Alissa de Carbonnel
TAHRAN, 21 Mayıs (Reuters) - İran Dışişleri Bakanı Muhammed Cevad Zarif, ABD'nin çekildiği 2015 tarihli İran nükleer anlaşmasının getirdiği yararların sürmesi için Avrupa Birliği'nin yeterince çaba göstermediğini söyledi.
Avrupa Komisyonu'nun enerji ve iklimden sorumlu üyesi Miguel Arias Canete dün Zarif ile yaptığı görüşmeden sonra, İran'ın kendilerinden, yaptıkları petrol ticaretini korumak için hızlı davranmalarını ve İran merkez bankasına euro cinsinden doğrudan ödeme yapma konusunu düşünmelerini istediğini söyledi.
İran devlet ajansı IRNA'nın haberine göre Zarif Arias Canete'ye, "ABD'nin anlaşmadan çekilmesinden sonra... anlaşma için Avrupa'dan gelen siyasi destek yeterli değil" dedi.
ABD Başkanı Donald Trump'ın 8 Mayıs'ta ülkesini anlaşmadan çekeceğini açıklamasından sonra ABD Hazinesi de İran'a 90 ve 180 günlük geçiş süreleri sonunda kapsamlı yaptırımlar uygulanacağını duyurmuştu.
AB liderleri ise İran ile petrol ticaretini ve bu ülkeye yatırımlarını sürdüreceklerini ancak bunun kolay olmayacağını söylediler.
İki gün süren görüşmelerin ardından dün gazetecilere açıklama yapan Arias Canete, "Yeni bir anlaşmanın müzakere edilmemesi için bu anlaşmayı korumamız gerek" dedi.
"Bizim mesajımız çok açık. Bu, işleyen bir nükleer anlaşmadır."
IRNA haberine göre Zarif, "Bazı büyük Avrupa şirketlerinin İran ile işbirliğinden çekilebilecekleri yolundaki açıklama Avrupa Birliği'nin nükleer anlaşmanın uygulanması için yaptığı taahhütle uyumlu değil" dedi.
Bazı büyük Avrupalı şirketler geçen hafta, ABD'nin İran'a yeniden yaptırım başlatması nedeniyle bu ülkedeki faaliyetlerine son verebileceklerini açıklamışlardı.
İran'ın dini lideri Ayetullah Ali Hamaney'in baş danışmanlarından Ali Ekber Velayeti de Avrupa ülkelerinin anlaşmayı kurtarabilmelerinden kuşkulu olduğunu söylemişti.
IRNA'ya göre Velayeti, "Avrupalı yetkililerin sözlerindeki çelişki kuşku yaratıyor. Umarım bizim devlet yetkililerimiz müzakerelerde gerekli taahhütleri alabilirler çünkü tavır değiştiren ve çelişkili sözler söyleyen kimselere güvenilmez" dedi.
Anlaşma uyarınca 2016 yılında İran üzerindeki yaptırımların kaldırılmasıyla bu ülkedeki AB yatırımları, çoğu Almanya, Fransa ve İtalya'dan olmak üzere, havacılık ve uzay sanayisinden enerjiye kadar değişen projelerle 20 milyar euroyu geçmişti.
Ancak petrole dayalı ekonomisini geliştirmek için İran'ın 100 milyar dolarlık yabancı yatırım çekmesi gerekiyor.
Arias Canete, "İran'da yatırımlarına devam etmeyecek olan Avrupalı şirketlerin peşpeşe gelen açıklamaları şu anda her şeyi çok daha karışık hale getiriyor" dedi.
"Yani Zarif'in Avrupa Birliği'nden istediği, AB taahhütlerini yerine getirmek için somut çözümler getirmemiz."
Arias Canate İranlı yetkililerin, ABD yaptırımlarının etkisini hafifletmek için AB hükümetlerinin İran petrolü için ödemelerini, Amerikan finans sistemine girmemek için, euro cinsinden ve doğrudan İran merkez bankasına yapmalarını istediklerini söyledi.
Arias Canete, "AB bunu dikkate alacak" dedi.
(Haberi çeviren Ayşe Sarıoğlu; Redaksiyon Orhan Coşkun)