(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 10 Eylül (Reuters) - Gayri safi yurtiçi hasıla (GSYH) iç talepteki artışın desteğiyle bu yılın ikinci çeyreğinde bir önceki yılın aynı dönemine göre sabit fiyatlarla beklentilerin üzerinde yüzde 3.8 büyürken, yılın ilk yarısındaki büyüme yüzde 3.1 oldu.
Ancak ekonomistler öncü göstergelerin de işaret ettiği üzere politik belirsizliklerin baskısı ve artan jeopolitik riskler nedeniyle yılın ikinci yarısında ekonomik faaliyetin ivme kaybetmesini bekliyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, mevsimsellikten ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH ikinci çeyrekte bir önceki çeyreğe göre yüzde 1.3, takvim etkisinden arındırılmış GSYH ise ikinci çeyrekte bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 3.8 arttı.
Reuters anketinde 2015 yılının ikinci çeyreğinde GSYH'da medyan bazında yüzde 3.45 büyüme bekleniyordu.
TÜİK birinci çeyrek için daha önce yüzde 2.3 olarak açıkladığı büyümeyi yüzde 2.5'e revize etti.
Finansbank Ekonomisti Gökçe Çelik, GSYH'nın yılın ilk iki çeyreğinde beklentilerinden fazla büyüdüğünü söyleyerek, "Üçüncü çeyreğe ilişkin öncü göstergeler sınırlı olsa da ikinci yarıya zayıf bir başlangıca işaret ediyor. Politik belirsizlik ve güvenlik endişeleri kaynaklı aşağı yönlü riskler de dikkate alındığında ekonomik aktivitenin önümüzdeki dönemde ilk yarıya göre çok daha ılımlı bir trend izlemesini bekliyoruz. Bu risklerin artması halinde ekonomide çeyreklik bazda daralma görülebilir. Risklerin baskısının arttığına dair daha belirgin işaretler görmediğimiz sürece yüzde 3 olan 2015 beklentimizi koruyoruz" dedi.
Büyümenin öncü göstergelerinden sanayi üretimi dış talepte azalmaya paralel ihracata dayalı imalat sanayindeki ivme kaybının etkisiyle Temmuz'da arındırılmamış bazda yüzde 1.5 ile beklentilerin oldukça altında bir artış kaydetti. urn:newsml:reuters.com:*:nL5N11E10F
Cari açığın beklentilerin altında kalması, ikinci çeyrek büyüme verisinin ise beklentilerin üzerinde gelmesi ardından, sabah saatlerinde dolar karşısında diğer gelişmekte olan ülke para birimlerine paralel değer kaybeden TL, kayıplarının bir kısmını geri aldı.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, büyümeye en büyük katkının özel tüketimden geldiğini ve bu katkının 2013 son çeyreğinden bu yana en yüksek katkı olduğunu söyleyerek, "Tüketimde öne çıkan kalem ise ulaştırma ve haberleştirme grubu (otomobil alımı da bu gruba dahil). Dolayısıyla seçim öncesi büyük harcama kalemlerinin öne çekildiği yönündeki görüş destekleniyor" dedi.
TÜİK verilerinden bankacıların yaptığı hesaplamaya göre yılın ikinci çeyreğinde büyümeyi yurtiçi tüketim 3.6 puan, devletin nihai tüketim harcamaları 0.8 puan, özel sektör yatırımları 2.3 puan yukarı çekerken, stok değişmeleri 1.9 puan, net ihracat ise 1.1 puan aşağı çekti.
Net ihracatın olumsuz katkısında hem yurtiçi talebin artmasına bağlı olarak ithalatta görülen canlanma hem de ihracatta görülen düşüşün etkili olduğunu söyleyen Kömürcüoğlu, "Yılın ikinci yarısında iç talepte beklediğimiz ivme kaybı ile birlikte ithalatın da azalması olası ancak yurtdışı talepteki zayıf seyir ihracatımızı olumsuz etkilediği için net ihracatın büyümeye olumsuz katkısının devam etmesi olası görünüyor" dedi ve şöyle devam etti:
"Beklendiği gibi büyüme iç talepten kaynaklanıyor. Yılın ikinci yarısında hem yatırım kanalında hem de özel tüketimde bir ivme kaybı bekliyoruz. Ancak ilk çeyrek verisindeki yukarı yönlü güncelleme ve ikinci çeyrek büyümesinin beklentilerin üzerinde gelmesi nedeniyle yüzde 2.6 olan yılsonu büyüme tahminimizi yüzde 2.8'e yükseltiyoruz."
HÜKÜMET AÇIKLAMALARI
Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, büyümenin siyasi belirsizlik ve küresel piyasalardaki dalgalanma gibi nedenlerle ikinci çeyrekte sınırlı kaldığını belirterek, göstergelerin üçüncü çeyrekte ılımlı da olsa büyümeye devam edeceğini gösterdiğini söyledi. Şimşek, "Siyasi belirsizlikler ve olumsuz dış konjonktür nedeniyle büyümenin OVP'de öngörülen yüzde 4'ün altında kalması muhtemeldir" dedi. urn:newsml:reuters.com:*:nL5N11G10G
Başbakan Yardımcısı Cevdet Yılmaz, veri sonrası yaptığı yazılı açıklamada ekonominin 2009 son çeyrekten beri sürdürdüğü kesintisiz büyüme sürecine, bu yılın ikinci çeyreğinde de devam ettiğini söyleyerek, "Yılın ilk çeyreğinde olduğu gibi yurtiçi talep kaynaklı büyüme söz konusudur. Otomotiv, beyaz eşya üretim satışları ile konut satışları yurt içi üretim ve talebi destekleyen göstergeler olmuştur" dedi.
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci ise Türkiye'nin küresel ekonominin ikinci çeyrekteki yavaşlamasına rağmen büyüme hızını artırabildiğine dikkat çekerek, "İhracat küresel gelişmelerden dolayı, 2015 yılı başından itibaren büyümeye pozitif katkı sunamadı. Ancak önümüzdeki dönemde, ihracatın büyümeye katkı vermeye başlaması ile Türkiye'nin olması gereken yüzde 5'lerin üzerinde büyüme seviyesine doğru yöneleceğini söyleyebiliriz" dedi.