Türkiye ekonomisinde faizlerdeki ayrışma keskinleşerek devam ediyor.
Merkez Bankası, politika faizini yüzde 8,5’te tutsa da ihtiyaç kredisi faizi yüzde 40’a, ticari kredi faizi yüzde 15’e, 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ise yüzde 35’e dayandı. Ticari kredi ile 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi arasındaki makas ise 18 puana ulaştı ve son yılların en yüksek seviyesine geldi.
Net faiz gelirindeki negatif seviye artarak devam ederken 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi de 20 yılın zirvesine geldi.
İhtiyaç kredi faizi 5 yılın zirvesinde
Merkez Bankası verilerine göre TL ticari kredi faizleri, 19 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre 1,37 puan azalarak yüzde 14,50’ye geriledi. Kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat faizi hariç bırakıldığında TL ticari kredi faizi ise 2,24 puan düşüşle yüzde 13,52’ye indi.
Ticari kredi faizleri bir önceki haftaya göre düşüş gösterse de tüketici kredi faizlerinde yükseliş hızlandı. İhtiyaç kredi faizi 19 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre 5,1 puan arttı ve yüzde 39,28’e geldi. 19 Mayıs haftasındaki bu oran 12 Ekim 2018 haftasında yüzde 39,36 olan ihtiyaç kredi faizinden sonra görülen en yüksek seviye. İhtiyaç kredi faizinde de 5 yılın en yüksek seviyesi görülmüş oldu.
Taşıt kredi faizi de 19 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre sert yükseldi. Taşıt kredi faizi 5,9 puan birden yükseldi ve yüzde 31,45’e çıktı. Taşıt kredisi faizi de 7 Eylül 2018 haftasındaki yüzde 31,46 seviyesinden sonra ulaşılan en yüksek faiz oranı. Yine taşıt kredi faizi de 5 yılın zirvesinde bulunuyor. Konut kredi faizi yüksek seyrini korudu ve 19 Mayıs haftasında bir önceki haftaya göre sadece 0,23 puan azaldı ve yüzde 17,99'da kaldı.
TL mevduat faizinde 2 puan artış
TL mevduat faizlerinde yükseliş aralıksız sürüyor. Bankacılık sektöründe bir yanda kur korumalı mevduat faizi, bir yandan da TL mevduat faizleri yükseliyor. Merkez Bankası verilerine göre 19 Mayıs haftası itibarıyla en fazla tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 1,98 puan arttı ve yüzde 32,45’e çıktı.
Ortalama TL mevduat faizi de 1,07 puan artışla yüzde 23,57 olarak hesaplandı. Bankacılık sektöründe TL mevduata yüzde 40’ın üzerinde faiz veriliyor. Merkez Bankası işlem geçen ortalamalardan bu verileri oluşturuyor.
Kur korumalı mevduat faizlerinde ise özellikle döviz dönüşümlü mevduat hesapları için prim ve opsiyon uygulamaları hızla sürüyor. KKM faizinin üzerine dolar faizi de veren bankaların uygulamalarıyla, tasarruf sahiplerinin döviz dönüşümlü KKM hesapları için aldıkları döviz cinsi faiz yıllık yüzde 30’u aşıyor.
Merkez Bankası verilerine göre euro ve dolar mevduat faizleri de yükseldi. Dolar mevduat faizi 0,13 puan artışla yüzde 2,36 ve euro mevduat faizi 0,11 puan artışla yüzde 0,66’ya ulaştı.
Mevduat faizleri yükselirken ticari kredi faizlerinin o derece hızlı artamaması sonucunda ticari kredi ile mevduat faizi arasındaki makas oldukça açıldı.
Merkez Bankası verilerine göre 19 Mayıs haftası itibarıyla TL ticari kredi faizi ile 3 aya kadar vadeli mevduat faizi makası 17,95 puana çıktı. Böyle bir uçurum 2002 yılından bu yana hiç görülmedi. 21 yılın en yüksek farkı oluştu ticari kredi faizi ile mevduat faizleri arasında. Bu da bankacılık sektörünün net faiz gelirinde negatif seviyenin oldukça açıldığını gösterdi.
Öte yandan bankacılık sektörünün hesaplamalarına göre ticari kredilere uygulanan mevduat spread'i, TL için yüzde 9,07 olurken dolar ve euro için sırasıyla yüzde 7,72 ve yüzde 7,27 oldu. TL ticari kredilerdeki mevduat spread'i, dolar ve euro kredilere uygulanan spread'in altına indi.
Seçim ayında efektif döviz 29,2 milyar lira azaldı
Fiziki döviz talebinin takip edildiği yabancı para banknotlar, 19 Mayıs haftasında düşüşe işaret ediyor.
Merkez Bankası verilerine göre 19 Mayıs haftasında yabancı para banknotlar, 76 milyar 432 milyon 890 bin liraya indi. İki seçimin yaşandığı Mayıs başından bu yana yabancı para banknotlarda kayıp ise 29,2 milyar lira hesaplandı.
Bankalararası piyasa ile serbest piyasa ve bankalardan satış fiyatlarındaki makas da yeniden açılıyor. 14 Mayıs seçimleri sonrasında bankalararası piyasada döviz kurlarının yükselmesi nedeniyle yüzde 2-2,5 seviyesine gerileyen makas, geçen hafta itibarıyla yüzde 6’nın üzerine çıktı. Ekonomistler son seçim belirsizliğinin ve regülasyonların fiziki dövize olan talebi arttırdığını dile getirdi.