(Ayrıntılar ve görüş eklendi)
Behiye Selin Taner
İSTANBUL, 6 Mart (Reuters) - Merkez Bankası (TCMB), gıda grubu yıllık enflasyonunun hemişlenmiş hem de işlenmemiş gıda fiyatlarına bağlı olarak yükseldiğini ve tüketicienflasyonundaki düşüşü sınırlayan ana unsur olduğunu açıklarken, ekonomistlere göreenflasyondaki yüksek seyri sınırlamak için Gıda Komitesi'nin attığı adımların etkisi henüzölçülemiyor.
Hükümet enflasyondaki yüksek seyrin ana nedenlerinden biri olan gıda fiyatlarını düşürmeküzere geçen yıldan bu yana çeşitli adımlar atarken, bu çerçevede kurulan Gıda Komitesienflasyondaki yükselişin ve dalgalanmanın önemli bir nedeni olan gıda fiyatlarını düzenlemekiçin bazı tedbirler üzerinde bir süredir çalışıyor.
Ancak ekonomistler komitenin adımlarının gıda fiyatları üzerindeki sonuçlarının henüzölçülemediği, bu nedenle Komite'nin adımlarının işleyip işlemediği konusunda da yorum yapmanınerken olduğu belirtiyorlar.
Tüketici fiyatları Şubat'ta gıda fiyatlarındaki sert yükseliş öncülüğünde yüzde 0.5beklentisinin üzerinde yüzde 0.73 artış gösterirken, yıllık enflasyon 0.09 puan gerileyerekyüzde 10.26 oldu. Ekonomistlerin hesaplamalarına göre Şubat ayı enflasyonuna en yüksek katkıyı50 baz puan ile gıda kaleminde gerçekleşen yüzde 2'nin üzerindeki artış sağladı. Ekonomisti Şakir Turan, döviz kuru başta olmak üzere maliyet unsurlarındakigelişmeler, hava koşullarına bağlı arz şokları ve beklenmedik talep gelişmeleri gibi birçokunsurun gıda fiyatlarını etkileyebildiğine dikkat çekerek, "Ayrıca Türkiye tarım sektörü vetedarik zincirinin yapısı gıda fiyatlarında hem mevsim geçişlerinde hem de uzun vadedeoynaklığın yüksek kalmasına neden oluyor. Kısa vadede bazı ürünlerin ithalatına izinverilmesinin gıda fiyatlarında artışları sınırlasa da uzun vadede gıda fiyatları enflasyonundaoynaklığı düşük tutabilmek için yurtiçi üretimin devamlılığı büyük önem taşıyor" dedi.
Bu kapsamda Gıda Komitesi'nin gıda fiyatlarında oynaklığı düşürmek için kısa ve uzun vadelibirçok tedbir aldığını söyleyen Turan, "Ancak fiyatları etkileyen çok sayıda başka unsurlar daolduğu için, Komite'nin aldığı kararların ne ölçüde fayda sağladığını değerlendirmek zor" dedive şöyle devam etti:
"Gıda fiyatlarında enflasyonun ve oynaklığın hala yüksek olması Komite'nin etkisiz olduğuanlamına gelmez. Daha çok uzun vadeli sonuçları görmek için biraz daha beklemek gerektiğineişaret eder. Bununla birlikte, hem oynaklık hem de seviye olarak gıda fiyatlarının genelenflasyona yukarı yönde etki etmeye devam etmesi, gıda fiyatlarında istikrar açısından alınmasıgereken çok mesafe olduğunu gösteriyor."
TCMB'nin bugün açıkladığı aylık fiyat gelişmeleri raporunda gıda grubu yıllık enflasyonununhem işlenmiş hem de işlenmemiş gıda fiyatlarına bağlı olarak yükseldiği ve tüketicienflasyonundaki düşüşü sınırlayan ana unsur olduğu ifade edildi.
Dün enflasyon verisi sonrası Halk Yatırım tarafından yayınlanan notta da gıda enflasyonununbaskı oluşturmaya devam ettiğine dikkat çekilmişti. Notta "Özellikle işlenmiş tarafta son ikiaydır gözlenen hızlanma dikkat çekici. Ekmek fiyatlarında iki aylık yükseliş yüzde 5.3.İşlenmemiş tarafta da, taze sebze ve meyve fiyatlarında yüzde 4.56'lık yükseliş söz konusu. Sütfiyatlarında iki aylık artış yüzde 11.5. Dana et fiyatlarında düşüş devam ederken, kuzu ve koyuneti fiyatlarında artışlar gözlemliyoruz. Balık fiyatlarında da artışlar devam ediyor. Buçerçevede, Gıda Komitesi'nden fiyat artışlarının kontrol altına alınması hedefine katkınınşimdiye kadar sınırlı kaldığını söyleyebiliriz" ifadesi yer almıştı. gıda yıllık enflasyonu yüzde 6.71'e yükselirken, bu gelişmede taze meyve ve sebzefiyatlarının yanı sıra son iki ayda tekrar artış eğilimine giren kırmızı et fiyatlarının etkiliolduğu belirtilen raporda, "Çiğ süt alım fiyatındaki artışa istinaden peynir ve diğer sütürünleri ile katı yağlarda fiyat artışları ivme kazanırken, et fiyatlarındaki artışın etkisiyleişlenmiş et ürünlerinde fiyatlar yükselmeye devam etti. İşlenmiş gıda yıllık enflasyonu yüzde13.76 ile son dokuz yıldaki en yüksek seviyesine ulaştı" denildi.
TÜİK verilerine enflasyon sepetinde en büyük ağırlık yüzde 23.03 ile gıda kalemindebulunuyor.
TCMB raporunda enflasyondaki düşüşte petrol fiyatları ve döviz kurlarındaki görünümparalelinde gerileyen enerji fiyatları ile temel mal grubu enflasyonu etkili olduğu, bir sürediryükseliş eğiliminde olan temel mal yıllık enflasyonu bu dönemde bir miktar düşüş kaydettiği veyavaşlamanın alt gruplar geneline yayıldığının gözlendiği belirtildi.
Bu dönemde hizmet enflasyonunun temelde paket tur kalemi kaynaklı olarak bir miktaryükseldiği belirtilen raporda, "Bu gelişmelerle çekirdek göstergelerin yıllık enflasyonlarısınırlı bir düşüş kaydederken, ana eğilimleri yüksek seviyesini korudu" denildi.
Raporda ara malı fiyatlarındaki artışta büyük ölçüde inşaat sektörüyle ilintili olan,demir-çelik, ahşap, beton, çimento, taş ve plastik gibi ürünlerin öne çıktığı, sermaye malıfiyatlarındaki yükselişte ise metal yapı ürünlerinin yanı sıra motorlu kara taşıtları ile parçave aksesuarlarının etkili olduğunun gözlendiği belirtildi.
Bu dönemde, dayanıklı tüketim malları fiyatları mobilya ve ev aletlerindeki artışa bağlıolarak yükselirken, dayanıksız tüketim malı fiyatları et ve süt ürünleri, ilaç, işlenmiş meyveve sebze ile unlu mamullere bağlı olarak arttığı belirtilen raporda, "Sonuç olarak tüketicifiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı maliyet yönlü baskılar güçlü seyrini korudu"denildi.