İSTANBUL, 2 Ağustos (Reuters) - ABD'nin Türkiye'de ev hapsinde bulunan Rahip Andrew Brunson'ın serbest bırakılması için adalet ve içişleri bakanlarına yönelik yaptırım açıklaması ardından dolar/TL 5.0934'ü test ederek yeni tarihi zirvesini görürken, piyasalar yarın Singapur'da gerçekleşmesi beklenen ABD ve Türkiye dışişleri bakanları toplantısına odaklanmış durumda.
ABD Dışişleri Sözcüsü Heather Nauert, dün ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo'nun Türkiye Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ile telefonda konuştuğunu ve bu hafta Singapur'da ASEAN toplantıları kapsamında görüşmeyi planladıklarını söyledi.
Görüşmenin yarın sabah saatlerinde gerçekleşmesi beklenirken, piyasalar da Türkiye ABD ilişkilerinin, yaptırımların devamının özellikle de ekonomik yaptırımların gelip gelmeyeceğinin ve Türkiye'nin vereceği tepkinin boyutunun da bu toplantıda şekillenebileceğini öngörüyor.
Bankacılar Türkiye'nin mütekabiliyet esasları çerçevesinde ABD'nin attığı adımlara benzer şekilde cevap verme istekliliğinin karşılıklı yeni yaptırım vb adımlara neden olabileceği, dolayısıyla ilişkilerin daha da gerilebileceği endişesi taşıyor.
Bu kapsamda Türkiye'nin atacağı olası adımlar ve yeni gelişmelere yönelik haber akışının önemine dikkat çeken analistler, bu endişe ile TL'de zayıflığın önümüzdeki günlerde de sürebileceğini belirtiyor.
ABD'nin yaptırım kararı öncesi 4.92 civarında işlem gören dolar/TL TRYTOM=D3 yaptırım haberi ardından 5.0934'e kadar yükselerek tarihi zirvesini test etti. Ardından yarın yapılacak Çavuşoğlu-Pompeo görüşmesine ilişkin basında yer alan bazı olumlu yorumlarla birlikte tarihi zirvelerden sınırlı gerileyen kur saat 1600'da 5.0597/5.0625 seviyesinde işlem görüyor.
Aynı saatte sepet bazında TL 5.4703/5.4733 , euro/TL 5.8799/5.8838 seviyesindeydi.
Yatırımcılar bu görüşmeden çıkacak sonuca göre piyasaların yeniden yön bulacağını belirtiyorlar. TL'nin tarihi zirveyi görmesiyle birlikte dolar karşısında yılbaşından bu yana değer kaybı da yüzde 24 oldu.
ABD, Türkiye'de tutuklu bulunan ve geçen hafta ev hapsine alınan Brunson'ın serbest bırakılması için Adalet Bakanı Abdülhamit Gül ve İçişleri Bakanı Süleyman Soylu'ya yönelik yaptırım açıkladı.
Türkiye Dışişleri Bakanlığı tarafından bu yatırımlara tepki olarak yapılan yazılı açıklamada, "ABD yönetimini bu yanlış karardan geri dönmeye çağırıyoruz. Hiçbir amaca hizmet etmeyecek söz konusu saldırgan tutumun karşılığı gecikmeksizin aynıyla verilecektir" denildi. Economics kıdemli ekonomisti Jason Tuvey ise iki bakana yönelik yaptırımın çok büyük olmadığını ancak yeni yaptırımlar gelmesinin olası göründüğünü söyleyerek, "TL muhtemelen daha fazla değer kaybedecek ve faiz artırım için gerekçeleri güçlendirecek. Türkiye'nin geniş cari açığı ve dış sermaye akımlarına bağımlılık nedeniyle daha şiddetli makro stres riski var" dedi.
Bir bankacı, ABD ile ilişkilerde sorun yaşanmasının ciddi bir süreç olduğunu belirerek bunun TL'de baskının devamı anlamına geldiğini söyledi. Bankacı, "Şu anda dolar/TL'de 5.05-5.15 hedef bölge. Öte yandan kurda 5 seviyesi etrafında 3.5 milyar dolarlık opsiyon vardı, bu seviye kırılır ve üzerinde kapanış olursa yukarı hareket de daha hızlı olur" dedi ve ekledi:
"Gelinen seviyeler itibariyle bu sabah yerli bireysel yatırımcıdan ciddi satış beklerim, 1 milyar dolar civarında rakamlar olabilir... Mütekabiliyet esasıyla bizim nasıl bir yanıt vereceğimiz de önemli. Eğer vize krizinde olduğu gibi birebir aynı cevabı verirsek tamam ama daha fazla adım atarsak, sorun. Çavuşoğlu ve Pompeo'nun yarın Singapur'da yapacağı görüşme de bir umut faktörü. Ancak bu görüşme başarısız olur ve sonrasında yeni yaptırımlar gelirse kurda 5.30 ve üzerinde daha ciddi seviyeleri de görürüz."
Bankacı borsada da benzer şekilde baskının süreceğini, özellikle bankacılık endeksine dikkat etmek gerektiğini söyleyerek, bu yaptırım ışığında Halkbank konusunun bir kez daha gündeme gelebileceğini de söyledi.
Halkbank yetkilisi Mehmet Hakan Atilla kısa süre önce ABD'nin İran yaptırımlarını ihlal etmekten suçlu bulunurken, Halkbank ise İran'a yönelik yaptırımları ihlal ettiği gerekçesiyle ABD Hazinesi ve ilgili kurumlarla inceleme altında bulunuyor.
TCMB FAİZLERİ YENİDEN GÖZDEN GEÇİRMEK DURUMUNDA KALABİLİR
Nomura kıdemli gelişmekte olan piyasalar ekonomisti İnan Demir, Magnitsky türü yaptırımların nispeten daha ölçülü ve daha hedefe yönelik yaptırımlar olduğunu söyleyerek, "Geçen yıl Türk vatandaşlarına uygulanan vize yasağı ise ayrım yapmayan bir cezaydı. Halkbank'a cezanın Brunson davası bağlamında kullanılabileceği söylentileri vardı; bu yine çok daha büyük ancak hedefe yönelik bir ceza olacaktır" dedi.
ABD'nin adımına Türkiye'nin nasıl karşılık vereceğinin önemli olduğunu söyleyen Demir, "Eğer Türkiye de ölçülü karşılık verirse kısa vadeli bir rahatlama için yer var ancak tansiyonu düşürmek için daha görünür adımlar atılmadan orta-uzun vadede TL zayıf kalmaya devam edecektir" dedi ve şöyle devam etti:
"TCMB geçen haftaki toplantıdan önce 500 baz puan faiz artırdı. Ancak sorun şu ki, bu artışların getirdiği reel faiz oranı avantajı, o süreçte enflasyonun da hızlanarak 500 baz puan artması sonucu aşındı. Şimdi, bu yılın ilk aylarındaki reel faiz seviyelerine geri döndük. Bu seviyedeki reel faizin TL'deki satışı engellemediğini açıkça görüyoruz ve şu an için jeopolitik riskler nedeniyle daha yüksek risk primi ile karşı karşıyayız."
Tahvil/bono piyasasında bankacıların verilerine göre gösterge 10 yıllık tahvilde bileşik faiz bugün yüzde 19.50'ye yaklaşarak yeni zirveyi gördü. Bankacılar ayrıca tahvil tarafında asıl endişe yaratan unsurun yarın açıklanacak olan enflasyon verisi olduğunu da belirtiyorlar. Gösterge iki yıllık tahvilde ise bileşik getiri bugün yüzde 22'nin üzerini test etmiş durumda.