren yapılan ilk artış olma ihtimali taşıyor.
Ancak bankacılar Erdoğan'ın açıklamaları ardından bu ihtimalin zayıfladığına da dikkat çekiyorlar.
Bir bankanın döviz masası işlemcisi, "ABD piyasaların tatil olması nedeniyle bugün hacimler azalacaktır. ERdoğan'ın dünkü açıklamaları sonrası ise bir faiz artışı ihtimali zayıflayacaktır. Erdoğan'ın açıklamaları sonrası TCMB atacağı faiz adımını iki kez düşünmek zorunda kalacaktır" dedi.
Bankacılar TCMB'nin bugün faizlerde herhangi bir değişikliğe gitmemesi halinde TL'de satış baskısının hız kazanacağını, Reuters anketindeki genel beklenti olan 25 baz puanlık sadeleşmenin tamammanması adına yapılacak teknik artışın önce pozitif etki yaratacağını ancak ilerleyen günlerdeki değer kayıplarını önleyemediğini belirtiliyor. Piyasada ihtimal verilmeyen 50 baz puan veya üzerinde artışların ise TL'deki negatif ayrışma eğiliminin ortadan kaldırabilecek bir değişim getireceği öngörülüyor.
Darbe girişiminden bir gün önce olan 14 Temmuz'dan bugüne TL yaklaşık yüzde 15 kayıpla benzer ülkeler ararsında en çok değer kaybeden para birimi oldu. Benzer para birimleri yüzde 1 ila yüzde 10 arasında değer kaybı yaşadı.
Küresel bazda doların değer kazancı trendi gelişmekte olan ülke para birimlerindeki değer kaybının ana nedeni olurken TL'deki negatif ayrışmada ise siyasi ve güvenlik endişeleri ön plana çıkıyor.
AKP'nin başkanlık sistemini getirecek anayasa değişiklik teklifinin oluşturduğu bahar aylarında olası bir referandum ihtimali piyasalarda soru işaretlerine neden olurken bu döneme kadar bazı yatırımcıların yatırım kararlarını erteleyebilecekleri endişeleri bulunuyor.
Öte yandan Cumhuriyet gazetesine yönelik soruşturma, HDP milletvekillerine yönelik gözaltı ve tutuklamalar ile yeniden gündeme gelen idam konusu AB ülkeleri başta olmak üzere bir çok ülkeden tepki çekiyor. Türkiye ile AB üyelik görüşmelerinin durdurulmasına yönelik tepkiler piyasada baskı yaratıyor.
Yılbaşından bugüne bakıldığında ise TL dolar karşısında yaklaşık yüzde 14 değer kaybederken 35 para birimi içinde dolar karşısında TL'den çok değer kaybeden sadece pound, peso, naira ve Mısır poundu yer aldı.
TL ve benzer para birimlerinin dolar karşısındaki değerini gösteren grafik için ---> http://tmsnrt.rs/2egbfVh
Tahvil-bono piyasasında ise 11 Şubat 2026 itfalı 10 yıllık gösterge tahvil dün spot kapanışta ortalama bileşik faiz yüzde 11.20 seviyesinden gerçekleşirken valörde son işlem yüzde 11.38 oldu. Öte yandan 11 Temmuz 2018 itfalı tahvilde ortalama bileşik faiz dün spot kapanışta yüzde 10.59 seviyesinden gerçekleşti.