Yazar – Geoffrey Smith
Investing.com – ABD’nin, Rus enerji alımına yönelik tam bir yasak söylemleri sonrasında petrol ve doğalgaz fiyatları yeni zirveleri gördü. Stagflasyon şoku ve buğday fiyatlarının tüm zamanların zirvesini görmesiyle gıda fiyatlarında yaşanan artışların yol açtığı küresel istikrarsızlık tehdidi karşısında euro altüst oldu. Hisse senetleri zorlu bir açılış yapacak.
İşte 7 Mart Pazartesi günü finans piyasalarında bilmeniz gerekenler:
1. Blinken’in Rusya’dan enerji alımı üzerine tam bir yasaktan bahsetmesi ile petrol yükseldi
Ham petrol fiyatları 2008’den bu yana gördüğü en yüksek seviyeye yine yükseldikten sonra küresel hisse senedi piyasaları altüst oldu. ABD’nin Dışişleri Bakanı Anthony Blinken, yaptırımlarda Batılı alıcıların Rus petrol ve gaz alımının devam etmesine imkan tanıyan boşlukları kapatmak için ABD’nin fiilen çalıştığını söyledi.
ABD ham petrol fiyatları %10 artışla 130,33 dolara ulaşırken Brent vadeli işlemleri 130,89 dolara kadar yükseldi.
Blinken’in açıklamaları, yerel benzin fiyatlarını yükseltmek konusunda isteksiz olan Başkan Joe Biden'ın ilk tereddüdünden sonra ABD politikasındaki bir değişimi temsil ediyor. Birçok eyalette pompa fiyatları artık 4 dolar üzerinde. Toptan satış vadeli işlemleri 3,70 doları gördü.
Resmi yaptırımların sertleşmesi, geçen hafta birbiri ardına alıcı bulamayan Rus ihracat ihalelerinin yaşandığı petrol piyasalarında zaten belirgin olan "kendiliğinden yaptırım halini" güçlendirecek. Cuma günü referans fiyatların 28 dolar altında bir fiyatla Rus ham petrolü satın alarak saf değiştiren Shell (LON:RDSa), kamuoyunun öfkesine hedef oldu ve Pazar günü, ticaretten elde edilen tüm kârı savaş mağdurlarına yardım eden bir hayır kurumuna yönlendireceğini söylemek zorunda kaldı.
2. Büyüme ve enflasyon korkuları üzerine euro altüst olurken İsviçre Ulusal Bankası devreye girdi
Savaşın ekonomik şoku ve enerji fiyatlarındaki son artış bariz bir şekilde asimetrik: Avrupa Rus enerjisine daha bağımlı olduğu için ABD’ye göre çok daha ciddi bir etki görecek. Almanya Rusya’nın enerji ithalatı üzerinde tam bir yasak baskısına dirense de AB içindeki, özellikle de eski Sovyet blokunda yer alan diğer sesler, güvenlik endişelerinin ekonomik acıya ağır bastığını düşündüklerini söyledi.
Euro 2020’den beri gördüğü en kötü 3 günlük zinciri kırmayarak 1,0807 dolara kadar düştü. Avrupa Merkez Bankasının, yüksek enflasyona rağmen para politikasını sıkılaştırma konusunda planlarını askıya alacağı yönünde inanç güçlenirken euro geçen hafta dolar karşısında yaklaşık %4 kaybetti.
Diğer yandan İsviçre Ulusal Bankası, frangın daha çok değer kazanmasını önlemek için müdahale etmeye hazır olduğunu söyledi. Bu mesaj, frangı euro paritesinin altında tutmaya yetti.
Dolar endeksi 22 ayın zirvesini gördü.
3. Borsa sert düşüşle açılacak; Cohen portföyünü geliştiriyor
Daha yüksek petrol fiyatları beklentisi enflasyon şokuna ve aynı zamanda büyümede yavaşlamaya yol açacağı korkularını artırırken ABD borsası sert düşüşle açılacak. Hem de Cuma günü paylaşılan aylık işgücü raporunun, ABD ekonomisinin sağlıklı olduğunu ve pandeminin ilk yılında kaybedilen işlerin hızla telafi edildiğini göstermesine rağmen.
Dow Jones 528 puan düşerken S&P 500 %1,6 ve Nasdaq 100 %1,7 düşüş gösterdi.
Kazanç sezonu devam ederken ilgi, özellikle birleşme ve satın alma aktivitesi gibi haberlere kayıyor. İlgi çekebilecek hisseler arasında North Dakotalı sondajcılar Oasis ve Whiting bulunuyor. Bu ikilinin, Wall Street Journal tarafından Pazar günü birleşme görüşmeleri gerçekleştirdiği bildirildi. Chewy (NYSE:CHWY) kurucusu Ryan Cohen’in hisse almasının ardından Bed Bath & Beyond (NASDAQ:BBBY) da ilgi çekebilir.
4. Borç temerrüdü ufukta görünürken ruble daha da düştü
Bu arada Rusya’da ekonomik durum sert bir şekilde bozulmaya devam ediyor. Dolar, Pazartesi günü ruble karşısında %12,8 daha değer kazandı ve Rusya’nın para birimi, işgal başladığından bu yana değerinin yarısını kaybetmiş durumda.
Cuma günü bağımsız medyaya uygulanan kapsamlı bir yasağın ardından hafta sonu savaş karşıtı mitinglerde 4.300 civarı kişi tutuklandı. Visa (NYSE:V) ve Mastercard (NYSE:MA), hizmetleri üzerinde daha çok kısıtlama olacağını duyururken (ancak Rusya içerisindeki Ruslarla ödemeler konusunda çalışmaya devam edecekler) Netflix (NASDAQ:NFLX) ve muhasebe devleri KPMG ve PwC, ülkedeki hizmetlerini askıya aldı.
Petrol şirketi Rosneft ve gaz devi Gazprom (MCX:GAZP), döviz borçlarını ruble ödemesi ile kapatmasına imkan sağlayan, merkez bankasının yeni bir muafiyetinden yararlanabilecek gibi görünüyor. Bu nedenle uluslararası borçta yaşanacak birçok temerrüdün ilkinin kimden geleceği, muhtemelen Pazartesi günü belli olacak.
Özellikle Gazprom, dolar ve euro cinsinden en çok borç tahvili çıkaran şirket ve herhangi bir temerrüt, gelişmekte olan borç piyasalarında şok dalgasına neden olacak.
5. Dünya tahıl krizi ufukta, buğday yeni zirveleri gördü
Ukrayna’daki savaş, dünyanın en önemli tahılı olan buğdayın %30’unu tedarik eden iki ülkeden gelen arzı aksatmaya devam ederken CME’deki buğday vadeli işlemleri, 1.294,12 dolar ile tüm zamanların zirvesini gördükten sonra yine askıya alındı.
Analistler, Rusya ve Ukrayna’nın mısır, ayçiçek yağı ve gübre gibi diğer zirai emtialardaki kilit rolüne istinaden savaşın küresel gıda fiyatlarına olan etkisiyle ilgili gittikçe daha çok endişeleniyor. Savaş, halihazırda Ukrayna’nın çoğu bölgesinde ekim-dikim faaliyetlerini bitirirken etkilenen bölgelerde de hasadın azalmasına yol açtı. Düşük gübre mevcudiyeti, verimi daha da düşürecektir.
Yüksek gıda fiyatları, 2010/2011 Arap Baharı’nda en çok etki eden faktörlerden biriydi ve buğdayının %80’inden fazlasını Rusya ve Ukrayna’dan ithal eden ve abartılı ekmek fiyatlarını sübvanse eden 105 milyonluk Mısır’da şimdiden endişeye yarattı.