(Raporun detayları ve YASED yöneticilerinin açıklamaları eklendi)
İSTANBUL, 21 Haziran (Reuters) - Türkiye'nin 2015 yılında aldığı uluslararası doğrudan yatırım (UDY) global trende bağlı olarak yüzde 36 artışla 16.5 milyar dolar olarak gerçekleşirken; Türkiye en fazla yatırım çeken ülkeler sıralamasında iki basamak yükselerek 20. sırada yer aldı.
Türkiye'nin toplam küresel UDY akışından aldığı pay uzun süredir yüzde 1 seviyesinde gerçekleşirken; küresel doğrudan yatırımlarda 2016 yılında beklenen yüzde 10-15 gerileme, bu yıl Türkiye'ye girişleri de olumsuz etkileyebilir.
Birleşmiş Milletler Ticaret ve Kalkınma Örgütü'nün (UNCTAD) tüm dünyada eş zamanlı açıklanan "2016 Dünya Yatırım Raporu" na göre; 2015 yılında tüm dünyadaki uluslararası doğrudan yatırım akışı yüzde 38 artışla 1.76 trilyon dolar olurken; yükselişin en önemli nedeni sınır ötesi birleşme ve satın alma işlemleri oldu.
Türkiye'deki tanıtımı YASED tarafından gerçekleştirilen ve rapora göre; 16.5 milyar dolar yatırım alan Türkiye dünyada en çok doğrudan yatırım çeken yirminci ülke oldu. Türkiye, küresel UDY akışından aldığı yüzde 1'lik payı 2015'te de korudu.
Türkiye'nin coğrafi avantajı ve taşıdığı potansiyel göz önüne alındığında yüzde 1'lik payın yeterli olmadığını söyleyen
YASED Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Tankut Turnaoğlu, "Türkiye'nin en fazla uluslararası yatırım çeken ilk 10 ülke arasına girmesini sağlamak istiyorsak bunu yüzde 3'lere çıkarmamız gerekiyor. Türkiye'nin yüzde 3 pay alması her yıl 45-50 milyar dolar doğrudan yatırım çekmesi anlamına gelmekte" dedi ve ekledi:
"Türkiye'de bu kaldıraç etkisini yaratacak en büyük fırsat, Türkiye'nin bölgesel bir merkez niteliği kazanması. Bu hem büyümeyi katalize edebilmek, hem de ihracat hacminde istenen artışı sağlayabilmek adına stratejik önem arz etmekte. Türkiye'nin orta ve uzun vadeli büyüme stratejisini bölgesel bir merkez alarak temellendirmesi ve bu bağlamda edinilmesi gereken yetkinliklerini ve yol haritasını belirleyerek hızla bu hedefe odaklanması çok kritiktir."
Turnaoğlu, Türkiye'nin bir cazibe merkezi haline getirilmesi desteklemek için gerekli kanun ve reformların bir an önce hayata geçirilmesi gerektiğini söyledi.
Rapora göre, Türkiye 2015'te 180 ülke arasında çektiği UDY ile küresel sıralamada 20. sırada yer alırken; gelişmekte olan ülkeler içinde UDY'den aldığı pay yüzde 2, gelişmekte olan Asya içinde aldığı pay yüzde 3, Batı Asya bölgesindeki payı ise yüzde 39 oldu.
İRAN TÜRKİYE İÇİN HEM TEHDİT HEM FIRSAT BARINDIRIYOR
Yaptırımların kaldırılması sonrası yatırımlarda güçlü artış beklenen İran'ın Türkiye için hem bir fırsat, hem de tehdit oluşturduğuna işaret eden Turnaoğlu şöyle konuştu:
"İran Asya bölgesinde olduğu için uluslararası yatırımlar anlamında Türkiye'ye önemli bir rakip olacak. Ama İran'ın aynı zamanda Türkiye için ciddi bir potansiyel oluşturacağını düşünüyoruz. Ama bu aynı zamanda Türkiye'yi yakın coğrafyasında bir merkez olarak konumlandırmak ve İran'a ihracatı destekleyecek yatırımları Türkiye'ye çekmek için büyük bir fırsat. Çünkü Türkiye uluslararası yatırım konusunda güven duyulan bir ülke. Yatırımların İran'a kayması bir risk alanı ama önemli bir fırsat da. Mevzuatımızı iyileştirmemiz ve bölgesel merkez konseptine yönelik değişiklikleri bir ana önce yapmamamız büyük önem arz ediyor."
Turnaoğlu, Brexit ile ilgili bir soru üzerine ise, İngiltere'nin AB'den olası ayrılışının Avrupa'yı olumsuz etkileyeceğini; bunun da yatırım girişi anlamında Türkiye'ye negatif yansıyabileceğini söyledi.
KÜRESEL UDY AKIŞINDA BU YIL %10-15 GERİLEME BEKLENİYOR
UNCTAD raporuna göre; 2016 yılında küresel doğrudan yatırımlarda yüzde 10-15 gerileme, 2017 yılında ise yüzde 5-10 artış bekleniyor.
Türkiye'ye yönelik 2016 UDY beklentisi ile ilgili bir soru üzerine Turnaoğlu, şu anda yılsonu için bir öngörüde bulunmanın zor olduğunu; ancak küresel UDY'de gözlenecek trendin belirleyici olacağını söyledi.
Turnaoğlu, "Henüz bütün yıl için projeksiyon yapmak kolay değil. Türkiye'deki UDY girişindeki gerileme ilk dört ayda yüzde 45, dünyada da yüzde 32 civarında. Yıl sonunu beklememiz lazım çünkü bazen bir iki büyük montanlı aktivite bütün yılı belirliyor. Türkiye dünyadaki UDY akışının yaklaşık yüzde 1'ini her yıl yakalıyor. Belki o bir projeksiyon imkanı verir" dedi.
Rapora göre; 2015'te Türkiye'ye yönelik UDY girişlerinde ilk üç sırayı gayrimenkul, imalat sanayi ve finans sektörleri aldı.
Yabancı gerçek kişilerin gayrimenkul alımları ile üretim sektörünün yüzde 26'şar pay ile ilk iki sırada yer aldığına dikkat çeken YASED Genel Sekreteri Özlem Özyiğit de, "Doğrudan yatırımların gayrimenkul alımlarının yanı sıra diğer üretken sektörlere de yönelmesinin ekonominin uzun vadeli performansı ve sürdürülebilirliği için önemli olduğunu düşünüyoruz" dedi.
Özyiğit, 2015'te Türkiye'den yurtdışına yapılan doğrudan yatırımların ise bir önceki yılki 6.7 milyar dolar seviyesinden 4.8 milyar dolara gerilediğini söyledi.