Investing.com - Araştırma şirketi Kaiko tarafından sunulan raporda son yıllarda yükselişe geçen Türkiye kripto piyasası ele alındı. Raporda Türkiye’de kripto kullanımını artıran faktörler ile kilit oyunculara, ortaya çıkan kripto varlık trendlerine ve yeni düzenlemelerin etkisine yer verildi.
Kaiko raporunda Türkiye nüfusunun yarısından fazlasının şu anda kripto yatırımı yaptığı ortaya koyulurken bunun gerekçesi maddeler halinde sıralandı. Kaiko’ya göre Türkiye’deki kripto faaliyetlerinde artış büyük ölçüde; yüksek enflasyon, TL’deki değer kaybı ve genç nüfusun büyük ölçüde bankacılık sistemini kullanmaması gibi makroekonomik faaliyetlerden kaynaklanıyor.
Raporda ayrıca hızla büyüyen bu pazarın politika yapıcılarının da dikkatini çektiği üzerinde duruldu. Türkiye’de uzun zamandır devam eden çalışmaların neticesinde bu ay ilk kripto mevzuatı yürürlüğe girdi ve kripto varlık hizmet sağlayıcıları için lisanslama ve uyumluluk gereklilikleri getirildi. Bu mevzuat, kripto piyasası için gereklilik arz eden netliği sağlarken diğer yandan da kripto borsaları için ek bir maliyet ve operasyonel zorluk olarak görülüyor.
InvestingPro ile daha fazla kazanç elde edin! BÜYÜK YAZ İNDİRİMLERİ başladı. %50 indirime ek %10'a varan indirim için KAZAN kuponunu kullanın.
Kodu nasıl kullanacağınızdan emin değil misiniz? Adım adım gösterdiğimiz videoyu izleyebilirsiniz.
Sorularınız için destek birimimize buradan ulaşın.
Türk lirasının kriptoda büyüyen rolü
Kripto piyasasında TL’nin ticaret hacminin istikrarlı bir şekilde artarak dört yıl önce sadece birkaç milyon iken 10 milyar doların üzerine çıktığını ifade eden Kaiko araştırmacıları, 2024 yılında aylık hacmin, TL’nin rekor düzeyde değer kaybettiği bir dönemde ulaştığı 37 milyar dolarlık 2021/2022 zirvesinin altında kaldığını belirtti. Bununla birlikte, TL hacminin bu yıl kripto piyasasındaki dalgalanmalara karşı kayda değer bir direnç gösterdiği görülürken 8 ay boyunca aylık 10 milyar doların üzerinde kalarak kayıtlardaki en uzun periyodu oluşturduğu gözlemlendi.
Araştırmalara göre Türkiye’de 2024 yılında kümülatif lira hacmi yaklaşık 95 milyar dolar olduğu görülüyor. Bu rakam, neredeyse 2023'ün toplam hacmine denk geliyor. Diğer yandan araştırma, TL’nin 2022 yılından bu yana ticaret hacmi açısından dolar, Kore wonu ve euro’nun ardından 4. sırada yer aldığını gösteriyor.
Ayrıca TL hacminin mevcut ivmesi, euro’yu yakın zamanda geçebileceğini gösteriyor. Bu yükseliş eğilimi ise sıkılaşan küresel düzenleyici ortamla daha da yoğunlaştı. Bu duruma örnek olarak euro ödeme şirketlerinin geçen yıl Binance’e verdiği desteği kesmesi nedeniyle zorluklar yaşanması gösterilebilir.
Türkiye kripto piyasasını büyüten faktörler neler?
Kaiko, Türkiye’nin yıllardır çift haneli enflasyon ve TL’deki değer kaybıyla boğuştuğunu söylerken son 5 yılda ortalama enflasyonun %40’ın üzerinde olduğuna değindi.
Ülkede enflasyon yükseldikçe TCMB’nin alışılmışın dışında bir para politikası izlemesi ve geçen yıl Haziran ayına kadar faizleri düşürmesi, 3 yıllık periyotta TL’nin değer kaybındaki en büyük faktörler olarak sıralandı.
Kaiko analistleri, 2023 seçimlerinin ardından para politikasında bir U dönüşü gerçekleşmesine rağmen bu yıl daha yavaş bir hızda da olsa değer kaybının devam etmesinin TL’ye olan güveni artıramadığını iddia etti.
Bununla birlikte Bitcoin, yüksek volatilite eşliğinde 2021’den bu yana önemli ölçüde değer kazandı. BTC yükselirken TL’nin değer kaybının birleşik etkisi üzerinde duran analistler, BTC/TL’nin 2021’den bu yana %800’den fazla artarak itibari para cinsinden diğer BTC çiftlerini büyük bir farkla geride bıraktığını vurguladı.
Borsa İstanbul’daki getirileri de öne çıkaran Kaiko, aynı zaman zarfından BIST 100’ün de 3 haneli oranlarda kazanç sağladığını ve bu durumun Türk yatırımcılarını, varlıklarını korumak için hisse senetlerine yöneldiğini gösterdiğini söyledi.
Binance Türkiye pazarındaki hakimiyetini artırıyor
Türkiye kripto piyasasında öne çıkan iki kripto borsası Binance ve BTCTurk olarak görülüyor. Raporlara göre BTCTurk, 5 milyondan fazla kullanıcıya sahip olarak en büyük yerel kripto platformu konumunda. Bununla birlikte borsanın TL hacmindeki payı 2020’de %95 olarak gözükürken Kaiko verilerine göre Temmuz ayı itibarıyla sadece %13 olarak gözlemlendi.
Son zamanlarda Gate.io, KuCoin ve OKX gibi diğer bazı borsaların da Türkiye pazarına girdiği belirtilirken bu borsaların TL hacimlerinin henüz toplamda %1’in altında kaldığı belirtildi.
Binance’in TL hacmine hakim olması ise derin likiditeye sahip olması ve uzun süre BTC/TL paritesinde sıfır ücret politikası uygulamasına bağlandı. Binance, güncel durumda işlem ücretlerini yeniden devreye alsa da şu an BTCTurk’ün işlem maliyetinin yaklaşık yarısını alıyor.
Binance’in ayrıca TL işlem çiftlerinde ayı piyasasına rağmen agresif bir politika izlediği üzerinde duruldu. Borsanın bu yıl 61 yeni TL işlem çifti sunarak toplamda 200’ün üzerinde TL bazlı kripto paritesi sunduğu bildirildi.
Piyasanın toparlanmasıyla birlikte diğer borsalar da TL listelemelerini artırdı. Sadece yedi ay içinde, Kaiko tarafından sağlanan verilere göre borsalardaki TL cinsinden yeni çiftlerin sayısı tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı. Bu, yerel talebin güçlü olduğunun en büyük kanıtı olarak görülürken Türkiye piyasasının kripto borsaları için önemli bir gelir kaynağı olduğunun altı çizildi.
Türkiye’de kripto yatırımcıları hangi kripto varlıklara yatırım yapıyor?
Türkiye’deki enflasyonist yapı, son yıllarda sabit kripto varlık kullanımını önemli ölçüde artırdı. Öyle ki veriler bu yıl Binance’te USDT/TL paritesinin 22 milyar doların üzerindeki hacimle en büyük işlem çifti olduğunu gösteriyor. Bu paritenin ardından ise yaklaşık 4 milyar dolar hacimle PEPE/USDT paritesi geliyor.
Raporda dikkat çeken bir diğer veri ise Türkiye kripto piyasasında bu yıl memecoin’lerin işlem hacminin Bitcoin’i geçmesi olarak gösterildi. Bu, Türk yatırımcılarının kurdaki dalgalanmadan korunmak ve spekülatif işlemlerle hareket eden daha riskli varlıkları tercih ettiğini gösteriyor.
Türkiye’de sabit kripto varlıkların kullanımında artış ise BTCTurk’ün en büyük iki işlem çiftinin BTC/USDT ve BTC/TL olmasıyla da açıklanabilir.
Türkiye'nin yeni kripto düzenlemesi
TBMM, bu ayın başında FATF’nin gri listesinden çıkmak adına önemli bir kriter olarak öne sürdüğü kripto mevzuatını yürürlüğe aldı.
Bu yasa, ülkede faaliyet gösteren kripto varlık hizmet sağlayıcılarına bir lisans rejimi, uyum ve işlem gereklilikleri getirdi. Buna ek olarak, platformlara ve saklama hizmetlerine ticari gelirlerinin %2'si oranında toplam yıllık ücret ödemek zorunluluğu getirildi.
Kripto düzenlemelerinde düzenleme ve denetleme yetkisi ise Sermaye Piyasası Kuruluna (SPK) verildi. Önümüzdeki 6 ay içerisinde ise Türkiye’de kripto piyasasına yönelik ikincil düzenlemelerin yürürlüğe alınması bekleniyor.
Bu düzenlemelerin yerli ve yabancı kripto platformları için farklı zorluklar sunması bekleniyor. BTCTurk gibi yerel borsalar, yasanın yürürlüğe girmesinden bir ay sonra, 2 Ağustos'a kadar yeni kurallara uymak zorunda. Türkiye'de ayrı bir tüzel kişiliği olmayan ancak Türk müşterileri hedefleyen küresel kripto borsaları da bu düzenlemelere tabi olacak.
Yasanın kabul edildiği gün Binance, TL alım satım çiftleri sunmaya devam edeceğini ancak Türk kullanıcıları hedefleyen tüm pazarlama faaliyetlerini kademeli olarak durduracağını ve platformundan Türkçe dil desteğini kaldıracağını duyurdu.
Sonuç
Kaiko raporu kripto piyasasındaki iniş çıkışlı görünüme rağmen Türkiye’de kripto kullanımının son bir kaç yıldır istikrarlı şekilde devam ettiğini ortaya koydu. Bu yükselen ivme ise çift haneli enflasyon ve TL’deki değer kaybına bağlandı.
Türk yatırımcılarının hem sabit kripto varlıklara hem de daha yüksek riskli varlıklara yönelimi ise kripto paraların ülkede hem değer saklama aracı olarak görülmesi hem de spekülasyondan yüksek gelir elde etme çabası olarak yorumlandı.
Bununla birlikte Kaiko araştırmacıları yeni gelir kaynağı arayan kripto borsaları için Türkiye pazarının ideal bir bölge olduğunu düşünüyor. Yine de bu ay yürürlüğe alınan kripto mevzuatının piyasayı yeniden şekillendirme de etkili olabileceği iddia ediliyor.