Merkez Bankası, döviz ve altın talebini geriletmek ve kur korumalı mevduata ilgiyi artırmak için yeni bir hamle yaptı.
Seçim sonrası ilk iş gününde kredi kartından nakit çekim ile kredi kartıyla kuyum ve döviz alımlarının önünü kesmeyi hedefleyen Merkez Bankası, bankalara dövizden TL’ye dönüşümde gerçek kişiler için ek dönüşüm hedefi getirdi.
Oldukça kafa karıştıran hatta banka yönetimlerini acil toplantıya götüren karar sonrası bankacılık sektörü kaynakları, Merkez Bankasının bu adımla vatandaşı döviz ve altın alımından KKM’ye kaydırmayı hedeflediğini dile getirerek TL mevduat faizlerinin yüzde 40’a geldiği ortamda, dövizden dönüşlü KKM faizlerinin de yüzde 50’ye çıkabileceğine dikkat çekti.
Merkez Bankası dün Resmi Gazete’de yayımlanan değişikliğiyle, bankalara verdiği dövizden TL’ye ek dönüşüm yükümlülüğü eşiklerini, gerçek kişi hesapları için yeniden düzenledi.
Buna göre gerçek kişi hesaplarında 26 Mayıs’tan 28 Temmuz’a kadar yüzde 10’un altında ek dönüşüm yapılması halinde bankalar, eksik kalan tutar kadar 6 ay süreyle menkul kıymet tesis edecek.
Nisanda getirilen dönüşüm hedeflerinde hem gerçek hem de tüzel kişiler için yüzde 5, TL’ye dönüşüm oranı yer almıştı. Şimdi gerçek kişilerde yüzde 5 artı yüzde 10 ek dönüşüm hedefi getirildi.
28 Temmuz’dan sonra hedef yükseliyor
28 Temmuz sonrasında da yüzde 10’a çıkarılan dövizden TL’ye ek dönüşüm oranı, yüzde 30’a yükseltilecek ve bu oranı tutturamayan bankalar ise ek Merkez Bankası bankacılık sektörüne, gerçek kişiler için ek dövizden TL’ye dönüşüm hedefi getirdi.
Bankacılık sektörü kaynakları, bu adımların döviz ve altın talebini kısıp KKM’ye ilgiyi artırmayı hedeflediğini ve KKM’ye verilen faizin yüzde 50’ye kadar çıkabileceğini vurguladı. Bankalar, dönüşüm oranının paydasında yer alan mevduat fonu tutarının yüzde 10'u oranında ilave menkul kıymeti, söz konusu hedefe ulaşılıncaya kadar bloke olarak tesis edecek. Merkez Bankası henüz uygulama talimatını yayımlamadığı için bankacılık sektörü de yeni hesaplamalarla işin içinden çıkmaya çalışıyor.
Merkez Bankasının bu yeni ek dönüşüm hedefi, mevduat büyüklüğü Merkez Bankasınca belirlenecek tutarın altında olan bankalara uygulanmayacak. Bankacılık sektörü kaynakları, ilgili tutarın 1 milyar TL olarak belirlendiğini dile getirdi.
Önceki gün de Merkez Bankası, kredi büyümesine göre menkul kıymet tesisi uygulamasının kapsamı genişletilerek diğer ticari krediler ile tüketici kredilerini de bu kapsama dahil etmişti. Merkez Bankası belirli bir limitin üzerindeki bireysel kredi kartları vasıtasıyla yapılan nakit çekimi ve kuyum harcamalarının, kredi türüne göre yüzde 30 oranında menkul kıymet tesisine tabi olmasına karar verdi.
Seçim sonrası iki yeni hamleyle döviz ve altına talebi düşürmek, vade sonunda çıkışların arttığı KKM’ye ilgiyi yükseltmek için devreye giren Merkez Bankasının adımlarını, bankacılık sektörü kaynakları 28 Mayıs seçiminden sonra yapılabileceklerin bir ön gösterimi olarak yorumladı.
Dövize talep olmasın KKM büyüsün
Bir bankacılık sektörü kaynağı, Merkez Bankasının, döviz alımını düşürmeye çalıştığını belirterek bankalara ise "istediğiniz kadar yüksek faiz vermekten çekinmeyin" mesajı verdiğine dikkat çekti.
Böylece gerçek kişilerde ekstra bir yüzde 10 daha KKM hedefi getirilmesinin, KKM faizlerini yukarıya iteceğine dikkat çeken bankacılık sektörü kaynağı, şu anda yüzde 40'a gelen TL mevduat faizleri ve enflasyon oranları dikkate alındığında KKM faizlerinde yüzde 50 oranının görülmesinin sürpriz olmayacağına işaret etti.
Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu verilerine göre KKM hacmi 2,2 trilyon liranın, yani 113,15 milyar doların üzerinde bulunuyor.
Bugün BDDK, 14 Mayıs seçimleri öncesi KKM hacmini açıklayacak. Öte yandan döviz mevduatlarında da 5 Mayıs haftasında küçük bir düşüş yaşanmıştı. Geçen hafta ise kurlardaki sert hareketler ve döviz talebi nedeniyle mevduat artışı görülebileceğini söyleyen kaynaklar, Merkez Bankasının bugün verileri açıklayacağını da hatırlattı.
Sektörün endişeleri artıyor
Ancak sektörün endişeleri de her yeni adımla birlikte büyüyor.
Bankacılık sektörü kaynakları her ne kadar 28 Mayıs'ta yeni bir seçim yapılacak olsa da görünenin yerel seçimlere kadar ekonomi politikalarında bir değişiklik olmayacağı görüşünde.
Bunun da KKM'nin artarak devamı ve yerel seçimlere kadar baskılanan döviz kurları sonucunu yaratacağına işaret eden kaynaklar, yerel seçimler sonrasında ise bambaşka hikayeler yaşanabileceğini, KKM'den çıkışın nasıl olacağını kimsenin bilemediğine vurgu yaptı.
Gösterge tahvil faizlerinde sert zikzaklar yaşanıyor
Bankacılık sektörüne yönelik tedbirler gelmeye devam ederken gösterge tahvil piyasasında ise sert hareketler yaşandı.
Merkez Bankasının her adımı, bankacılık sektörünü menkul kıymet alımına yönlendiriyor. Ve menkul kıymet alım şartları, bankacılık sektörünü 5 yıl ve üzeri vadelerdeki tahvillere yönlendiriyor.
Ancak en sert hareketler 2 yıllık gösterge tahvil faizinde yaşandı. Seçim sonrası ilk işlem gününe, yüzde 16'nın üzerindeki Cuma kapanışıyla giren 2 yıllık gösterge tahvil faizi, yüzde 10'un altına indi.
İkinci işlem gününde ise yüzde 5,47'ye kadar inen 2 yıllık gösterge tahvil faizi, yüzde 9,36'ya çıktı ve dün de yüzde 7,92 seviyesini gördü.
Bankacılık sektörü kaynakları, bu sert zikzakların büyük dengesizliklere işaret ettiğini dile getirdi.
10 Yıllık gösterge tahvil faizi ise 12 Mayıs kapanışındaki yüzde 14,35'lik değerinden yüzde 11,59'a, dün ise yüzde 9,85 ile yüzde 10'un altına geriledi.
5 Yıllık gösterge tahvil faizi de Cuma günkü kapanıştaki yüzde 18,73 seviyesinden, dün itibarıyla yüzde 10,53 seviyelerine düştü.
Dövizde bir yandan kısmi serbestlik bir yandan kısıtlama
Döviz kurlarında bankalararası piyasa ile serbest piyasa ve bankalardan satışta seçim sonrasında makas azalmaya başladı.
Ancak bunun nedeni, bankalararası piyasada döviz kurlarındaki yukarı yönlü hareket. Bankacılık sektörü kaynakları ekonomi yönetiminin her gün kabaca 10 kuruşa kadar bir artışa izin verdiğini hatırlatırken yine de makasın uzun bir süre devam edeceğini yineledi.
Dolar/TL, seçimden sonra bu hafta yüzde 0,92 yukarı yönlü hareket izledi. Euro/TL'de ise bu haftaki yükseliş yüzde 0,71 seviyelerinde.
Dün bankalararası piyasa ile serbest piyasa arasında dolar/TL satış fiyatı makası, yüzde 2,5'e kadar geriledi. Geçen hafta bu makas yüzde 10'un üzerine çıkmıştı. Bunlar yaşanırken Bloomberg, Merkez Bankasının, bankalararası piyasada bankaların günlük FX alım limitini düşürdüğünü yazdı.
Bloomberg'in konu hakkında doğrudan bilgi sahibi kaynaklara dayandırdığı haberine göre TL üzerindeki baskıları azaltmak için bankalararası piyasada bankaların alabileceği döviz tutarı limitleri, yüzde 25 oranında aşağı çekildi. Haberde ayrıca bankalardan, acil değilse firmaların döviz talebini TL uzlaşmalı vadeli döviz sözleşmeli işlemlerine yönlendirmesi istendi.