(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 30 Kasım (Reuters) - Dış ticaret açığı, petrol fiyatlarında devam eden düşük seyir, otomotiv ve altın kaynaklı ihracattaki artışın desteğiyle Ekim ayında Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın öncü verilerinin altında kalarak yüzde 42.5 azalışla 3.62 milyar dolar oldu.
Analistler, petrol faturasındaki gerilemenin dış ticaret açığı dolayısıyla da cari açığa önümüzdeki dönemde olumlu etkisinin devam etmesini bekliyor ancak gerilen ilişkilerin ardından Rusya ile ticaretin sekteye uğramasının yaratacağı negatif etkiye de dikkat çekiyor.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre dış ticaret açığı Ocak-Ekim'de yüzde 22.2 azalarak 52.73 milyar dolar oldu.
Verilere göre ihracat Ekim ayında, yüzde 3.1 artarak 13.29 milyar dolar, Ocak-Ekim'de yüzde 8.2 azalarak 120.51 milyar dolar olarak gerçekleşti. İthalat ise Ekim ayında yüzde 11.9 azalarak 16.91 milyar dolar, Ocak-Ekim'de yüzde 13 azalarak 173.23 milyar dolar oldu.
Ekim ayında Türkiye'nin enerji faturasının göstergesi olan enerji ithalatı yüzde 34.8 azalarak, 2.82 milyar dolar, ilk 10 ayda ise yüzde 30.1 azalışla 32.2 milyar dolara geriledi. Enerji, Türkiye'nin en çok ithalat yaptığı kalem olmaya devam etti.
Küresel krizle birlikte 2008 yılında 40 doların altına gerilemesinin ardından Haziran 2014'te ise 115 doların üzerine çıkan Brent petrolünün varil fiyatı, bugün saat 1151 itibariyle 44.78 dolar seviyesinde. LCOc1
Oyak Yatırım Başkekonomisti Mehmet Besimoğlu, Ekim'de dış ticaret açığı emtia fiyatlarındaki düşüş, zayıf TL ve ekonomik aktivitedeki zayıflamaya paralel ithalattaki düşüş ile daraldığını söyleyerek, "Böylece 12 aylık açık Kasım 2010'dan bu yana en düşük seviye olan 69.6 milyar dolara geriledi. Ticaret dinamiklerindeki iyileşme hızlandı ve açıktaki düşüş eğiliminin devam etmesi bekleniyor" dedi.
Ekim'de artan altın ihracatı beklentilerin üzerindeki performansta etkili olduğunu söyleyen Besimoğlu, "İhracatçılar Birliği verileri altın hariç ihracatta yıllık bazda yüzde 2'lik düşüşe işaret ediyor. Euro/dolar paritesindeki gerileme dolar bazında ihracatı olumsuz etkiliyor. Rusya'dan potansiyel yaptırımlar dış ticaret rakamlarına daha sınırlı yansıyacak olsa da turizm gelirleri kanalıyla cari açığa etkisi daha kritik olacak" dedi ve şöyle devam etti:
"Euro bölgesindeki zayıflık ve komşu ülkelerdeki sorunlar ihracatı olumsuz etkilemeye devam ediyor. Bu yıl petrol fiyatlarındaki gerileme en büyük desteği verdi. Bu yıl için cari açıkta 35 milyar dolar (GSYH'nın yüzde 5'i) olan beklentimizi koruyoruz."
TÜİK verilerine göre en çok ihracat yapılan sektör olan otomotivde ihracat Ekim'de yüzde 18.2 artışla 1.67 milyar dolar olurken, ilk 10 aydaki ihracat yüzde 5.4 düşüşle 14.24 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Kıymetli metal ihracatı ise Ekim'de yüzde 112.5 artışla 1.03 milyar dolar, ithalat ise yüzde 45.8 azalışla 265 milyon dolar oldu.
Odeabank notunda "Rusya'nın yaptırımları kısa vadede ihracattaki toparlanmayı kısmen sınırlayacak olsa da AB ekonomilerinde devam eden iyileşme ile dış talepten büyümeye gelen pozitif katkının önümüzdeki dönemde de devam edeceğini düşünüyoruz" denildi.
Avrupa Birliği'nin (AB-28) ihracattaki payı 2014 Ekim ayında yüzde 44.1 iken, 2015 Ekim ayında yüzde 47.3 oldu. AB'ye yapılan ihracat, 2014 yılının aynı ayına göre yüzde 10.7 artarak 6.29 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Almanya'ya yapılan ihracat Ekim ayında 1.32 milyar dolar olurken, bu ülkeyi 986 milyon dolar ile İngiltere, 870 milyon dolar ile Irak ve 707 milyon dolar ile İtalya takip etti.
Ekim ayında en çok ithalat yapılan ülke ise Çin oldu. Çin'den yapılan ithalat, Ekim'de 2.27 milyar dolar oldu. Bu ülkeyi sırasıyla 1.82 milyar dolar ile Almanya, 1.52 milyar dolar ile Rusya ve 925 milyon dolar ile İtalya izledi.