Önemli haberlerle dolu bir haftayı geride bıraktık. Bu hafta Huobi hakkındaki iddialara, PayPal ve stabilcoin regülasyonuna, Microsoft - Aptos iş birliğine ve FTX’e değinerek bu 4 ana başlık altındaki gelişmeleri inceleyeceğiz.
Yeni Bir Likidite Krizi mi Söz Konusu?
Twitter’da Huobi’nin 3 üst düzey yöneticisinin Çin polisleri tarafından gözaltına alındığı ve haber alınamadığı söylendi. Sosyal medyada gördüğümüz her şeye inanmamak gerekiyor tabii ama Çin polisinin bu uygulaması artık standart hale geldiği için çok da komplo teorisi gibi gelmiyor. Yakın geçmişe bakacak olursak Multichain’in CEO’su ve kardeşi de aynı şekilde gözaltına alınmış, olay haftalar sonra polis tarafından doğrulanmıştı. Kripto sektörünü geçtim, dışişleri bakanının bile aynı şekilde gözaltına alınıp belirli bir süre gözden yok olduğunu biliyoruz.
Huobi'den yapılan açıklamada, yöneticilerin yıllık olarak düzenli bir şekilde polis tarafından soruşturulduğu ima edildi, ancak direkt bir doğrulama yapılmadı. Çin’in ülkedeki sermayeyi kontrol etmek için her taşın altını kontrol etmesi makul gözüküyor. Ancak iddialar bununla sınırlı kalmadı. Borsadan yüklü miktarda para çekildi ve borsanın çok az likiditesinin kaldığıyla ilgili cüzdan analizleri yapılmaya başlandı. Borsanın dolar rezervinin bir haftada yüzde 33 düştüğü söylendi.
Huobi ufak tefek bir borsa olmadığı için likiditenin bu kadar düşmesi yeni bir sektörel kriz tehlikesi yaratıyor. Likiditeyle ilgili iddialar reddedilse de borsanın hissedarlarından Justin Sun, kendi cüzdanından 200 milyon USDT ve 5000 ETH kadar bir tutarı borsaya gönderdi.
Borsanın likidite probleminin arkasında, Justin Sun’ın kendi stabilcoin’i için verdiği yüzde 4,5 oranındaki faiz getirisinin olduğu söyleniyor. Öyle umalım ki asıl problem bu olmasın. Çünkü batan şirketlerin çoğu, karşılayamayacakları faiz getirileri nedeniyle battılar. Böyle bir durumda boğa piyasası beklentilerini ötelememiz gerekir. Sadece gözaltından kaynaklı panik satışlarından kaynaklı bir problemse, o zaman kısa sürede problem çözülecektir.
Likidite krizi demişken, OPNX borsası bu krizle birlikte batan Hodlnaut şirketine 30 milyon dolarlık FLEX token göndererek yardımcı olmayı ve hisse satın almayı teklif etti. OPNX, krizin en büyük aktörlerinden 3AC’nin kurucuları tarafından kurulmuştu. Ana amaçları, iflas eden şirketlerdeki alacaklıların kendi paylarını borsada takas edebilmeleri üzerine yeni bir sistem kurmaktı. Eğer teklif kabul edilirse, Hodlnaut bu stratejinin bir parçası olacak gibi duruyor.
SBF Tekrar Hapse Dönüyor
FTX’in kurucusu SBF, ev hapsinde pek rahat durmadı. Mahkeme, kefaleti bozarak SBF’nin tekrar hapse girmesine karar verdi. Özellikle Caroline Ellison hakkında özel hayata dair bilgilerin gazetelere verilmesinde doğrudan payı olması nedeniyle zaten bir ceza almıştı. Bunun dışında Alameda’ya bağlı bir cüzdanın rug-pull yaparak kullanıcıları dolandırmasının ardından cüzdan sahibinin SBF olduğu iddia edildi ama kanıtlanamadı. Sonuç olarak, SBF’nin ev hapsi pek sakin geçmeyince tekrar hapse girmesine karar verildi.
FTX iflas ederken bir yandan da yanındakileri aşağıya çekmeyi ihmal etmiyor. Yeni açılan bir davada aralarında Temasek, Sequoia Capital, Sino Global ve Softbank’ın olduğu 7 VC, FTX’i destekledikleri ve reklamını yaptıkları için suçlandı. Bu şirketler yatırımcılarına herhangi bir şey önermeden önce en iyi şekilde araştırmasını yapmakla yükümlüler. Davada, bu şirketlerin yeterli araştırma yapmayıp iyi niyet göstermedikleri iddia ediliyor.
Stabilcoin’ler ve Fed Onayı Kripto para regülasyonuyla ilgili ana otoritenin kim olacağı veya iş bölümünün nasıl olacağıyla ilgili ABD’de yıllardır çözülemeyen bir problem var. Fed’in ismi zaman zaman iş bölümünde geçmesine karşın, bu tür tartışmalarda adını çok duyduğumuz bir kurum değildi. Geçen hafta yapılan Fed açıklamasında devlet bankalarının stabilcoin saklama, ihraç etme, transfer etme gibi süreçleri gerçekleştirmeden önce Fed’den onay almaları gerektiği belirtildi.
Bu bildiri aslında bankacılık otoritesi OCC’nin aldığı kararları tekrar düzenleme amacı taşıyor. OCC, bankaların stabilcoin’lerle ilgili faaliyette bulunmalarına serbestlik tanıyan düzenlemeler yapmış, özellikle kripto para karşıtı olan senatörler ciddi şeklide bu kararları eleştirmişti. OCC bu kararları geri almadı ama Fed üzerinden şimdi tekrar düzenlenmiş oldu.
Stabilcoin’ler zaten merkezi olduğu için Fed’in regülatör olmasında hiçbir problem yok. Tam aksine şirketler daha güvenilir bir hale gelirler ve sektöre ciddi bir yararı olur. Burada korkulan kısım, SEC tarzı bir onay sürecinin benimsenip benimsenmeyeceğidir. Çünkü kağıt üzerinde SEC de “gelin kayıt olun” çağrısı yapıyor. Ancak SEC’e başvurmak, şirketlerin kendilerini ihbar etmeleriyle aynı anlama çıkıyor. Başvurunun hemen ardından SEC sizi dava ediyor. O nedenle Fed’in buradaki onay sürecini şeffaf ve makul şartlarla yürütmesi halinde son derece sevindirici, SEC gibi yönetmesi halinde de kabus gibi bir gelişmeyle karşı karşıyayız.
Tesadüf müdür bilinmez ama Fed’in kararından hemen birkaç gün önce PayPal kendi stabilcoin’i PYUSD’yi duyurdu. Şirket, Paxos iş birliğiyle Ethereum ağında bir stabilcoin çıkartacağını ve bunun PayPal dışındaki Ethereum uyumlu cüzdanlara transfer edilebileceğini söyledi. PayPal zaten kripto para saklama ve alım-satımına olanak sağlıyordu. Stabilcoin gelişmesi de sevindirici ama Fed’in açıklamasıyla birleştiğinde devasa bir adım haline geliyor. Çünkü USDC’nin kendi stabilcoin’inin saklama ve ihracında bankalarla çalıştığını biliyoruz. ABD’deki en büyük stabilcoin şirketi de USDC’yi üreten Circle. Dediğim gibi Fed onay sürecinde problem yaratırsa USDC’nin işleyiş sistemi için ciddi problemler ortaya çıkabilir. PayPal bir devlet bankası olmadığı için kendi stabilcoin’ini Fed onayı olmadan çalıştırmaya devam edebilir. Böyle bir durumda USDC’nin pazardaki payını çalması hayli mümkün hale geliyor.
Microsoft - Aptos Labs Sektörde birçok yeni iş birliği var ama Microsoft’un Aptos ile yaptığı bence ayrı bir önem taşıyor. Birkaç sene öncesinde bu tür anlaşmalar kripto paraların sonunda teknoloji devleri tarafından ciddiye alındığını gösterdiği için büyük sevinçle karşılanıyordu. Özellikle metaverse ve NFT adaptasyonuyla sürekli büyük markaların sektöre giriş yaptığını göre göre artık eskisi kadar büyük sükse yapmıyor. Bence sektörün kendi ağırlığını kazanması için pozitif bir gelişme. Bu anlaşma da çift taraflı fayda sağladığı için bu dönüşümü somutlaştırmış oldu. Anlaşmayla birlikte Aptos, Azure üzerinden Microsoft’un yapay zekâ altyapısına erişebilecek ve Microsoft da Aptos sayesinde tokenizasyon, CBDC, ödeme yöntemleri gibi konuları deneyimleyip tecrübe sahibi olacak. Yani bir şirketin diğerine yardım etmesi gibi bir durum değil, iki şirketin de birbirine kendi birikimlerini pazarlaması söz konusu. Eskiden bazı şirketler sırf Google’ın bulut servisini kullanıyorlar diye Google (NASDAQ:GOOGL) ile partner olduklarını açıklayıp komik duruma düşüyorlardı.
Anlaşmanın yapay zekâyı içermesi de ayrıca önemli. Çünkü yapay zekânın blok zinciri teknolojisine nasıl bir katkı sağlayabileceği ilk günlerden itibaren konuşuluyor. Ancak somut bir iş modeli geliştirilemedi. Microsoft, OpenAI iş birliği sayesinde bu alanın en iyisi olduğu için bu problemin çözümünde büyük rol oynama potansiyeline sahip ki bu durumda hem kripto sektörü hem Microsoft ciddi kazançlar sağlayacaktır.
Kaldı Yüzde 30 Curve saldırısının ardından hacker önce Alchemix, sonrasında JPEG platformlarına ait paraları iade ederek platformları krizden kurtardı. Platformlar bunun karşılığında yüzde 10’luk bir payı hacker’a vermeyi kabul ettiler. Bunun dışında Curve, çalınan paranın yüzde 70’lik kısmının geri alındığını ve hacker’ı geri kalan bakiyeyle birlikte ihbar edenlere 1,8 milyon dolar ödül verileceğini duyurdu.
Sonuç olarak krizin genel olarak atlatıldığı söylenebilir. Aave’deki CRV teminatlı krediler likide olmadı ve Curve havuzları eskisi gibi güvenli. Zaten önceki hafta da 3. partiden kaynaklanan bir hata olduğunu belirtmiştim. Eski kodlar güncellenince sistem kendi işleyişine dönmüş oldu.
Robinhood Soruşturuluyor
Özellikle boğa piyasasında ciddi miktarda hacmin ve fiyat hareketinin olduğu anlarda borsaların bazen servis dışı kaldığı, siyah ekran verdiği günleri sanırım hepimiz hatırlıyoruzdur. Maalesef ülkemizde de böyle tecrübeleri birkaç kez yaşadık. Robinhood, benzer bir probleme konu olduğu için New York Başsavcılığı tarafından resmi bir soruşturmaya konu oldu. Buradaki araştırma ve olası cezalar, umarım tüm borsalar için emsal teşkil eder.
Regülatörlere gelince SEC’den bahsetmemek olmaz. Bittrex borsasını dava eden SEC, kolay bir zafer kazandı. Taraflar 24 milyon dolarda anlaşarak davayı sonlandırdılar. Bittrex ABD’den çekilme kararı aldığını daha önce açıklamıştı. Uluslararası olarak faaliyetine devam edecek.
Ripple davasında büyük oranla yenilgi alan SEC, mahkemenin bu kararına "ara temyiz" yoluyla itiraz etmek istiyor. Mahkeme henüz sonuçlanmadığı için devam eden bir davada şu ana kadar karara bağlanan konulara itiraz etmek için ara temyiz yöntemi kullanılıyor. Bunun için de SEC’in 3 ayrı onay sürecinden oluşan özel bir izin alması gerekiyor. Yani davanın biraz daha uzayacağı kesin.
Rusya Merkez Bankası, 13 bankayla birlikte gerçek varlıkların dahil edileceği CBDC testine önümüzdeki hafta başlayacaklarını açıkladı. CBDC konusunda en kritik noktada olduklarını da söylediler.
Brezilya Merkez Bankası, kendi CBDC projesini 2024 sonunda DREX adıyla piyasaya sürmeye planladıklarını açıkladı.
Bu makale ilk olarak CoinDesk Türkiye üzerinde yayımlanmıştır