(Ayrıntılar ve görüş eklendi)
İSTANBUL, 8 Ekim (Reuters) - Sanayi üretimi Temmuz'da beklentilerin ciddi altında bir artışın ardından Ağustos'ta sert yükselirken analistler aylık bazda sert dalgalanmalar gösteren verinin tek başına güçlü bir büyüme anlamına gelmediğini belirttiler.
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre arındırılmamış sanayi üretimi Ağustos'ta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 8.47 artışla yüzde 3 olan beklentinin oldukça üzerinde gerçekleşti.
Takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretim endeksi Ağustos'ta bir önceki yılın aynı ayına göre yüzde 1.55 olan beklentilerin çok üzerinde yüzde 7.2 artarken; mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış sanayi üretimi ise bir önceki aya göre yüzde 2.9 artış gösterdi.
Halk Yatırım tarafından yayımlanan değerlendirme notunda, "Temmuz ayında yüzde 11.5'lik aylık düşüş kaydeden dayanıklı tüketim malları üretimi, Ağustos ayında yüzde 11.6'lık artış gösteriyor. Burada da, güven ortamındaki dalgalanmaların ve bunun finansal göstergeler üzerindeki yansımasının etkili olduğunu düşünebiliriz. Dolayısıyla, üretimin son dönemdeki gelişiminin arkasındaki unsurlar kalıcı bir trend niteliği taşımıyor" görüşüne yer verildi.
Not şöyle devam etti:
"Bayram etkisi nedeniyle işgünü kaybına da maruz kalan Eylül ayı sanayi üretimine yönelik ilk tahminlerimiz de, yıllık bazda eksi rakamın bile görülebileceğine işaret ediyor. Bu doğrultuda, yılın ilk yarısında yıllık bazda yüzde 3.1 büyüyen ekonominin üçüncü çeyrekte ivme kaybettiği ve yılın tamamını yüzde 2.6'lık büyüme oranıyla tamamlayabileceği yönündeki beklentimizi koruyoruz. 2016 büyüme tahminimiz ise yüzde 3.2."
Analistler sanayi üretimindeki ivmelenmenin geçen ayki olumsuz sürprizin ardından bu ayki sert yükselişin bir kısmı düzeltme olarak düşünülmesi gerektiğine dikkat çekerken diğer öncü verilin de ekonomide sert bir ivmelenmeye işaret etmediğine dikkat çekiyorlar.
Sanayi üretimi Temmuz'da arındırılmamış bazda yüzde 5.3 olan beklentilerine karşın yüzde 1.5 ile beklentilerin oldukça altında bir artış kaydetmişti. urn:newsml:reuters.com:*:nL5N11E10F
Sanayi üretimi kadar yakından takip edilen öncü verilerin başında gelen İmalat PMI, Ağustos ayında 49.3'e gerileyerek sektörün tekrar ılımlı bir daralmaya girdiğine işaret etti. urn:newsml:reuters.com:*:nL5N11704O
Merkez Bankası da son Para Politikası Kurulu özetlerinde sanayi üretiminin Temmuz ayında mevsimsellikten arındırılmış verilerle Haziran ayına göre yüzde 1.5 oranında gerileyerek ikinci çeyrek ortalamasının yüzde 0.9 altında gerçekleştiği belirtilerek, "Üretimde görülen bu gerilemede, Haziran ayındaki yüksek oranlı artışın düzeltmesinin yanı sıra çalışılan fiili işgünü sayısının köprü günü gibi etkilerle azalmasının etkili olduğu düşünülmektedir. Ağustos ayına ilişkin öncü göstergeler üretimde ılımlı bir artışa işaret etmektedir" görüşüne yer verilmişti.
Ana sanayi grupları (MIGs) sınıflamasına göre, 2015 yılı Ağustos ayında bir önceki aya göre en yüksek artış yüzde 11.6 ile dayanıklı tüketim malı imalatında gerçekleşti. Temmuz ayında aynı kalem yüzde 11.5 daralma kaydetmişti.
Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanı Fikri Işık, NTV yayınında yaptığı açıklamalarda verinin beklentilerin üzerinde geldiğine işaret ederek, verinin Temmuz ve Ağustos ayı olarak birlikte değerlendirilmesinin daha doğru olacağına dikkat çekti.
Işık, "Bölgede yaşanan olağanüstü gelişmeler dünya ekonomisindeki belirsizliğe rağmen yüzde 7.2'lik sanayi üretimi artışı Türkiye ekonomisinin ne kadar canlı olduğunu çarklarının dönmeye devam ettiğini işlerin aslında çok kötü olmadığının göstergesi. Bu veriyi Temmuz ayındaki düşük sanayi üretimini de telafi eden iki ay birlikte düşünmemiz gerektiğinde... İki ayın ortalaması yüzde 3.75 artışa geliyor ki bu da son derece önemli" dedi ve ekledi:
"Eylül ayında eğer çok önemli bir bozulma olmaz ise bu belirsizliklerin oluşturduğu bu seviyede bir sanayi üretimi gelirse bizim üçüncü çeyrek büyümemiz de yaklaşık yüzde 3 olacak ki beklentiler daha kötümserdi. Bu sanayi üretimi rakamı bazı beklentilerin revize edilmesine neden olacak."
Öte yandan analistler veride otomotiv üretiminin 1.2 puanlık güçlü katkısına da dikkat çekiyorlar. Bu artışta yıllık olarak yapılan ve 2015'te Ağustos ayında gerçekleşen bakımların Mayıs ayındaki grevler nedeniyle bu yıl kısa tutulmasının etkisine de dikkat çekiyorlar.