Tulay Karadeniz
ANKARA, 12 Kasım (Reuters) - Türkiye'nin dönem başkanlığını yürüttüğü G20 liderler zirvesi büyüme, yatırımlar, KOBİ'lerin güçlendirilmesi, kapsayıcılık ve alınan kararların uygulanması başlıklarını içeren ekonomi gündemiyle toplanacak olsa da, Türkiye'nin girişimi ile gündeme alınan Suriye krizi ve mülteciler ile terörizm konularının da ön plana çıkması bekleniyor.
Geçen yıl Aralık'ta G20 dönem başkanlığını üstlenen Türkiye, yıl boyunca G20 maliye bakanları, merkez bankası başkanları, enerji bakanları, çalışma bakanları toplantılarının yanı sıra; kadın, sendikalar ve iş dünyası temsilcilerini biraraya getiren toplantılara ev sahipliği yaptı. Türkiye'nin dönem başkanlığı 15-16 Kasım'da Antalya'da Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın evsahipliğini yapacağı liderler zirvesi ile son bulacak ve yeni dönem başkanı Çin olacak.
Antalya Zirvesi'ne aralarında ABD Başkanı Barack Obama, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin, Almanya Başbakanı Angela Merkel, Fransa Devlet Başkanı François Hollande, Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, İngiltere Başbakanı David Cameron, Suudi Arabistan Kralı Salman bin Abdülaziz'in de bulunduğu dünyanın en gelişmiş ekonomilerinin liderlerinin yanı sıra Avrupa Birliği, Dünya Bankası ve IMF temsilcileri de katılacak.
Zirvenin gündemine ilişkin açıklamalarda bulunan Erdoğan, "Bilhassa yüzde 2'lik global büyüme hedeflerine ulaşılması için tüm ülkelerin çalışmasını takip ettik, ediyoruz. Küresel büyümenin motor gücü yatırımlardır. Ticaretin artırılması ve altyapı eksiklerinin giderilmesi yönünde ortak adımlar atılmasına ihtiyaç var. Hem gelişmiş hem gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerin 2030'a kadar 70 ila 90 trilyon dolar arasında altyapı yatırımına ihtiyacı var...Genç ve kadın istihdamına özel önem verilmesi gerekli. Ekonominin belkemiği olan KOBİ'lerin güçlendirilmesi gerekiyor. Biz tüm bu konuları kapsayıcılık başlığı altında Antalya zirvesinde gündeme getiriyoruz" dedi.
G20 liderler zirvesi genellikle ekonomik meselelerin ele alındığı bir platform olmakla birlikte Türkiye dönem başkanı olarak Suriye krizinin yanı sıra göçmenler ve terörizm konusunun da zirve gündemine eklenmesini istedi.
"Suriye meselesi insani ve terör boyutunun yanı sıra ekonomik sonuçlar da doğuruyor" diyen Erdoğan, "Bizim G20 gündemine Suriye ve Irak meselesini dahil etmemiz platformun asıl amacına aykırı değildir. Bu yapının sahip olduğu kapsamlı ve etkin temsil gücü ile daha etkin rol oynaması tüm insanların hayrına olacak" dedi.
Suriye, mülteciler ve terörizm konularının Erdoğan'ın ilk gün liderlere vereceği çalışma yemeğinde ele alınması beklenirken, Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü İbrahim Kalın da "Her G20 zirvesinden sonra sonuç bildirgesi yayınlanıyor. Göç ve terör meselesi de bu bildirgeye yansıtılacak... Bu sıcak konular Antalya'da ele alınacak. Ama kimse Antalya'da Suriye meselesini çözeceğiz diye bir beklentiye girmesin" değerlendirmesinde bulundu.
USAK Ortadoğu Analisti Bahadır Dinçer de "G20 kendi başına öyle çok küresel problemlere çözüm getirecek bir platform değil, bir kere Birleşmiş Milletler gibi herhangi bir bağlayıcılığı olan bir platform değil. Mülteci sorununun uluslararası farkındalığının artırılması adına bu konunun zirve gündemine alınmış olması önemli, fakat çok büyük bir beklenti içine girmemek gerekir. Buradan mülteci sorunu ile alakalı kapsamlı bir çözüm önerisi çıkacağını düşünmüyorum" dedi.
G20 zirvesi Cumartesi günü Viyana'da yapılacak 3. Suriye konulu toplantıdan bir gün sonra gerçekleşeceği için Viyana zirvesinde tartışılan ana unsurların burada da liderler düzeyinde gündeme gelmesi bekleniyor.
ABD, Rusya, Türkiye, İran, Suudi Arabistan, Mısır gibi ülkelerin dışişleri bakanları geçtiğimiz haftalarda Viyana'da Suriye krizine siyasi çözüm konulu toplantıda biraraya gelmiş, ancak özellikle Esad'ın geleceği konusundaki görüş ayrılıkları nedeniyle bir sonuca ulaşılamamıştı.
Rusya'nın son olarak Suriye'de 18 aylık bir reform süreci başlatılması, bunun sonunda seçimlerin yapılması ve bu seçimde Esad'ın da aday olmasına olanak sağlayabilecek yeni bir öneri hazırlığı içinde olduğu iddia edilmişti.
Zirve sırasında Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun da katılımcı liderlere bir resepsiyon vermesi beklenirken; zirvede küresel ekonomi, büyüme, istihdam stratejileri, yatırımlar, finansal düzenlemeler, uluslararası vergi gündemi, yolsuzlukla mücadele, IMF reformu, ticaret ve enerji başlıklarının ele alınacağı oturumlar düzenlenecek.
ERDOĞAN'IN İKİLİ GÖRÜŞMELERİ VE GÜNDEMDEKİ PROJELER
G20 zirvesinde yapılacak oturumlar ve çıkacak sonuç bildirgesi kadar Erdoğan'ın katılımcı liderlerle yapacağı ikili görüşmeler ve bu görüşmelerde ele alınacak konular da önemli olacak.
Erdoğan'ın Obama ile görüşmesinde ana gündem maddesini Suriye krizi, İslam Devleti ile mücadelede atılabilecek ortak adımlar ve özellikle Türkiye'nin Suriye konusundaki hassasiyetleri oluşturacak.
Türk yetkililer, Erdoğan'ın görüşmede ABD'nin İslam Devleti ile mücadele eden gruplara yaptığı silah yardımının Suriye'nin kuzeyindeki Kürt gruplardan olan ve Türkiye'nin "terör örgütü" olarak tanımladığı PYD'ye gitmemesi konusundaki hassasiyetini ilk ağızdan ileteceğini belirtiyor.
Putin-Erdoğan görüşmesinin ise her zamankinden daha "gergin" geçmesi bekleniyor. Zira Erdoğan, Rusya'nın Suriye'deki askeri faaliyetlerinden ve Türk hava sahasının Rus uçaklarınca ihlal edilmesinden duyduğu rahatsızlığı açık bir şekilde ifade etmiş ve Putin'e "kırgın" olduğunu ifade etmişti.
"İkili görüşmelerin hararetli geçeceğini düşünüyorum" diye konuşan Dinçer, "Suriye, IŞİD konusunda ters düşülen noktalar, kırgınlıklar var. Kamuoyu önünde sıcak bir görüntü verilecektir ama Türkiye'nin, ABD'nin, Rusya'nın farklı noktalarda hassasiyetleri var ve bunlar içeride açık açık konuşulacaktır" dedi.
Siyasi meselelerdeki görüş ayrılıklarına karşın Putin-Erdoğan görüşmesinde özellikle Türk Akımı projesi ve Rus doğalgazının fiyatı gibi enerji başlıkları da ele alınacak.
Erdoğan'ın Almanya Başbakanı Merkel, Fransa Cumhurbaşkanı Hollande ve İngiltere başbakanı Cameron ile görüşmelerinde ana gündem maddesinin ise Türkiye'yi ve son aylarda Avrupa ülkelerini derinden etkileyen mülteci meselesi ve ortak çözüm yolları olması bekleniyor.
Erdoğan'ın Çin Devlet Başkanı Xi ile görüşmesinde Suriye meselesinin yanı sıra iki ülke arasında uzun süredir müzakereleri süren uzun menzilli füze projesinin de gündeme gelmesi beklenirken; Erdoğan'ın Japonya Başbakanı Shinzo Abe ile görüşmesinde de Sinop'taki nükleer santrali inşa edecek Japonya'nın İğneada'da yapılması planlanan üçüncü nükleer santralin inşasında oynayabileceği olası rol gündeme gelebilir.