´Türkiye büyüme modeliyle dünyaya örnek olmalı´

Borsa İstanbul’da 25’nci Dönem Milletvekili Adaylığı için görevinden istifa eden Dr. İbrahim Turhan, değişen dünya konjonktüründe ekonomi politikalarının merkezinde büyümenin bulunması gerektiğini ve bu dönüşümü sindirmiş bir ekonomi kadrosu ile oluşturacak büyüme modelinin tüm dünya için örnek teşkil edebileceğini söyledi.

Dr. İbrahim Turhan, İstanbul Finans Merkezi Girişimi Başkanı Dr. Artunç Kocabalkan´ın sorularını yanıtladı.

Turhan, Türkiye´nin orta gelir tuzağından kurtulması için uluslararası yatırımcılar ile aynı dili konuşan, dünya konjonktürünü okuyan bir ekonomi kadrosuna, Türkiye’de şartların değiştiğinin anlaşılmasına ve buna göre politikalar belirlenmesine, siyasi dünya ile iş dünyası arasında iletişimin sağlanmasına, iş dünyasının iş yapma şekillerinin değiştiğini kabul etmesine gerek olduğunu söyledi.

2007-2008 krizi sonrasında dünya ve Türkiye ekonomisinin geldiği yere dair soruya karşılık Turhan geçmişe dönüp bakıldığında ciddi krizler sonrasında uygulanan politikalarda radikal değişimler gözlendiğine dikkat çektikten sonra krizler gibi piyasaya güvenin ciddi darbe aldığı dönemlerde piyasada bir aksaklık yaşanması halinde kitap kurallarının pek geçerli olmadığını söyledi.

2008’de Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası’nda görevli olan Turhan, o dönemde TCMB’nin dönemin ve ülke ekonomisinin şartlarını belirleyerek hareket ettiğini söyledi ve durumu iyi analiz ederek yaşananların Türkiye’nin daha önceki yerleşmiş sorunları olan borç yükü, ödemeler dengesi krizleri gibi konulardan uzakta olduğunun ayırdına vararak aksiyon aldıklarını dile getirdi.

Turhan, “1997 Asya krizi ile ilk uyarı sinyalini veren yapı 2008 kriziyle duvara çarptı. Gelişmiş ülkeler bu olmamış gibi konuyu ele alıyorlar. Değişen temel şey şu; biz küreselleşmenin oluşturduğu yapıyı koruyacaksak piyasanın kendi kendine dengeye geleceği fantezisinden vazgeçmeliyiz. Özel sektör öncülüğünde ekonomik modelleri ayakta tutmak için bizim devrede olmamız ve kurumsal yenilenme gerek. Bu kurum sadece şunu yapar başka şey yapmaz inancı artık güçlü değil. 2008’de TCMB’de bu durumu gördük ve ‘Dünya değişti bu olay öncekilere benzemiyor’ dedik. Türkiye geçmişte kamu ve özel kesimde sürdürülemez borçluluk oranları gibi sorunlar yaşıyordu. Artık böyle bir şey beklenmemeli.” dedi.

Turhan sözlerine şöyle devam etti: “Merkez bankasının tek görevi fiyat istikrarını sağlamaktır önermesi geçerliliğini kaybetmiştir. Ülkeler büyümeyi ekonomi politikalarının merkezine oturtuyorsa buna kayıtsız kalmamız söz konusu olamaz. Bilançosu bu kadar büyümüş, ekonominin %2.5-2.7 büyümesi beklenen, işsizliğin aşağı geleceği yapı ortaya çıkmışken Fed’in çekingen adımlarla sıkılaştırmaya gitmesi teorinin kabul edeceği bir şey değil. Dünya alışık olmadığımız bir durumda ve her ülke ciddi büyüme meselesi ile karşı karşıya. ABD’de büyüme daha olumlu; doların güçlenmesinin sebebi faiz patikalarındaki fark değil, büyüme farkı. Büyüme hikayesi güçlü ülkelerin paraları güçleniyor, büyüme sorunu olanlarınki zayıflıyor. Bu yeni gerçekliği bir an evvel sindirmemiz ve ekonomi politikaları ve kurumlarımızda gerekli değişiklikleri yapmamız gerek.”

Turhan, “Ekonominiz ağır bir krizden çıkma mücadelesi veriyorsa, kamu maliyesinde disiplin kaybedilmişse, açıklar sürdürülemez, borç yükü taşınamaz durumda ise, ekonomiye güven kaybedilmişse, bankacılık sektörü darbe yemişse bu ortamda uygulanacak politikalar ortodoks olmalıdır. 2002’de manzara böyle idi ve hükümet başarıyla bu politikaları geliştirdi, uyguladı. 2007-2008 döneminde kriz yönetimi uygulanması gerekiyordu. Bütün dünyanın altüst olduğu ortamda, siciliniz güven verecek noktada değilken temkinli ve risklerden kendinizi uzak tutacak politika çerçevesi izlenmesi gerekiyordu ve bu yapıldı. Büyümeyi merkeze alan ve büyümeyi nasıl sağlayacağımıza ilişkin daha fazla zihin gayreti göstermemiz gereken bir dönemde olduğumuzu düşünüyorum. Büyüme, yatırım, istihdam ve tasarruf bizim ekonomi gündemimizin temel öncelik maddelerini oluşturmalı” diye konuştu.

Serbest piyasanın etkinliğini artırarak özel sektör öncülüğünde büyümeyi temel alacak politikalar oluşturulması, doğru kaynakların doğru yerlere yönlendirilmesi ve özel sektörün kapasitesinin güçlendirilmesi gerektiğini belirten Turhan, "Orta gelir tuzağından kurtulmak için Türkiye’de özel sektör yatırımlarının kapasitelerinin artırılması vazgeçilmez bir husustur. Bunu özel sektörün yıldan yıla elde ettiği karlarla yapmasını bekleyecek vaktimiz yok. Biz Borsa İstanbul olarak Özel Pazarı ortaya koyduk. Başlangıç aşamasında, finansal kuruluşlardan finansman bulma imkanı çok düşük şirketleri özel yatırımcılar ile bir araya getirecek bir mekanizma tasarladık" dedi.