(Görüş ve ayrıntılar eklendi)
İSTANBUL, 2 Ocak (Reuters) - Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'nın açıkladığı öncü verilere göre dış ticaret açığı enerji faturasındaki azalmaya paralel Aralık'ta yüzde 11.1 azalışla 5.56 milyar dolar, 2016'da yüzde 11.74 azalışla 55.97 milyar dolar olarak gerçekleşti.
Bakanlıktan yapılan yazılı açıklamaya göre, ihracat Aralık'ta yüzde 9.3 artarak 12.82 milyar dolar, ithalat yüzde 2.2 artarak 18.38 milyar dolar oldu.
Bakanlık verilerine göre 2016 yılında ihracat yüzde 0.84 azalışla 142.61 milyar dolar, ithalat yüzde 4.17 azalışla 198.58 milyar dolar oldu.
İhracatın ithalatı karşılama oranı 2015 yılı Aralık ayında yüzde 65.2 iken, 2016 yılı Aralık ayında yüzde 69.7 olarak gerçekleşti, 2016 yılında ise yüzde 71.8 oldu.
Aralık ayında en çok ihraç edilen fasıl 2.03 milyar dolar ile motorlu kara taşıtları, traktörler, bisikletler, motosikletler ve diğer kara taşıtları olurken, bu fasılı 1.09 milyar dolar ile kazan: makina ve cihazlar, aletler, parçaları, 773 milyon dolar ile elektrikli makina ve cihazlar, aksam ve parçaları izledi.
Gümrük Bakanlığı'nın resmi olmayan geçici dış ticaret verilerine en büyük ithalat kalemi olan enerjide ithalat 2016 yılında yüzde 28.3 azalışla 27.13 milyar dolara geriledi.
İş Yatırım Ekonomisti Muammer Kömürcüoğlu, Aralık'ta ihracatta altın ve otomotiv katkısı sürerken ithalatta enerji faturasındaki azalmanın ivme kaybetse de devam ettiğini söyleyerek, "Dış ticaret açığında 2016'da 7.4 milyar dolarlık daralma var. Enerji açığındaki 10.7 milyar dolarlık gerileme dış ticaretteki daralmada en önemli rolü oynarken altın ihracatındaki yıllık düşüş açığın genişlemesine neden oluyor" dedi.
Kömürcüoğlu, 2016'da enerji ithalatının ithalattaki artışı 5.2 puan aşağı çektiğini, altın ithalatının ise 1.5 puanlık katkı ile ithalattaki düşüşü sınırladığını söyleyerek, "Altın ve enerji hariç açığa yani iktisadi faaliyetin seyrine yönelik ipucu veren çekirdek açığa bakıldığında ise 2015'e kıyasla büyük bir değişimin olmadığı görülüyor" dedi.
Hükümetin açıkladığı Orta Vadeli Program'a (OVP) göre dış ticaret dengesinin 2016 yılında 54.9 milyar dolar olacağı tahmin ediliyordu. OVP'ye göre ihracatın 143.1 milyar dolar, ithalatın 198 milyar dolar, ihracatın ithalatı karşılama oranının ise yüzde 72.3 olacağı tahmin ediliyordu.
Brent ham petrolünün varil fiyatı LCOc1 2016'da yüzde 52'lik artış ile 2009 yılından beri en büyük yıllık kazancını kaydederken, yılı 56.82 dolar seviyesinden kapadı.
Brent petrolün varil fiyatı Haziran 2014'te 115 doları aştıktan sonra yönünü aşağı çevirdi. Fiyatlardaki gerilemede kısmen ABD'de kaya petrolü üretiminin artmasının petrolde üretim fazlasına neden olmasının yanı sıra Suudi Arabistan'ın üretimi kısmak üzere OPEC ile hiç bir anlaşmaya yanaşmaması ve yerine pazar payı için savaşması etkili oldu.
Bakanlık verilerine göre 2016 yılında en fazla ihracat Almanya'ya yapılırken, bu ülkeye ihracat yüzde 4.44 arttı. İkinci sırada yer alan Irak'a ihracat geçen yıl yüzde 10.58 azalırken, üçüncü sıradaki BAE'ye yüzde 15.2, İngiltere'ye yüzde 10.36, İtalya'ya yüzde 10.53 arttı.
İthalat tarafında ise ilk sırada yer alan Çin'e ithalat yüzde 2.28 artarken, ikinci sırada yer alan Almanya'ya yüzde 0.56 arttı. Üçünü sırada yer alan Rusya'dan yapılan ithalat ise 2016 yılında yüzde 25.68 azaldı.
Türkiye'nin hava sahasını ihlal etmesinin ardından bir Rus savaş uçağının 24 Kasım 2015'de Suriye sınırında Türk F16'ları tarafından düşürülmesinin ardından iki ülke arasındaki ekonomik ilişkiler zayıflamıştı.