Investing.com - Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası, kredi büyümesi ve ticari kredi faiz oranlarında düzenlemeye gitti.
Hafta sonu Resmî Gazete’de yayımlanan tebliğin ardından Merkez Bankası kredilerde yapılan değişiklileri makroihtiyadi tedbirler başlığıyla duyurdu.
Kredi büyümesine sınırlama getirildi
18 Ağustos’ta 100 baz puanlık faiz indirimine giden Merkez Bakası, karar metninde kredilerin büyüme hızı ve erişilen finansman kaynaklarının amacına uygun şekilde kullanılmasının yakından takip edildiğine vurgu yaptı. Yine karar metninde son dönemde belirgin şekilde açılan politika-kredi faizi makasının parasal aktarımın etkinliğini azalttığına dikkat çekilerek makroihtiyati politika setini, parasal aktarım mekanizmasının etkinliğini destekleyecek araçlarla daha da güçlendirmeye karar verildiği belirtildi.
Zorunlu karşılıklarda değişiklik yapıldı
Son güncellemeyle bankalar için %20 olarak uygulanan zorunlu karşılık tesisi, uygulamanın etkinliğinin arttırılması amacıyla %30 oranında menkul kıymet tesisi ile ikâme edilmesi şeklinde değiştirildi.
Belirlenen faiz oranı üzerindeki kredilerde teminat tutarı artırılacak
Bankalar, Merkez Bankasının belirlediği bileşik faiz oranının 1,4 katı üstünde bir faizle kredi kullandırırlarsa kredi tutarının %20'si menkul kıymet tesisi olarak tutulacak.
Kullandırılan kredi, bileşik faizin 1,8 katı üzerinde olursa kredi tutarının %90’ı menkul kıymet tesisi olarak tutulacak.
Resmî Gazete'de yayımlanan tebliğle, Merkez Bankasının bankalara uyguladığı zorunlu karşılık oranı %0'a düşürüldü. Finansman şirketleri için zorunlu karşılık oranı %20 olarak belirlendi. Tebliğ, 16 Eylül’de yürürlüğe girecek.
Bankaların %30 üzerinde kredi faizi vermesi zorlaştırıldı
Şu anda Merkez Bankasının belirlediği bileşik faiz oranı %16,32 ve 1,4 katı %22,85 faiz oranına denk geliyor. Bankaların %22,85 üzerinde oranla kredi vermeleri durumunda Merkez Bankasına zorunlu olarak yatıracakları menkul kıymet tesisi %20 artacak.
Eğer Merkez Bankasının belirlediği bileşik faiz oranı olan %16,32’nin 1,8 kat üzerinde kredi kullandırılırsa bu da %29,38’e denk geliyor, bu durumda Merkez Bankasına zorunlu olarak yatıracakları menkul kıymet tesisi kredinin %90’ı olacak.
29 Temmuz 2022 tarihinden yıl sonuna kadar kredi büyüme oranı %10’u aşan bankalar, bu kısım kadar menkul kıymetini bir yıl boyunca tesis edilmek zorunda kalacak.
Kullanılan kredi ile döviz alınmasının önüne geçilecek
Belirtilen kredilerin dışında kalan kredi türlerinin harcama mukabili kullandırılmaması halinde menkul kıymet tesisine tabi olacak. Yani kullanılan kredinin hangi amaca yönelik olduğu belirlendikten sonra harcanması gerekecek. Burada amaç çekilen kredi ile döviz alımının önüne geçmek.
Merkez Bankası neden böyle bir karar aldı?
Merkez Bankasının kredi büyüme hızını düşürmek istemesinin sebebi, yüksek enflasyon ortamında borçlanma oranını düşük tutmak. Büyüme için kredi kullanımı son derece önemli olsa da bunun aşırıya kaçması finansal borçluluğu artıracağı için istenen verim alınamayabilir.
Düşük faiz politikasını benimseyen Merkez Bankası, faiz dışı araçları kullanıyor. Son dönemde politika faizi ile piyasa faizi arasındaki farkın çok yüksek olması, bankalardan kredi alımının zorlaşması ve faizlerin giderek yükselmesi nedeniyle Merkez Bankası ticari kredi kullanım hızını düşürmek yeni tedbirler aldı.
Yazar: Deniz Engin