(Ayrıntılar eklendi)
ANKARA, 25 Ocak (Reuters) - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) 2017'de tüketici fiyat endeksi (TÜFE) hesaplanmasında kullanılacak ağırlıkları revize ederken, yapılan revizyon ile gıda ve konutun ağırlığı azaldı, ulaştırma kaleminin ise ağırlığı arttı.
TÜİK Başkan Vekili Mehmet Aktaş ayrıca TÜFE'deki dalgalanmayı azaltmak için mevsimsel ürünlerde ağırlık sistemini değiştirdiklerini, bu sayede de dalgalanmanın yüzde 10 civarında azalacağını söyledi.
Aktaş'ın verdiği bilgilere göre 2017 yılı için hazırlanan tüketici enflasyon sepetinde gıda ve alkolsüz içecekler kaleminin ağırlığı yüzde 23.68'den yüzde 21.77'ye düşürülürken, ulaştırma kaleminin ağırlığı yüzde 14.31'den 16.31'e yükseltildi.
Sepette konut kaleminin ağırlığı yüzde 15.93'ten yüzde 14.85'e düşerken, alkollü içecekler ve tütün kaleminin ağırlığı yüzde 4.98'den yüzde 5.87'e yükseltildi. Giyim ve ayakkabı kaleminin ağırlığı ise yüzde 7.43'ten 7.33'e düşürüldü.
Öte yandan TÜİK'in bu yıl yaptığı değişiklikle birlikte mevsimsel ürünler için ağırlık sistemi de değiştirildi. TÜFE hesaplamalarında, Ocak ayı itibariyle mevsimsel ürünlerin her ay farklı bir ağırlığa sahip olduğu değişken ağırlık yöntemi yerine, Avrupa Birliği tarafından önerilen, her ürünün yıl boyunca ve bütün aylarda aynı ağırlığa sahip olduğu sabit ağırlık yöntemi kullanılmaya başlanacak.
Aktaş sabit ağırlık sisteminde her ürün ve üst gruplar için ağırlıkların yıl boyunca sabit olacağını belirterek, bu değişikliğin manşet enflasyonda yıllık bazda anlamlı bir değişikliğe sebep olmayacağını ancak dalgalanmaları ciddi oranda azaltacağını belirtti.
Finansbank Ekonomisti Deniz Çiçek, "Sepetteki revizyonlar oldukça küçük ve makul, dolayısıyla manşet enflasyon ve trendi üzerindeki etkisi de sınırlı olacaktır" dedi.
DALGALANMA %10 AZALACAK
"Mevsimsel ürünlerde ağırlık sisteminin değiştirilmesi TÜFE endeksindeki dalgalanmayı yüzde 10 civarında düşürüyor" diyen Aktaş, amaçlarının da bu dalgalanmayı azaltmak olduğuna dikkat çekti.
Geçmiş yıllardan örnek veren Aktaş enflasyonun aylık bazda yüzde 2'nin üzerinde yükseldiği geçmiş bir dönemde yükselişinin yarısının sadece kiraz fiyatlarındaki değişimden geldiğini bir sonraki ay ise aynı oranda düşüş gözlendiğini söyledi. Aktaş, "Yöntem değişikliğinin de amacı budur. Yıl içi dalgalanmayı azaltmak zaten" dedi.
Aktaş, "TÜFE'de gıda ile ilgili değişimin ana kaynağı yurtdışı ziyaretçilerle ilgili değişimdir... Turist sayısındaki azalmanın da etkisi var. Yurtdışı ziyaretçilerin harcamalarının bir kısmı otel ve lokantalar kalemine de kayıyor, revizyonda tüm bunların etkisi var" dedi.
Ekonomi Bakanı Nihat Zeybekci enflasyon sepetinde gıdanın ağırlığının yıl sonu güncellemesi ile yüzde 24'lerden yüzde 20'nin altına inmesini beklediğini söylemişti.
Sepette özellikle de gıda kalemindeki revizyonlara ilişkin siyasilerin söylemlerinin hatırlatılması üzerine Aktaş, "TÜFE sepeti her yıl revize edilmektedir, bu yıl da yapılan revizyonda veri kaynağı geçmiş yıllar ile aynıdır, bir amaca hizmet etsin diye (yapılan revizyona) bir müdahale olamaz" dedi.
Aktaş 2017 yılı için yapılan revizyonda da geçmiş yıllardaki gibi hanehalkı bütçe anketi, turizm gelirlerini içeren çıkış yapan ziyaretçiler anketi ve kurumsal nüfus bireysel tüketim harcaması anketi verilerinin esas alındığını belirtti.
ÇEKİRDEK GÖSTERGELER GENİŞLETİLİYOR
Aktaş, "Kamuoyu ve TCMB beklentileri doğrultusunda özel kapsamlı TÜFE göstergeleri 2017 Ocak ayında revize edilecek ve kapsamı genişletilecek" dedi.
Özel kapsamlı TÜFE göstergelerinden H ve I endeksinin hesaplama yönteminde değişiklik yapılmadığına da dikkat çeken Aktaş J endeksi adı altında bir endeks daha yayımlanmaya başlanacağını da sözlerine ekledi.
Aktaş J endeksinde işlenmemiş gıda alkollü içecekler ve tütün ürünleri hariç TÜFE'nin ölçüleceğini belirtti.
Öte yandan Aktaş zincirleme endeks yapısı gereği Yİ-ÜFE'de güncelleneceğini ürünler, firmalar ve ağırlıklarda her yıl yapıldığı gibi bu yıl da bir güncellemeye gidildiğini belirtti.
Aktaş "Erken bilgi sağlaması açısından uyarıcı bir niteliğe sahiptir" sözleriyle nitelendirdiği ekonomik güven endeksinde de seri derinliğinin artırıldığını belirterek yapılan revizyonlarla birlikte "Neredeyse yayını durdurma aşamasına gelmiştik, bundan sonra alt bileşenleriyle daha tutarlı endeks değişim oranları görülecek" dedi.