İSTANBUL, 12 Ocak (Reuters) - Son dönemde siyasi endişeler, enflasyonun yükselişe geçmesi ve TCMB'nin TL'deki değer kaybını durdurmak adına gerekli adımları atmayacağı endişesi TL'yi dün de dolar karşısında en kötü performans gösteren para birimi yaparken, 3.94'ü aşarak tarihi zirveyi test eden dolar/TL bu sabah 3.88 civarında işlem görüyor.
Gelişmekte olan ülke para birimlerinden negatif ayrışan TL'nin dün dolar karşısındaki günlük değer kaybı yüzde 3.7'e yaklaşırken, yılbaşından bu yana kayıp ise yüzde 10.4'e ulaştı. Artık piyasada gözler ise Merkez Bankası'nda.
TCMB'nin zorunlu karşılık düzenlemesi gibi adımlarının kurdaki tansiyonu düşürmede etkili olmayacağı belirtilirken, döviz rezervlerinin de bir müdahale için pek yeterli olmayabileceği hesaplanıyor.
Reuters'ta yayınlanan bir analizde TCMB verilerine dayanarak yapılan hesaplamalara göre 100 milyar doların üzerindeki brüt rezervlere karşın kullanılabilir döviz rezervinin 35 milyar dolara yakın olduğu bu nedenle de TCMB'nin dolar satışı yaparak TL'yi istikrara kavuşturma lüksünün olmadığına dikkat çekildi. çerçevede TCMB'nin faiz artırımı yapması gerektiği dile getirilirken, kurda gelinen son nokta, TL'deki ciddi değer kaybının önüne geçmek için büyük montanlı bir artırım yapılması gerektiği görüşlerine neden oluyor.
Dün 3.9417'ye kadar yükselen ve saat 1822'de 3.9255/3.9294 seviyesinde olan dolar/TL, bu sabah saat 0907'de 3.8785/3.8823 seviyesinde.
Bankacılar kurdaki yukarı ataklarda spekülatif talebin yanı sıra lokal talebinin de oldukça etkili olduğunu belirtiyor.
Dün tarihi zirve olan 4.1273'e kadar yükselen euro/TL bu sabah 4.1118/4.1180, dün tarihi zirve olan 4.03510'ye kadar yükselen sepet bazında TL ise bu sabah 3.9966/4.0002 seviyesinde.
Nomura Ekonomisti İnan Demir, dün yayınladığı bir notta, geniş bir faiz artırımının gerekli olduğunu ancak adım atılmaması ve Kasım ayından bu yana TL'de görülen değer kaybının gerekli artırım boyutunun daha da büyüdüğü anlamına geldiğini söyleyerek, "Aralık ayında tahminimiz 200-250 baz puan artırım iken, reel faiz oranlarını stabil tutmak için artık 350-400 baz puanın gerekli olduğunu düşünüyoruz. Açıkça görülüyor ki mevcut siyasi ortamda bu kadar büyük bir artırım beklemek gerçekçi değil, sonuç olarak da TL'nin daha fazla zayıfladığını göreceğiz" dedi.
Demir, TCMB'nin 24 Ocak'taki toplantısında 25-50 baz puanlık artırım beklediklerini söyleyerek, "Bu TL'deki hareketi tersine çevirmeyecektir. Eğer TCMB Aralık'taki gibi adım atmamayı tercih ederse bu TL'yi reel anlamda 2001 krizi sonrası görülen düşük seviyelere itme riskini artıracaktır" dedi.
TCMB önceki gün TL'deki sert değer kayıplarının ardından yabancı para cinsi zorunlu karşılık oranlarında indirime giderken, bankalararası para piyasasında borç limitlerini de düşürdü ve gerekirse ilave adımlar atabileceğini belirtti.
BAĞIMSIZLIĞINA VURGU YAPILMALI
Piyasada TL'de son dönemdeki değer kaybında ana etken olarak bu kaybı durdurmak adına TCMB'nin gerekli faiz adımlarını atamayabileceği endişeleri etkili olurken, hükümet kanadından piyasanın TCMB'yi faiz artırımı için baskıladığı ve faiz artırımı yapılmaması gerektiği yönündeki açıklamalar da bir yandan TCMB'den aksiyon beklentilerini azaltıyor.
Bu sarmal TL'nin diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinden negatif ayrışmasına ve neredeyse her gün tarihi zirvelerini yenilemesine neden olurken, tersine ekonomi yönetiminin TCMB'nin bağımsızlığına dair güçlü bir mesaj vermesi gerektiğine dikkat çekiliyor.
Merkez Bankası eski Başkanı Durmuş Yılmaz da dün Bloomberg HT'ye yaptığı açıklamada, "Şu an TCMB'nin yapması gereken şey hükümete gidip ekonomi politikalarıyla ilgili ortaya çıkan koordinasyonsuzluğa son verilmesini istemek... Çok seslilik ortadan kalkmazsa TCMB'nin piyasa müdahalelerinin faydası olmaz" dedi.
Yılmaz, "Şu an TCMB Başkanı gerçekten test ediliyor. TCMB böyle bir durumda kendi inisiyatifiyle hareket edebilecek mi, alınması gereken kararları alabilecek mi piyasa bunu görmek istiyor. Bunu görürse TCMB'ye güven artacaktır" dedi.
Başbakan Yardımcısı Nurettin Canikli, hafta başında yaptığı açıklamada "Ekonomiye yönelik olarak algının bozulması noktasında sabotajların, saldırıların olduğunu biliyoruz; faizi artırmamız konusunda bir kampanya söz konusu... Faizleri Merkez Bankası belirler, bu konuda başkalarının baskı yapması kabul edilemez" demişti.
Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Bülent Gedikli ise "Merkez Bankası'nın müdahalesi için tek enstrümanı mı var sanıyorsunuz? Serbest kur sisteminde müdahalenin ne derece doğru olduğu tartışılır. Edilmesi gerekiyorsa da sadece faizi arttırıp büyümeyi yerle bir etmekle mi?" dedi.
FITCH VE SİYASİ ENDİŞELERİN BASKISI
TL'deki değer kaybında diğer ana unsurlar olarak ise Türkiye'ye tek yatırım yapılabilir notu veren Fitch'in 27 Ocak'taki değerlendirme tarihinin yaklaşırken, bir not indirimi gelebileceği yönündeki endişeler ile siyasi ve hem jeopolitik gelişmeler hem de iç güvenlik riskleri öne çıkıyor.
Siyasi tarafta ise TBMM Genel Kurulu'nda görüşülmekte olan ve başkanlık sistemini öngören 18 maddelik anayasa değişiklik teklifinin ilk beş maddesi yapılan oylamalarda kabul edildi.
Teklifin TBMM'de kabulü durumunda anayasal gereklilik olan 60 günün geçmesinin ardından Nisan ayında referandum düzenlenecek.
Öte yandan MHP Genel Başkanı Devlet Bahçeli, TBMM'de görüşülmekte olan başkanlık sistemini öngören anayasa değişiklik teklifinin Meclis'te reddedilmesi halinde genel seçime gidilmesi gerektiğini söyledi. PİYASASI
TL'deki sert bozulma dün itibariyle tahvil piyasasında da oldukça belirginleşti.
Tahvil-bono piyasasında 11 Şubat 2026 itfalı 10 yıllık gösterge tahvilde bileşik faiz dün 46 baz puanlık artışla yüzde 11.96'ya kadar yükseldi. Buna göre spot kapanışta ortalama yüzde 11.75, valörde son işlemde yüzde 11.94 seviyesindeydi.
Öte yandan 11 Temmuz 2018 itfalı iki yıllık gösterge tahvil dün 53 baz puan yükseldi. Buna göre spot kapanışta ortalama yüzde 11.21, valörde son işlemde yüzde 11.55 seviyesindeydi.