5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun 4 üncü maddesine göre, kamu ve özel sektörde çalışan 45 yaşını doldurmamış mevcut çalışanlar ile işe başlayan 45 yaşını doldurmamış çalışanlar, 01.01.2017 tarihinden itibaren işverenleri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edilecektir.
Çalışanlar tarafından ödenen katkı paylarına, mevcut bireysel emeklilik sistemi ile aynı koşullara tabi olarak % 25 oranında Devlet katkısı teşviği verilecektir. Cayma süresi sonrasında sistemde devam etmeye karar veren çalışanlara, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanununa göre 1.000 TL tutarında Devlet katkısı sağlanacaktır. Ayrıca, emeklilik halinde hesabındaki birikimi en az 10 yıl süreli yıllık gelir sigortası sözleşmesi kapsamında almayı tercih eden çalışana birikiminin % 5’i oranında ek Devlet katkısı teşviği verilecektir.
Çalışanların işverenleri aracılığıyla otomatik olarak bireysel emeklilik sistemine dahil edilmesi ile ilgili olarak, hem kamu kesimi işverenleri hem de özel sektör işverenleri tarafından yerine getirilmesi gereken bir takım yükümlülükler bulunmaktadır.
İşverenler öncelikle, otomatik katılım için emeklilik planı düzenleme konusunda Hazine Müsteşarlığı tarafından yetkilendirilmiş en az bir emeklilik şirketi ile emeklilik sözleşmesi imzalamak zorundadır. Bu bağlamda, işverenlerin merkez ve/veya taşra birimleri adına emeklilik sözleşmesi imzalanmasına ilişkin olarak yetkili yöneticilerini belirlemesi de gerekmektedir.
İşverenler sözleşme imzalayacağı şirketin seçiminde, hizmet kalitesi ve çalışanlara sunulan avantajları dikkate alacaklardır. Halihazırda sektörde faaliyette bulunan 18 emeklilik şirketi ile işverenlerin sözleşme imzalaması mümkün bulunmaktadır.1
Söz konusu şirketlerin isimlerine aşağıda yer verilmektedir.
– Aegon Emeklillik ve Hayat A.Ş.
– Allianz Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– Allianz Yaşam ve Emekllilik A.Ş.
– Anadolu Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– Asya Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Avivasa Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Axa Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– BNP Paribas Cardif Emeklilik A.Ş.
– Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Fiba Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Garanti Emeklilik ve Hayat A.Ş.
– Groupama Emeklilik A.Ş.
– Halk Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– NN Hayat ve Emeklilik A.Ş.
– Katılım Emeklilik ve Hayat A.Ş
– Metlife Emeklilik ve Hayat A.Ş
– Vakıf Emeklilik A.Ş.
– Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş.
Bununla birlikte, şirketlerin listesine www.egm.org.tr adresinden de ulaşılması mümkün bulunmaktadır.
Sistemin işleyişi kapsamında, işverenler tarafından yerine getirilecek en önemli yükümlülüklerden bir diğeri, çalışan tarafından sisteme ödenecek katkı paylarının çalışanın ücretinden kesilerek emeklilik şirketine aktarılmasıdır. İşveren katkı payını zamanında emeklilik şirketine aktarmaz veya geç aktarırsa çalışanın birikiminde oluşabilecek parasal kaybı telafi etmek zorundadır.
Ayrıca işverennler, çalışanların katkı paylarının yönlendirileceği fonlara ilişkin olarak “faiz içeren” veya “faiz içermeyen” şeklinde tercihlerini almak, tercihte bulunmayanlar adına tercihte bulunmak, çalışan bilgilerini şirkete göndermek ve çalışanın sözleşmesi ile ilgili bir takım taleplerini şirkete iletmekle de yükümlü bulunmaktadırlar.
Söz konusu yükümlülüklerin yerine getirilmesi işverenin sorumluluğunda olup yükümlülüklerini ifa etmeyen işverenlere Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından idari para cezası uygulanması mümkün bulunmaktadır.
Diğer taraftan, 4632 sayılı Kanun uyarınca çalışanların bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edilmesinde kademeli bir geçiş öngörülmüştür. Bu kapsamda, Bakanlar Kurulu tarafından imzalanan “Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”te kamu ve özel sektör çalışanlarının bir takvim doğrultusunda sisteme dahil edilmesi düzenlenmiş bulunmaktadır.
Bu çerçevede;
- Çalışan sayısı 1.000 ve üzerinde olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar 01.01.2017 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı 250- 999 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar ile 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun eki cetvellerde yer alan merkezi yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile sosyal güvenlik kurumlarında çalışanlar 01.04.2017 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı 100-249 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar 01.07.2017 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı 50-99 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar ile mahalli idareler ve kamu iktisadi teşebbüslerinde çalışanlar 01.01.2018 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı 10-49 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sektörde çalışanlar 01.07.2018 tarihinden itibaren,
- Çalışan sayısı 5-9 arasında olan bir işverene bağlı olarak özel sekktörde çalışanlar 01.01.2019 tarihinden itibaren,
işverenleri aracılığıyla bireysel emeklilik sistemine otomatik olarak dahil edileceklerdir.
Çalışan sayısının belirlenmesinde, birden fazla işyeri olan işverenler için bütün işyerlerindeki çalışanların toplamı göz önünde bulundurulacaktır. Ayrıca, yine çalışan sayısının tespitinde, kapsama alınma tarihleri itibarıyla en güncel Sosyal Güvenlik Kurumu verileri dikkate alınacaktır.
Diğer taraftan, anılan yönetmelik hükmüne göre çalışanların ücretinden kesilecek asgari katkı payı miktarı, ilgisine göre prime esas kazancın veya emeklilik keseneğine esas aylığın %3’ü oranında olacaktır.
Bu bağlamda, “Çalışanların İşverenleri Aracılığıyla Otomatik Olarak Emeklilik Planına Dahil Edilmesine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik”e Müsteşarlığımız http://www.hazine.gov.tr internet adresinde, “Sigortacılık ve Özel Emeklilik ” başlığı altında bulunan, “Yönetmelikler” bağlantısından ulaşılması mümkün bulunmaktadır.
