Ercan Gurses
ANKARA, 12 Nisan (Reuters) - AKP'nin parti içinde oluşturduğu yazım komisyonunun hazırlayacağı ve Haziran ayına kadar Meclis'e sunulması hedeflenen yeni anayasa taslağı için partideki ağırlıklı görüş metinde "değiştirilemez madde" bulunmaması yönünde.
Türkiye'nin yürürlükteki anayasasında yer alan ilk dört madde değiştirilemediği gibi, değiştirilmesi teklif dahi edilemiyor.
Bu maddeler, devletin yönetim şeklinin cumhuriyet olması, laik sosyal hukuk devleti ilkesi, devletin dili, bayrağın şekli, başkent ve milli marşla ilgili düzenlemeleri içeriyor.
Reuters'a konu hakkında bilgi veren AKP'li bir yetkili, "Parti içinde oluşturduğumuz komisyonda henüz ilkeleri tartışıyoruz. Ancak ağırlıklı görüşümüz anayasada 'değiştirilemez madde' diye bir kavramın olmaması yönünde" dedi.
AKP'li Meclis Anayasa Komisyonu Başkanı Mustafa Şentop da "değiştirilemez madde" kavramının büyük ihtimalle tekliflerinde olmayacağını belirterek, şunları söyledi:
"1924 ve 1961 anayasalarında değiştirilemez madde sadece ilk maddeydi. 1980 darbesini yapanlar buna üç madde daha eklediler. Yani bu değiştirilemez madde olayı beş generalin tasarrufu. Değişmezlik düşüncesini yanlış buluyorum."
Muhalefet partilerinden CHP ve MHP ise anayasanın değiştirilemez ilk dört maddesinin korunması gerektiğini vurguluyor.
Anayasa'da başkente, bayrağın şekline ve İstiklal Marşı'na itirazı olan bulunmadığını da dile getiren Şentop, mevcut anayasanın 'insan haklarına' vurgu yapan ikinci maddesindeki ifadelerin değiştirilmesi eğiliminde olduklarını belirterek şunları söyledi:
"İkinci maddede insan haklarına saygılı bir hukuk devletinden bahsediyor. Oysa biz bunu 'insan haklarına dayanan bir hukuk devleti' diye değiştirirsek, o zaman daha net bir ifade kullanmış olur, işi inisiyatiften çıkarır zorunluluğa getiririz."
BAŞKANLIK SİSTEMİ
AKP'nin önümüzdeki günlerde maddelerini yazmaya başlayacağı anayasa değişiklik taslağında öngörülen başkanlık sisteminde ise ağırlıklı olarak ABD sistemi esas alınıyor.
AKP'li Şentop, "Bu teklifte ağırlıklı olarak ABD sistemini göreceksiniz. Ama bazı farklılıklar olacak tabi. Mesela federasyon yerine biz üniter yapıyı vurgulayacağız. İki Meclis yerine de tek meclisli bir yapıyı öngöreceğiz. Onun dışında denge denetleme metotlarında benzerlikleri bulacaksınız" dedi.
Şentop bu konuda ayrıntılara dair herhangi bir bilgi vermezken, yetkililer maddelerin yazımı aşamasında bu konuda mekanizmaların oluşturulacağını kaydetti.
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve AKP yeni anayasada yönetim şeklinin parlamenter sistemden başkanlık sistemine dönüştürülmesini isterken, Parlamento'daki üç muhalefet partisi de Türkiye'yi otoriterleşmeye taşıyacağı endişesiyle başkanlık sistemine karşı çıkıyorlar.
Reuters'ta geçen ay yer alan haberde, AKP'nin hazırlamakta olduğu başkanlık sistemi taslağında Başkan'ın parlamentoyu fesih yetkisinin de bulunduğu, bunun 'karşılıklı fesih' şeklinde olmasının da tartışıldığı yer almıştı.
YENİ ANAYASA TAKVİMİ
AKP'nin daha önce Nisan ayında yazımına başlamayı ve en geç Haziran ayında Meclis'e sunmayı planladığı anayasa takviminde ise küçük aksamaların olması muhtemel.
AKP'li üst düzey bir yetkili, "Daha madde yazımına başlamadığımız için, önümüzdeki günlerin müzakerelerini beklememiz lazım. Zaten dikkat ederseniz, Başbakan da son konuşmalarında net tarih vermekten kaçınıyor" diye konuştu.
Başbakan Ahmet Davutoğlu bugünkü AKP Meclis Grup Toplantısı'nda, "Anayasa teklifimiz belli bir olgunluğa ulaşınca paylaşacağız... Hedefimiz kısa bir gelecekte Türkiye'ye sivil ve özgürlükçü bir anayasaya kavuşturmaktır" dedi.
Davutoğlu geçen ay yaptığı açıklamada yeni anayasa çalışmalarını Haziran ayında Meclis gündemine getireceklerini vurgulamıştı.
Meclis'te 317 sandalyeye sahip AKP'nin, oy kullanma imkanı bulunmayan Meclis Başkanı da hesaba katıldığında, olası bir anayasa değişikliğini referanduma taşımak için gerekli 330 oya ulaşabilmesi için 14 sandalyeye daha ihtiyacı bulunuyor.
Muhalefet partileri başkanlık sistemini içeren bir anayasa teklifine destek vermeyeceklerini açıklamışlardı.
Hükümet Sözcüsü Numan Kurtulmuş geçen ay yaptığı açıklamada anayasa taslağını Meclis'e sunacaklarını, teklifi referanduma taşımak için gereken 330 oyu bulması için gerekli çalışmayı yapacaklarını vurgulamışlardı.
AKP'li yetkililer, değişiklik içim muhalefet partileriyle pazarlığa girmeyeceklerini, milletvekillerinden destek geleceğine inandıklarını belirtiyorlar.