MOSKOVA, 30 Mart (Reuters) - Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in Türkiye'yi "sırtından bıçaklamakla" suçlamasından dört ay sonra Türk iş yetkilileri alelacele vedalaşmalara alışıyor.
Moskova'da yaşayan bir Türk işadamı Reuters'e, "Her hafta yeni bir arkadaşımız arıyor ve ayrıldığını söylüyor. Türkler için burada iş yapmak çok zorlaştı" dedi.
Geçtiğimiz Kasım ayında Türkiye'nin bir Rus uçağını düşürmesinin ardından bozulan ilişkiler bir zamanlar çok yakın olan ekonomik ilişkiler üzerinde de etkili oluyor.
Putin, Türkiye'ye yaptırım uygulama kararı alırken, Suriye'de iki farklı tarafı destekleyen ülkeler arasındaki ticari ilişki, bu önlemler ve düşen petrol fiyatları nedeniyle geriledi.
Reuters ile yapılan konuşmalarda, Türk iş toplumunun yurt dışında yaşayan üyeleri, Rus yetkilileri Türk firmalara yaptırımların öngördüğünden daha öte zorluklar çıkarmakla suçladı.
Reuters'e konuşan isimler, bu ve Rusya'daki ekonomik krizin Türklerin eve dönmesinde en büyük rolü oynadığını söyledi.
Uçağın düşürülmesinden önce yaklaşık 1,500 Türk firması inşaattan tekstile kadar birçok farklı sektörde Rusya'da iş yapıyordu.
Her ne kadar kesin rakamlar belli olmasa da yurt dışında yaşayanlardan birisi yaklaşık 200 Türk firmasının uçağın düşürülmesinden bu yana ülkeyi terk ettiğini söyledi.
Birçok Türk yönetici Rusya vizesi alırken zorluk yaşadıklarını dile getirirken, bazıları işlerini yeniden düzenlemek zorunda kaldı.
Görüşülen dört yetkiliden ikisi, ilave zorluklarla karşılaşmamak için şirketlerini Rus akrabaları veya güvendikleri Rus dostlarının adına kaydettirdiklerini belirtti.
Reuters'e konuşanların hepsi Türkiye'nin Rus medyasında kötü gösterildiğini söylerken, Komsomolskaya Pravda isimli gazete bu ayın başlarında, "Türkiye hiçbir zaman Rusya'nın dostu olmadı ve hiçbir zaman olmayacak" başlıklı bir haber yayınladı.
İşadamları verilen demeçlerin Rusya'da kendileri için daha fazla baskı yaratmasından korktukları için kendi isimleri veya şirketlerinin isimlerinin yayınlanmamasını istedi.
Rusya İçişleri Bakanlığı, Reuters'in yorum isteğine cevap vermezken, Ekonomi Bakanlığı ise işadamlarının dile getirdiği sorunların kendi alanlarına girmediğini söyledi.
İLK ŞOK DALGASI
Moskova'da yaşayan Rusya-Türkiye ilişkileri yorumcusu İkbal Durre, krizin zamanla sona ereceğine dair umutlu konuştu. Durre, "Durum istikrarlı bir hale doğru ilerliyor, yalnızca çok hızlı ilerlemiyor. İlk şok dalgası geçti" dedi.
Fakat maliyet yüksek oldu. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre Türkiye'nin Rusya'ya ihracatı bir yıl öncesine göre üçte iki gerileyerek Ocak ayında 108 milyon dolar oldu. Rusya'nın genelde enerjiden oluşan Türkiye'ye ihracatı ise yüzde 30 düşerek 1.3 milyar dolar oldu ve petrol fiyatlarındaki düşüşü yansıttı.
Yaptırımlar Rus firmalarının Türk gıda ürünlerini ithal etmesine yasak getirmekle beraber vizesiz seyahat ve Türk firmaların turizm sektörü de dahil bazı Rus sektörlerinde çalışmalarını sınırlamak gibi önlemler içerdi.
Türk firmaları daha önce Rusya'nın ABD ve Avrupa Birliği tarafından Ukrayna krizinden dolayı uygulanan yaptırımlara cevaben Batı'dan gelen gıda ithalatına yönelik yaptırımlarının faydasını görmüştü.
Şimdi ise Türk işadamları aşırı hırslı Rus yetkililerin, ürünlerini ilave kontrollere tabi tuttuğunu ve keyfi aramalardan geçirildiklerini söylüyor.
HIRSIZ GİBİ HİSSETMEK
Bir Türk işadamı, Rus metal sektöründe iş yapan firmasını zorluklarla karşılaşmamak için bir Rus arkadaşının adına kaydettiğini söyledi. İşadamı, "Eskiden şirketimin yüzde 100 sahibi bendim. Şimdi kendi ürünlerimin hırsızıymışım gibi hissediyorum" dedi.
Bu yazının başında görüşü belirtilen işadamı, Türk tekstil ürünlerinin bazen Rus sınırında 20 güne kadar bekletildiğini ve bunun eskiden olduğundan daha uzun bir süre olduğunu belirtti.
Bir Türk diplomatik kaynak, iki tarafın da anlaşmazlığı çözmek için bir yol bulduğunu söylemek için henüz çok erken olduğunu belirtti. Kaynak, "Orta bir yolun bulunabileceğini umut ediyoruz, ama şu ana kadar büyük bir değişiklik görmedik" dedi.
Tamamı işle ilgilenmese de Rusya'da şu an yaklaşık 80,000 Türk vatandaşı yaşıyor.
Haberin orijinali için tıklayınız: Bu haber, linkleri yukarıda belirtilen haber ya da haberlerden derlenmiştir. Tam çevrilmiş metin olmayabilir.