(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 3 Şubat (Reuters) - TÜFE Ocak ayında olumsuz hava koşulları kaynaklı gıda ve alkolsüz içecekler grubundaki fiyat artışının etkisiyle beklentilerin üzerinde yüzde 2.46 artarken, TL'deki değer kaybının etkisiyle Yurtiçi ÜFE'de de yüzde 3.98'lik sert bir artış gözlendi.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) açıkladığı verilere göre TÜFE yıllık bazda Aralık ayındaki yüzde 8.53'ten yüzde 9.22'ye yükselirken, Yurtiçi ÜFE de yüzde 9.94'ten yüzde 13.69'a yükselmiş oldu.
Reuters anketinde TÜFE'de Ocak'ta medyan bazında 1.78 artış bekleniyordu.
Enflasyonda görülen yükseliş bazı ekonomistlerin yıl sonu beklentilerini de revize etmesine neden oldu.
Nomura ekonomisti İnan Demir, Ocak ayında gıda fiyatlarında görülen sıçramanın ardından önümüzdeki aylarda gıda enflasyonunda volatilite görülebileceğini bunun da manşet enflasyonda da volatilite yaratabileceğini söyledi.
Beyaz eşyada ÖTV'nin geçici olarak kaldırılmasının manşet enflasyonu sınırlama konusunda yardımcı olacağını söyleyen Demir, "Buna karşın baz etkisi negatif ve manşet enflasyonun ikinci çeyrekte yüzde 11 olmasını bekliyoruz. Yıl sonu tahminimizde yukarı yönlü risklere dikkat çekiyorduk, son verinin ardından yüzde 8.4'ten yüzde 9.5'e revize ediyoruz" dedi. Demir şöyle devam etti:
"Enflasyonda güçlü yükseliş mevcut dinamik çerçevenin sağlayacağından daha kalıcı bir politika adımı gerektiriyor. Bunun yokluğunda ise mevcut politika çerçevesinin iç ve dış şoklara kırılgan bırakması nedeniyle TL'de satış eğiliminin sürmesini bekliyoruz."
Klima, buzdolabı, çamaşır makinesi, bulaşık makinesi, termosifon, elektrikli süpürge ve bazı küçük ev aletlerinden alınan yüzde 6.7 seviyesindeki özel tüketim vergisi (ÖTV) 30 Nisan'a kadar sıfırlandı.
GIDA %6.7 İLE REKOR ARTIŞTA
TÜİK verilerine göre Ocak'ta aylık bazda en yüksek artış yüzde 6.37 ile gıda ve alkolsüz içecekler grubunda oldu. Olumsuz hava koşulları, kurda ve akaryakıt fiyatlarındaki artışın nakliye giderlerini artırması, bu kalemde de sert yükselişe neden oldu.
Gıda ve alkolsüz içecekler grubunda gerçekleşen yüzde 6.37'lik artış 2003 bazlı seride yer alan en yüksek Ocak ayı artışı oldu. Bu artış manşet enflasyonu da tek başına 1.4 puan yukarı çekti. Bankacılar gıda fiyatlarında artışın geçmiş yıl ortalaması kadar olması halinde yıllık enflasyonun Ocak ayında yüzde 8.3 civarında olabileceğini belirttiler. Gıdada yaşanan artışta bir diğer belirleyici de baz etkisi oldu.
Geçtiğimiz yılın ilk aylarında gıda enflasyonu genel olarka düşük seyretmişti, Nisan 2016'da yıllık gıda enflasyonu yüzde 1'e kadar gerilemişti. Baz etkisinin sürmesiyle önümüzdeki aylarda manşet enflasyonun büyük ihtimalle çift haneye çıkması bekleniyor.
Öte yandan sağlıkta yüzde 4.66, çeşitli mal ve hizmetlerde yüzde 4.25, ulaştırmada yüzde 3.24 ve eğlence ve kültürde yüzde 2.39 artış gerçekleşti.
Aylık düşüş gösteren tek grup ise yüzde 6.99 ile giyim ve ayakkabı oldu.
Yıllık bazda en fazla artış yüzde 22.90 ile alkollü içecekler ve tütün grubunda gerçekleşti.
TÜFE'de, bir önceki yılın aynı ayına göre ulaştırma yüzde 15.61, çeşitli mal ve hizmetler yüzde 12.74, sağlık yüzde 12.13, eğitim yüzde 9.43 ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama grupları oldu.
Finansbank Başekonomisti Gökçe Çelik, TL'de yıl geneli için bekledikleri nominal değer kaybının büyük kısmının yılın ilk ayında gerçekleşmesinin 2017 yılı için ortalama kur tahminlerine önemli derecede yukarı yönlü risk oluşturduğunu söyleyerek, "Bu riskleri dikkate alarak çekirdek enflasyon beklentimizi yüzde 8.2'den yüzde 9.7'ye yılsonu enflasyon beklentimizi ise yüzde 8.2'den yüzde 9.6'ya revize ediyoruz" dedi.
Enflasyon gerçekleşmesinin piyasa beklentilerinde daha fazla bozulmayı tetikleyeceği, bunun sonucunda da TL'de ilave değer kaybı baskısı yaratacağını söyleyen Çelik, "TCMB'nin mevcut faiz koridoru çerçevesinde ilave sıkılaştırma yapacağını, gelişmekte olan ülkelerdeki olumlu havanın terse dönmemesi halinde yeterli olabileceğini düşünüyoruz. Diğer taraftan global ortamın destekleyici kalması ve TL'de stabil bir seyri sağlaması durumunda TCMB likidite yönetimini bir miktar gevşetebilir" dedi.
REVİZYONLAR
TÜİK 25 Ocak'ta yaptığı açıklamada 2017'de tüketici fiyat endeksi (TÜFE) hesaplanmasında kullanılacak ağırlıkları revize etti. Yapılan revizyon ile gıda ve konutun ağırlığı azalırken, ulaştırma kaleminin ise ağırlığı arttı.
Böylece enflasyon sepetinde gıda ve alkolsüz içecekler kaleminin ağırlığı yüzde 23.68'den yüzde 21.77'ye düşürülürken, ulaştırma kaleminin ağırlığı yüzde 14.31'den 16.31'e yükseltildi.
TÜİK Başkan Vekili Mehmet Aktaş ayrıca TÜFE'deki dalgalanmayı azaltmak için mevsimsel ürünlerde ağırlık sistemini değiştirdiklerini, bu sayede de dalgalanmanın yüzde 10 civarında azalacağını söyledi.
Öte yandan özel kapsamlı TÜFE göstergeleri de revize edilerek, kapsamı genişletildi. Bu çerçevede H ve I endeksinin hesaplama yönteminde değişiklik yapılmadı ancak sırasıyla B ve C endeksi olarak adlandırılmaya başlandı ve D endeksi adı altında bir endeks daha yayımlanmaya başlandı.
Buna göre eski H endeksinin devamı olan ve işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler ve tütün ile altın hariç TÜFE'yi içeren B endeksi aylık bazda yüzde 0.66, yıllık bazda ise yüzde 7.54 artış gösterdi.
Eski I endeksinin devamı olan ve enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç TÜFE'yi içeren G endeksi aylık yüzde 0.57, yıllık olarak ise yüzde 7.74 arttı.
Yeni yayınlanmaya başlanan ve işlenmemiş gıda, alkollü içecekler ve tütün ürünleri hariç TÜFE'yi içeren D endeksi ise aylık yüzde 1.26, yıllık yüzde 8.49 arttı.