Birsen Altayli / Nevzat Devranoglu
İSTANBUL, 29 Temmuz (Reuters) - Kredi derecelendirme kuruluşu Moody's'in gelecek hafta Türkiye'nin kredi notu ve görünümü değerlendirmesinde bir değişikliğe gitmesi beklenmezken, siyasi belirsizliğin sürmesi, iç ve dış güvenlik risklerinin devam etmesi uzun bir sürenin ardından kazanılan "yatırım yapılabilir" seviyedeki kredi notu üzerinde yıl sonuna doğru risk oluşturabilir.
İlk değerlendirme Türkiye'yi yatırım yapılır kategorisindeki en düşük not olan Baa3 seviyesinde ve negatif görünümle derecelendiren Moody's'den 7 Ağustos'ta gelecek.
Analistler, Moody's'in yeni hükümetin kurulma süreci devam ederken, bir değişiklik yapmak istemeyebileceğini ve olası değişiklikler için bir sonraki gözden geçirmenin yapılacağı 4 Aralık tarihini bekleyeceğini öngörüyorlar.
Moody's'in ardından not gözden geçirme süreci Türkiye'yi yatırım yapılır kategorideki en düşük not olan BBB- ve durağan görünümle derecelendiren ikinci kuruluş olan Fitch'in 18 Eylül'de açıklaması beklenen değerlendirmesi ile devam edecek.
Moody's'den gelecek hafta bir not ya da görünüm değişikliği beklemeyen Şeker Yatırım Başekonomisti Gülay Elif Girgin, "Moody's'in seçim sürecinin ne olduğu görmeden, hükümet belli olmadan net bir adım atacağını düşünmüyorum. Moody's'in bu yılki diğer değerlendirme açıklama tarihi olan 4 Aralık'ta ise gelişmeler daha net ortaya çıkmış olacaktır ancak henüz o dönemi değerlendirmek için siyasi gelişmeler netleşmiş değil" dedi.
Kredi derecelendirme kuruluşları not değerlendirmelerinde ekonomik performansın yanı sıra siyasi istikrarı da önemli bir bileşen olarak görüyor. Nitekim, Moody's tek parti dönemini sona erdiren 7 Haziran seçimlerinin hemen ardından yaptığı değerlendirmede, seçim sonuçlarının siyasi istikrarsızlığı artırdığını ve ekonomi politikalarının uygulanmasını geciktireceğini belirterek, "Sonuçlar, istikrarsız ve erken seçimlere gidilmesi ihtimalini gündeme getirdiğini düşündüğümüz olası bir azınlık veya koalisyon hükümetinin kurulmasına yol açacağı için kredi notu açısından olumsuz" demişti. urn:newsml:reuters.com:*:nL5N0YW22T
Dolayısıyla genel seçimin ardından yaklaşık iki ay geçmesine rağmen hükümetin kurulamaması; geçen hafta Suruç'ta 32 kişinin hayatını kaybettiği patlamanın ardından yurtiçinde başlayan geniş kapsamlı gözaltılar; TSK'nın Suriye ve Kuzey Irak'a düzenlediği sınır ötesi operasyonlar ve bu operasyonların tek seferlik olmadığı ve "kararlılıkla" devam edeceği açıklamaları iç ve dış siyasete dair risk algısını artırdı.
Turkish Yatırım Genel Müdürü Berra Doğaner, "Kredi notu üzerinde bir tansiyon oluştu. İç dış gerilim arttı. Suriye'de IŞİD'le mücadele yüzünden tansiyon arttı ve böyle bir ortamda hükümet yok. Hükümetin olmaması sebebiyle kredi derecelendirme kuruluşları bunu bir risk faktörü olarak görüyor ve matematiksel bir etki yaratıyor bu da son derece olumsuz bir gelişme... Zaten not artışından istediğimiz kadar faydalanamamıştık ama indirilirse gereğinden fazla olumsuz etkilenebiliriz" dedi ve ekledi:
"Yatırım yapılabilir notunun indirilme olasılığı piyasayı tedirgin ediyor."
Moody's'den gelecek hafta bir değişiklik beklemeyen ancak Fitch'in 18 Eylül'de, Moody's'in 4 Aralık'ta yapacağı değerlendirmelerin daha önemli olacağını vurgulayan Gedik Yatırım Genel Müdürü Metin Ayışık, çözüm sürecindeki gelişmelerin de değerlendirmelerde önemli olacağını belirtti.
Ayışık "Bu sürecin devamı veya durması ülke görünümünü değiştirebilir ve not değişimi gündeme gelebilir. Bu durum diğer terör faaliyetleri ve erken seçim dönemiyle birleşirse not indirme ihtimalini artırıyor. Bu nedenle bu süreçte hükümetin kurulmasının ülkenin kredi notu üzerinde doğrudan etkili olacağını düşünüyoruz" dedi.
Kürt sorununa çözüm için 2012 yılında başlayan süreçte Nisan ayından bu yana donmuştu.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan'ın dün "milli birliğimize ve kardeşliğimize kastedenlerle çözüm sürecini sürdürmek mümkün değildir" açıklaması ise sürecin geleceğine dair soru işaretlerinin artmasına neden oldu. urn:newsml:reuters.com:*:nL5N10827G
Türkiye'yi yatırım yapılabilir notla değerlendiren bir başka kredi derecelendirme kuruluşu JCR Eurasia Rating'in Başkanı Orhan Ökmen de bu hafta yaptığı açıklamada, iç çatışmasızlık halinin sonlandırılmasıyla Türkiye'yi yatırım yapılabilir ülke kategorisine taşıyan önemli nedenlerden birisinin zayıflatıldığını söylemişti.
Kamu maliyesinde yapılan reformlar, bankacılık sektöründeki regülasyonlar ve beraberinde iç güvenlik sorunlarında yaşanan azalmalar 2012 ve ardından 2013'te üç büyük kredi derecelendirme kuruluşundan ikisinden yatırım yapılabilir notu almasında önemli etkenler olarak gösterilmişti.
Türkiye, Moody's ve Fitch'den "yatırım yapılabilir seviyesinde notla değerlendirilirken, S&P ise yatırım yapılabilir notun bir basamak altında BB+ seviyesinde negatif görünümle derecelendiriyor.
Aralarında emeklilik fonlarının yer aldığı bazı yabancı fonların bir ülkeye yatırım yapabilmeleri için söz konusu ülkenin notunun en az iki derecelendirme kuruluşundan "yatırım yapılabilir" seviyede olması gerekiyor.
Hazine ile kredi derecelendirme sözleşmesi olmayan Standard&Poor's ise not gözden geçirmesini 6 Kasım'da açıklayacak.
(Redaksiyon Aslı Kandemir)