(Görüşler ve son gelişmeler eklendi)
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 28 Haziran (Reuters) - Türkiye'ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı iç güvenlik endişeleri ve uçak krizi sonrası Rus ziyaretçi sayısında yaşanan dramatik düşüşün etkisiyle turizm sezonunun açıldığı Mayıs ayında yüzde 34.7 azalarak 1994 yılından bu yana en büyük düşüşü kaydetti.
Turizm sektöründe yaşanan kan kaybının ardından Rusya ile son dönemde ilişkileri tekrar canlandırmak adına hükümet kanadından çeşitli adımlar atılırken, analistler ilişkilerin düzelmesi halinde Rusya tarafından kısmi bir toparlanma görülebileceğini ancak Rusya'da ekonominin iyi olmamasının yanı sıra güvenlik endişelerinin de etkisiyle bu yılın kayıp yıl olacağını belirtiyor.
Turist sayısı Mayıs'ta 2.49 milyon kişiye gerilerken, turizm sezonunun açılmasıyla birlikte Mayıs itibarıyla gelen ziyaretçi sayısında önceki aylara kıyasla daha sert düşüşlerin görülmesi bekleniyordu.
Kültür ve Turizm Bakanlığı'nın internet sitesinde yer alan verilere göre, yılın ilk beş ayında Türkiye'ye gelen yabancı ziyaretçi sayısı ise yüzde 22.93 azalışla 8.3 milyon kişi oldu.
Rusya'dan gelen ziyaretçi sayısı Mayıs'ta yüzde 92 düşüşle 41,004 kişiye geriledi. İlk beş aydaki düşüş ise yüzde 83 oldu.
Analistler Rus ziyaretçi sayısının bu yıl, iki sene önceki 4.5 milyondan 1 milyona kadar düşeceğini hesaplıyordu.
BGC Partners Başekonomisti Özgür Altuğ, bu yıl turizm sektöründe yüzde 15 daralma beklentilerinin devam ettiğini söyleyerek, "Turizm gelirleri bu yıl yüzde 20 geriledi ve Rusya ile ilişkileri normalleştirme adına son atılan adımlar belli ölçüde sektörün acısını dindirebilir ve son dakika rezervasyonları yapılması sağlayabilir ancak umutlar gelecek yıla kaldı" dedi.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, dün yaptığı açıklamada Rusya ile yaşanan krizi çözmek üzere bazı adımları attıklarını belirterek, bu çerçevede Rusya Devlet Başkanı Vlaidmir Putin'e bir mektup gönderdiğini söyledi.
Erdoğan mektupta, "Her iki ülkenin de zararına olan mevcut durumu bir an önce geride bırakarak ilişkilerimizi süratle normalleştireceğimize inanıyorum" ifadelerini kullandı.
Odeabank Ekonomisti Şakir Turan, Rusya'ya yönelik atılan adımların turizm sektörüne bu yıl yansımasının zor olacağını söyleyerek, "Normalde rezervasyonlar önden yapılıyor ancak mektuptan olumlu sonuçlar çıkarsa sezon sonuna doğru canlanma olabilir, Ağustos veya Eylül'de biraz toparlanma görülebilir ancak bunun olasılığı biraz düşük" dedi ve şöyle devam etti:
"Sonuçta buradaki tek sorun ilişkilerin bozulması değil, Rusya'da yaşanan ekonomik kriz nedeniyle geçen yıl da turist sayısında azalma vardı. Diğer taraftan her ne kadar son dönemde olaylar azalsa da güvenlik kaygıları da devam ediyor. Algının iyileşmesi zaman alacaktır dolayısıyla normalleşmenin etkisini ancak 2017'de görebiliriz."
Jeopolitik riskler ve güvenlik endişeleri ile geçen yılın Nisan ayı itibariyle turist sayısında başlayan azalma, Temmuz ayındaki sınırlı artış haricinde sürekli düşüş eğiliminde devam ederken, Türkiye'nin Suriye sınırında bir Rus savaş uçağını düşürmesi sonrası tansiyonun artmasıyla hızlandı.
Rusya-Ukrayna krizi sonrası batı ülkelerinin Rusya'ya uyguladığı ambargolar nedeniyle Rus vatandaşlarının satın alma gücündeki sert gerilemenin yanı sıra Kasım ayında uçağın düşürülmesiyle Rusya'nın, gelen turistler içerisinde Almanlardan sonra en büyük paya sahip olan vatandaşlarına Türkiye'ye gitmeme uyarısında bulunması, Türkiye'nin turist sayısı ve gelirlerinde ciddi kayıplara neden oldu.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, "Rusya ile yaşanan gelişmeler bir anlaşma sağlanırsa turizm cephesinde bir değişiklik olup olmayacağı sorusunu akla getiriyor. Rusya ile ilişkilerin düzelmesi durumunda turizm tarafında kısmi bir toparlanma görebiliriz ancak Avrupa tarafında bir değişiklik görünmüyor" dedi.
Kömürcüoğlu, turizm gelirlerindeki yüzde 25'lik kayıp tahminlerinde Rusya ilişkilerinin yıl ortasına doğru çözüleceğini varsaydıklarını, dolayısıyla şimdilik 7 milyar dolara yakın olan turizm gelir kaybı varsayımlarında değişiklik yapmayacaklarını söyledi.
TCMB verilerine göre seyahat gelirleri yılın ilk dört ayında geçen yıl aynı döneme göre yüzde 20 düşüşle 4.5 milyar dolara geriledi.
Sahil turizmi ile ön plana çıkan Türkiye, turizm gelirlerinin yaklaşık yüzde 70'ini Mayıs-Ekim ayları arasındaki yaz döneminde sağlarken, yaz sezonu için Türkiye'ye turist gönderen Avrupalı büyük operatörler yılın başında yaz ayları için yapılan rezervasyonlarda yüzde 40'a ulaşan düşüşlere dikkat çekiyordu. Bu çerçevede Reuters'da Mart ayında yayımlanan bir analiz, turizm gelirlerinde bu yıl en az 5 milyar dolarlık bir düşüş beklentisini ortaya koymuştu. yandan IŞİD ve PPK'nın canlı bomba saldırılarının iç güvenlik riskini artırması nedeniyle yabancı ziyaretçilerde en yüksek düşüşlerin güvenlik sorunlarına daha hassas olan kişi başına milli geliri yüksek ülkelerden gelen turist sayılarında görülüyor.
Verilere göre Mayıs ayında Almanya'dan gelen turist sayısı yüzde 32, İngiltere'den gelen turist sayısı yüzde 29, Hollanda'dan gelen turist sayısı yüzde 44, Japonya'dan gelen turist sayısı ise yüzde 61 geriledi.
Irak'tan gelen turist sayısında ise yüzde 77 azalma görüldü.
Diğer taraftan Gürcistan'dan gelen ziyaretçi sayısı yüzde 19, Ukrayna'dan gelen ziyaretçi sayısı yüzde 48, İran'dan gelen ziyaretçi sayısı ise yüzde 3 arttı.
(Redaksiyon Birsen Altaylı)