(Yeni görüş ve detaylar eklendi)
İSTANBUL, 3 Ocak (Reuters) - Enflasyon gıda fiyatlarındaki yüksek seyir ve TL'deki değer kaybı nedeniyle 2016 yılını piyasa beklentileri ve Merkez Bankası'nın (TCMB) tahminin üzerinde yüzde 8.53 seviyesinde tamamladı.
TÜFE Aralık ayında gıda ile alkollü içecekler ve tütün grubundaki artış paralelinde beklentilerin üzerinde yüzde 1.64 artarken, bu artış enflasyonu yıl sonunda TCMB'nin yüzde 7.50 olan tahmininin üzerinde yüzde 8.53'e taşıdı.
Analistler TL'deki yüksek değer kaybının geçişkenlik etkisi, gıda fiyatlarında artışın sürmesi ve enerji fiyatlarındaki yükseliş nedeniyle ilk çeyrekte enflasyonda artışın sürmesini bekliyor. Öte yandan veriler TCMB'den faiz artırım beklentilerini de artırırken, hükümet kanadında düşük faiz isteği göz önünde bulundurulduğunda TCMB için zorlu bir dönem olacağına işaret ediliyor.
Bu yıl sekiz Para politikası Kurulu (PPK) toplantısı yapacak olan TCMB, ilk PPK toplantısını 24 Ocak'ta yapacak ve gözler bekle-gör politikasına geçerek 2016'nın son toplantısında kısa vadeli faizleri değiştirmeyen TCMB'de olacak.
Öte yandan enflasyonun TCMB hedefi olan yüzde 5'in artı eksi 2 puan olan belirsizlik bandını aşması nedeniyle hükümete açık mektup göndermesi bekleniyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Yİ-ÜFE Aralık'ta yüzde 2.98 arttı, yıllık olarak ise yüzde 9.94 arttı.
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden "H" Aralık'ta yıllık olarak yüzde 6.89'dan yüzde 7.29'a, "I" yüzde 6.99'dan yüzde 7.48'e yükseldi.
Reuters anketinde TÜFE'nin Aralık'ta yüzde 0.93 artması ve yıllık artışın yüzde 7.77 seviyesinde gerçekleşmesi bekleniyordu.
TÜFE Kasım ayında gıda fiyatlarında yaşanan düşüşün de desteğiyle artış beklentilerinin aksine yıllık bazda bir düşüş göstererek yüzde 7.16'dan yüzde 7'ye gerilemişti.
Verinin ardından dolar/TL de kademeli olarak yükselirken, dolarda global bazda güçlenmenin de etkisiyle kur 3.6040'a kadar yükselerek yeni tarihi zirveyi gördü. Stanley ekonomisti Ercan Ergüzel, geçen yılın son çeyreğinde TL'de yüzde 12'lik değer kaybının bu yılın ilk çeyreğinde çekirdek TÜFE'ye 50 baz puan katkı yapacağını, gıda enflasyonunun kötü hava ve Rusya'ya gıda ihracatı nedeniyle yükselmeye devam edeceğini, global enerji fiyatlarındaki artışının yukarı yönlü baskı yaratmaya devam edecek olması nedeniyle yılın ilk çeyreğinde enflasyonda daha fazla artış beklediklerini söyledi.
Ergüzel, "İlk çeyrek sonunda yıllık enflasyonun yüzde 9.4'e gelmesini bekliyoruz. Yılın ikinci yarısında göreceli daha istikrarlı TL beklentimizle TÜFE'nin yıl sonunda kademeli olarak yüzde 8'e gerilemesini bekliyoruz" dedi ve şöyle devam etti:
"TCMB'nin Ocak toplantısında politika faizinde 25 baz puanlık artırım beklentimizi koruyoruz. Ancak bugünkü verinin ardından TCMB'den buna bir karşılık vermesine yönelik baskı büyük ihtimalle artacaktır, bu nedenle tahminlerimiz üzerindeki risk yukarı yönlü."
TL geçen yıl dolar karşısında yüzde 17.3 değer kaybederek, gelişmekte olan ülke para birimlerinde en çok değer kaybedenler arasında ilk sıralarda yer aldı.
Öte yandan Cumhurbaşkanlığı Başdanışmanı Bülent Gedikli, bugün Twitter üzerinden yaptığı açıklamada enflasyonda çekirdek verilere odaklanmak gerektiğini, bu gelişme gözardı edilerek TCMB'nin faiz artışına çağırılmaması gerektiğini, bu süreçte bir faiz artışının ekonominin belini kıracağını söyledi. Bakanı Nihat Zeybekci ise Aralık enflasyonunun yüksek çıkmasında kur ve enerjiden gelen etkilerin bekledikleri seviyede olduğunu söyleyerek, "2017'de enflasyonda Orta Vadeli Plan'da (OVP) sapma olmayacak" dedi. Bank Başekonomisti Muhammet Mercan da Aralık rakamıyla enflasyonun görünümünün önemli bir bozulma sergilediğini, TL'deki değer kaybının devam eden etkileri, olası vergi ve kamu fiyat ayarlamaları, gıda grubunda ortalamaya dönüş eğilimi ve enerji fiyatlarındaki baskıların enflasyonun önümüzdeki dönemde yukarı yönlü seyredebileceğini düşündürdüğünü söyledi.
Mercan, "Bu durum, geçtiğimiz ay olduğu gibi TL'nin göreli olarak istikrarlı olduğu dönemlerde faiz değişikliğinde aceleci olmayan TCMB açısından faiz artışı beklentilerinin daha da güçleneceği bir sürece işaret ediyor" dedi.
TÜİK verilerine göre aylık en yüksek artış yüzde 7.33 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda olurken, ana harcama grupları itibariyle Aralık ayında endekste yer alan gruplardan gıda ve alkolsüz içeceklerde yüzde 3.29, ulaştırmada yüzde 1.97, eğlence ve kültürde yüzde 1.42 ve ev eşyasında yüzde 1.28 artış gerçekleşti.
Aylık en fazla düşüş gösteren grup yüzde 2.55 ile giyim ve ayakkabı oldu.
Alkollü içecekler tarafında yapılan vergi artışları etkili oldu. Aralık başında alkollü içeceklerde yüzde 10, sigaralarda ise 7 kuruş ÖTV artışı yapıldı.
Gıdanın enflasyona 0.8 puan, alkollü içeceklerin 0.37 puan, ulaştırmanın ise 0.29 puan artış yönlü katkıda bulunduğu hesaplanıyor.
Yıllık en fazla artış ise yüzde 31.59 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşirken, bir önceki yılın aynı ayına göre ulaştırma yüzde 12.36, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 11.08, sağlık yüzde 9.73, eğitim yüzde 9.47 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.
Odeabank notunda Aralık'ta enflasyondaki yüksek artışın ardında vergi ayarlamalarının yanında döviz kurlarındaki yükselişin gecikmeli etkileri ve gıda enflasyonundaki yukarı yönlü düzeltme bulunduğu belirtilerek, "Enflasyonda Ocak ayında vergi ayarlamalarının öne çekilmesi ile oluşan olumlu baz etkisi kaynaklı kademeli bir geri çekilme olabilir" denildi ve şöyle devam edildi:
"Fakat döviz kurlarındaki oynak, diğer maliyet unsurlarının baskısı ve iç talepteki kademeli toparlanma ile önümüzdeki aylarda tüketici fiyatları üzerindeki yukarı yönlü baskı devam edecektir. Bu çerçevede genel enflasyon dinamiklerindeki bozulmanın derinleşmemesi için döviz kurlarındaki oynaklığın azaltılması önemli."