(Detaylar ve görüş eklendi)
ANKARA, 15 Aralık (Reuters) - Türkiye'nin yatırım yapılabilir kredi notunu korumasındaki en önemli etkenlerden olan mali disiplinin 2015'te iki seçime karşın korunduğunu teyit eden Ocak-Kasım dönemi bütçe sonuçları açığın yılı OVP hedefleriyle paralel tamamlanacağını gösteriyor.
Ancak analistler 1 Kasım seçimlerine dair vaatlerin 2016 yılında bütçe üzerinde baskı yaratabileceğini, mali disiplinin korunması adına gelirleri artırmak için yeni vergi artışlarının gündeme gelme olasılığının arttığını belirtiyorlar.
Maliye Bakanlığı'nın verilerine göre 2014 yılı ilk 11 ayda 11.3 milyar TL'lik bütçe açığı bu yıl 11 ayda 5.4 milyar TL'ye geriledi. Geçen yıl ilk 11 ayda 37.1 milyar TL faiz dışı fazlaya (FDF) karşın bu yıl aynı dönemde 45.8 milyar TL FDF sağlandı.
Orta Vadeli Mali Plan'a (OVMP) göre 2015 yılında 24.5 milyar TL bütçe açığı, 29.5 milyar TL FDF öngörülüyor.
Analistler, her yıl olduğu gibi Aralık ayında yüksek bir açık ile bu yıl da karşılaşıldığını ancak verilerin yılın hedeflere yakın bir şekilde tamamlanacağını gösterdiğini belirttiler.
"Aralık ayında her yıl olduğu gibi yüksek bütçe açığı göreceğiz. 2015 yılının 11 aylık gerçekleşmelerine baktığımızda iki seçim yaşanmasına karşın bir önceki yıl aynı döneme göre daha iyi bir performans göze çarpıyor" diyen Şeker Yatırım Başekonomisti Gülay Elif Girgin, "2015'te vergi toplama performansında artış görünüyor ve bu çok olumlu. Doğrudan vergilendirme kaleminde yaşanan bu yükseliş vergi kontrolünün artırılıp verginin tabana yayıldığını gösterdiği için pozitif" dedi.
2016'DA SEÇİM VAATLERİ BÜTÇEYİ BASKILAYACAK
Hükümetin taahhütleri arasında yer alan net asgari ücretin yüzde 30 artışla 1,300 liraya çıkarılması, tüm işçi ve Bağ-Kur emeklilerine yıllık ilave 1,200 TL verilmesi, esnafın emekli aylıklarından yapılan SGK destek primi kesintisinin tamamen kaldırılması, ilk kez iş bulan gençlerin maaşı bir yıl boyunca devlet tarafından karşılanması, iş kurmak isteyen gençlere 50,000 lira nakdi yardım yapılması, 100,000 lira faizsiz kredi verilmesi dahil pek çok bütçe giderlerini artırıcı ve genel olarak enflasyonu yükseltici sonuçlar doğurma potansiyeli taşıyor.
Girgin, "2016'da genel seçim vaatlerinin 19.3 milyar TL ile GSYH'nin yüzde 1'ine tekabül eden bütçe üzerindeki maliyet etkisini göreceğiz. Bu bütçeyi baskılayacak ve belirsizlik yaratacak" dedi ve şöyle devam etti:
"2016 bütçesi için OVP'de öngörülen 15.4 milyar TL açık hedefi de yeni bütçe ile birlikte yukarı revize edilecektir. 2016'da bütçede 20 milyar TL gibi ciddi bir yükten bahsediyoruz. Maliyet aşağı yukarı belli ancak 2016 bütçe açığı 40 milyar liraya çıkarılmayacaktır. Bütçe açığı için gelirler artırılmaya çalışılacaktır. Yeni vergi ayarlamaları görmemiz çok büyük olasılık. Yeni harcama kalemlerinin büyüme üzerindeki pozitif etkisi ise olası yeni vergilerle törpülenebilir."
Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun geçen hafta açıkladığı reform paketini, yapısal sorunları giderecek yol haritasından ziyade başkanlık sistemini kapsayacak yeni anayasa için yapılması planlanan olası referandumda oy almayı hedefleyen popülist bir plan olarak gören piyasalar, hükümetten daha detaylı ve somut adımlar içeren açıklamalar bekliyor.
Başbakan Yardımcısı Mehmet Şimşek, açıkları paketteki taahütlerin büyük oranda bütçeye yansıtıldığını söylemişti.
Öte yandan Morgan Stanley bugün yayımladığı bir notta, artan harcamalar nedeniyle gelecek yılın daha zorlu bir yıl olacağı belirtilerek, hükümetin yüzde 0.7 olan bütçe açığı/GSYH hedefine karşın kurumun yüzde 1.5 açık beklediği ve risklerin yukarı yönlü olduğu belirtildi.
Maliye Bakanlığı verilerine göre, merkezi yönetim bütçesinin Kasım ayında 798 milyon lira fazla verirken faiz dışı fazla ise 4.7 milyar lira oldu. Geçen yılın aynı ayında bütçe 3.6 milyar lira fazla vermiş, FDF ise 6.8 milyar lira olmuştu.
İlk 11 aylık verilere bakıldığında ilk 11 ayda bütçe gelirleri bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 14.2 artarak 441.8 milyar TL olarak gerçekleşti. Bütçe giderleri ise yüzde 12.3 artarak 447.2 milyar TL olarak gerçekleşti.
Verilere göre ilk 11 ayda vergi gelirleri geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 15.9 artarak 372.7 milyar TL olarak gerçekleşti. Faiz hariç bütçe giderleri ise yüzde 13.2 artarak 396 milyar TL oldu.