ANKARA, 13 Nisan (Reuters) - Katoliklerin ruhani lideri Papa Francis'in dün düzenlenen bir ayinde 1915 olayları sırasında Ermenilerin öldürülmesi için "20. yüzyılın ilk soykırımı" ifadesini kullanması Türkiye'nin sert tepkisine neden olurken; bu açıklamaların "yok hükmünde" olduğunu ifade eden Ankara, Vatikan'daki büyükelçisini istişareler için Türkiye'ye çağırdı.
1915 olaylarının 100. yıldönümü vesilesiyle Pazar günü Vatikan'daki St. Peter's Bazilikası'nda düzenlenen ayinde bir konuşma yapan Papa Francis, Katolik kilisesinin 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelendiren ilk lideri oldu.
Ermenistan 1915 olayları sırasında yaklaşık 1.5 milyon Ermeninin hayatını kaybettiğini ve yaşananların bir "soykırım" olduğunu iddia ederken; Türkiye, yaşanan ölümlerden duyduğu üzüntüyü dile getirerek aynı olaylar sırasında çok sayıda Müslümanın da hayatını kaybettiğini belirtiyor ve yaşananların bir "soykırım" olduğu iddiasını reddediyor.
1915 olaylarının 100. yıldönümü olması nedeniyle Ermenistan soykırım iddialarının üçüncü ülkelerde tanınması için yoğun bir lobi faaliyeti sürdürürken, Ankara da karşı lobi hareketi ile 1915'te yaşananların bir ortak tarih komisyonu ile tespit edilmesi ve üçüncü ülkelerin bu konuda karar almaması gerektiği tezini savunuyor.
Papa Francis konuşmasında 100 yıl önce yaşanan "anlamsız kıyımın" "20. yüzyılın ilk soykırımı" olduğunu söyledi ve bunu Nazizm ve Stalinizm'in takip ettiğini belirtti.
Daha önce bazı Avrupa ülkelerinin 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelendirmesinin neden olduğu diplomatik krizler gibi, Papa Francis'in sözleri de Ankara'nın sert tepkisine neden oldu.
Açıklamanın hemen ardından Vatikan'ın Ankara büyükelçisi Dışişleri Bakanlığı'na çağrıldı ve Türkiye'nin tepkisi Müsteşar Yardımcısı Levent Murat Burhan tarafından büyükelçiye iletildi.
Dışişleri Bakanlığı yetkilileri görüşmede bu açıklamaların Türkiye'de büyük hayal kırıklığı ve üzüntü yarattığının, sadece Hıristiyan Ermenilerin acılarından bahsedilirken Müslümanlara ve diğer inanç gruplarından ölenlerden hiç bahsedilmemesine anlam verilemediğinin iletildiğini belirtti.
Ayrıca 1915 olaylarının hiçbir uluslararası mahkeme tarafından "soykırım" olarak tanımlanmadığı hatırlatılırken, bu açıklamaların Papa Francis'in geçen Kasım ayındaki Türkiye ziyaretinde verdiği barış ve uzlaşı mesajları ile çeliştiği de belirtildi.
Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu Twitter hesabından yaptığı açıklamada, "Papa'nın tarihi ve hukuki gerçeklerden uzak beyanı kabul edilemez. Dini makamlar mesnetsiz ithamlarla kin ve nefreti körükleme yeri değildir" ifadelerini kullandı.
Tüm bu gelişmelerin ardından yazılı bir açıklama yapan Dışişleri Bakanlığı da, Papa Francis'in sözlerinin ardından Türkiye'nin Vatikan büyükelçisi Mehmet Paçacı'nın istişareler için Ankara'ya çağrıldığını duyurdu.
Açıklamada, "Papa'nın bugünkü ifadelerinden, gelecek nesillere dostluk ve barış miras bırakmak yerine tarihten husumet çıkarmakta inat eden Ermeni anlatısının etkisi altında kaldığını görüyor ve bu tutumu reddediyoruz... Her açıdan tartışmalı, önyargılara dayalı, tarihi tahrif eden ve Birinci Dünya savaşı koşullarında Anadolu'da yaşanan acıları tek bir dinin mensuplarına indirgeyerek takdim eden ifadeler Türkiye ve Türk milleti için yok hükmündedir" denildi.
Papa seçilmeden önce de 1915 olaylarını "soykırım" olarak nitelendiren Papa Francis'in resmi sıfatıyla yaptığı bu açıklama Ermenistan tarafından memnuniyetle karşılandı. Ermenistan Devlet Başkanı Sarkisyan'ın ofisinden yapılan açıklamada Papa Francis'e duyulan minnettarlık dile getirildi.