İSTANBUL, 25 Mart (Reuters) - Cuma günü dolar karşısında geçen yılın Ağustos ayından bu yana en sert günlük değer kaybını yaşayan TL haftaya 5.60'ın üzerine başladı.
TCMB'nin Cuma günü duyurduğu üzere bir hafta vadeli repo ihalelerine ara vermesinin TL'ye olumlu yansıyabileceği belirtilirken, piyasada oynaklığın sürmesi bekleniyor.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın Cuma günü Golan tepelerine ilişkin açıklamaları ardından ABD ile ilişkilerin daha da kötüye gidebileceği endişeleriyle kur ve faiz sert yükselirken, BDDK hafta sonunda TL'nin dolar karşısındaki kaybı sonrası ABD merkezli uluslararası banka JP Morgan hakkında inceleme başlattı.
Öte yandan Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da Pazar günü İstanbul'daki mitinginde, "Ey finans sektörünün içinde olanlar, kalkıp da 'piyasadan dövizleri toplayın, döviz yükselecek, şöyle olacak, böyle olacak' bu tür provokatif eylemlerin içine giriyorsanız, bunun bedelini çok ağır ödeyeceksiniz" dedi.
BDDK'ya atıfta bulunan Erdoğan, "şunu bilin ki seçim sonrası, bunun faturasını size ağır keseceğiz" dedi. Merkez Bankası yetkilisinin Cuma günkü açıklamasının ardından TCMB bu sabah yaptığı yazılı açıklamada, TCMB rezervlerinin iki haftada 5.5 milyar doların üzerinde azalmasına yönelik rezerv hareketlerinde olağandışı durum görmediğini açıkladı.
Reuters'a bilgi veren bir Merkez Bankası yetkilisine göre son dönemde 5.3 milyar dolar tutarında dış borç ödemesi ve enerji ithalatçısı kurumlara döviz satımı yapıldı. ayrıca Cuma günü kurdaki sert satış baskısı ardından ana fonlama aracı olarak kullandığı ve yüzde 24 seviyesindeki bir hafta vadeli repo ihalelerine bir süreliğine ara verildiğini açıkladı.
Merkez Bankası'nın haftalık repo fonlamasının yapılmayacağını açıklaması ardından işlemciler ortalama fonlama maliyetinin CBTWACF= kademeli olarak önümüzdeki günlerde yükseleceğini bu yükselişin en az 150 baz puan olacağını söylediler.
Dolar/TL'de gözlenen sert yükselişin ardında aslında birçok neden olduğuna dikkat çekiliyor. Bu çerçevede Golan Tepeleri açıklamaları, S-400 konusu, TCMB'nin rezervlerindeki azalma, Fed sonrası global büyüme endişeleri gibi unsurların piyasada fiyatlandığı belirtiliyor. Son aylarda gelişmekte olan ülke para birimlerine artan girişler ve görece yüksek carry getirisi nedeniyle TL'de artan pozisyonlanma sonrasında kurun 5.40'lı seviyelere kalıcı bir şekilde gerileyememesinin bütün bu unsurlar da bir araya geldiğinde yaklaşan seçim öncesi kar realizasyonu isteği yaratmış olabileceği belirtiliyor.
Öte yandan Cuma günkü harekette diğer gelişmekte olan ülke para birimlerinin de sert değer kaybettiğine dikkat çekiliyor.
Bütün bu gelişmeler bir arada "kusursuz fırtına" olarak nitelendirilirken, piyasada oynaklığın bir süre daha devam etmesi olası görülüyor. TCMB'nin repo ihalelerini durdurması TL açısından pozitif görülürken, seçim öncesi piyasadaki yoğun endişeyi gidermek adına sert önlemler alınması pek olası görülmüyor.
Merkez Bankası'nın bu adımı kademeli olarak en az 150 baz puanlık sıkılaştırma anlamına geliyor.
Dolar/TL Cuma gününe 5.46 civarında başladıktan sonra gece saatlerinde 5.8490'a kadar yükseldi. Dolar/TL bu sabah saat 0925'te 5.6202/5.6299 seviyesinde işlem görüyor. Aynı saatte sepet bazında TL 5.9858/5.9970, euro/TL ise 6.3485/6.3735 seviyesinde.
ABD Başkanı Donald Trump'ın geçen hafta İsrail'in 1967 yılında Suriye'den ele geçirdiği Golan Tepeleri üzerindeki egemenliğini tanıma zamanının geldiğini söylemesinin ardından Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, Trump'ın açıklamalarına sert tepki gösterdi. Piyasalarda ise bu tepki ABD ile gerilimin yeniden tırmanacağı endişesi yarattı.
ABD ile Türkiye ilişkilerindeki gerilim geçen yıl ABD'li rahip Andrew Brunson'un bırakılması ardından azalmıştı. Ancak bu kez Türkiye'nin Rusya'dan S-400 sistemlerini satın alma kararı ve ABD'nin bu adıma yaptırımlarla karşılık vereceğine dair güçlü sinyaller yeni bir gerilim endişesi yaratıyordu. Golan Tepeleri açıklamaları ise iki ülke ilişkilerine yönelik endişeleri hızlandıran yeni bir etken oldu. göre, başta S400-Patriot tercihi olmak üzere ABD-Türkiye ilişkileri, küresel ticaret savaşları, Brexit süreci, yerel seçimler öncesi yavaşlayan ekonomiyi desteklemek adına atılan ve atılabilecek genişlemeci adımlar ve TCMB'den bu yıl beklenen faiz indirimlerine ilişkin tahminler, lokallerin beş aydır aralıksız devam eden döviz alımları, yavaşlayan büyüme, yüksek seyreden işsizlik ve enflasyon zaman zaman piyasalar üzerinde baskı unsuru yaratıyor.
Öte yandan lokallerin devam eden döviz talebi de kurdaki olası düşüşleri engelleyen önemli bir neden olmaya devam ediyor. Yaklaşık altı aydır döviz birikimlerini kesintisiz her hafta artırmaya devam eden bireylerin yabancı para cinsinden mevduat ve fonları 15 Mart haftasında 1.64 milyar dolar artışla 105.7 milyar dolar ile tarihi zirveye yükseldi.
Bankacılar döviz piyasasında yerli talebinin yabancı talebiyle birleşerek tek yönlü dövize yönelik bir talep oluşturmasının piyasada ani hareketleri de beraberinde getirdiğine dikkat çekiyorlar.
Tahvil/bono piyasasında gösterge 10 yıllık tahvilin bileşik faizi Cuma günü spot piyasada yüzde 16.41, valörde son işlemde yüzde 16.54 seviyesindeydi.
İki yıllık gösterge tahvil faizi ise Cuma günü spot kapanışta son işlemde yüzde 18.44, valörde yüzde 18.58 oldu.