(Erdoğan'ın açıklamaları, geçmiş bilgi eklendi)
İSTANBUL, 8 Ocak (Reuters) - Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin Türkiye'nin tedarik güvenliğini artıracak ve Rusya'nın müşterilerine yeni bir hattan gaz vermesini sağlayacak TürkAkım boru hattının açılışını yaparlarken, Erdoğan Akkuyu nükleer santralinin planlandığı gibi 2023 yılında tamamlanacağını söyledi.
İnşasına 2017 yılında başlanan TürkAkım boru hattı, doğalgaz tüketiminde tamamen yurtdışına bağımlı ve Rusya'nın başlıca doğalgaz müşterilerinden olan Türkiye ile Rusya arasında doğrudan bağlantı kuracak. Böylece tedarik yolunda başka ülkelerin olmasından kaynaklanan jeopolitik risklerin önüne geçilecek.
Ayrıca Türkiye'nin yoğun doğalgaz tüketen Batı bölgelerine yakın bir doğalgaz giriş noktası sağlayarak arz güvenliğine katkıda bulunacak.
Rusya ise TürkAkım ve kapasitesini artırdığı Nordstream boru hattıyla hüsumet yaşadığı Ukrayna'daki boru hattı sistemini kullanmadan en büyük müşterisi Avrupa'ya doğalgaz sevk edebilen yeni bir hatta kavuşmuş olacak.
Erdoğan, Bulgaristan başbakanı ve Sırbistan cumhurbaşkanının da katıldığı törende, boru hattının Rusya ile ilişkilerde enerji projelerine dayalı işbirliğinin temelini kurduğunu ifade ederek, "TürkAkım (Rusya ile ilişkilerde) yeni dönemin sembollerinden biridir. Ortaya çıkan katma değerden tüm bölgenin istifade edeceğine inanıyoruz" dedi.
Erdoğan Akkuyu nükleer santralinin tamamlanması öngörülen 2023'e atıfta bulunarak, "Akkuyu projesinde ciddi bir aşamaya geldik. Bu projeyi planladığımız takvime uygun şekilde tamamlayacağız" dedi.
ABD-İRAN GERİLİMİ
Boru hattının açılışı Ortadoğu'da ABD ile İran arasındaki gerilimin hızla tırmanarak açıktan çatışma kaygılarının güçlendiği bir döneme denk geldi. ABD'nin geçen hafta Cuma günü İranlı general Kasım Süleymani'yi öldürmesinin ardından Türkiye'nin de aralarında bulunduğu bölge ve Batılı ülkeler arasındaki üst düzey diplomatik trafik hızla arttı.
Erdoğan ile Putin açılış töreni öncesinde Libya, Suriye ve ikili meseleleri bir buçuk saatten uzun bir süre başbaşa görüştükten sonra, törenin ardından dışişleri ve savunma bakanlarının katılımıyla görüşmeye devam etti.
Erdoğan Türkiye'nin müttefiki ABD ile komşusu İran arasında tırmanan gerilime dikkat çekerek Türkiye'nin uzlaştırıcı rol oynamaya hazır olduğunu ifade etti.
Erdoğan, "Tüm taraflarla konuşabilen bir ülke olarak diplomasi trafiğimizi çok yönlü devam ettireceğiz... bu süreçte Putin'le sürekli istişare halinde olacağız" dedi.
GÜNEYDOĞU AVRUPA'YA HAT
TürkAkım her biri yılda 15.75 milyar metreküp kapasiteye sahip olmak üzere toplam 31.5 milyar metreküp kapasiteli iki hattan oluşuyor. Hatlardan biri Türkiye'nin iç piyasasının ihtiyaçları, diğeri Güneydoğu Avrupa ülkelerine doğalgaz sevkiyatı için kullanılacak.
Yaklaşık 930 kilometresi denizin 2,200 metre altından giden hat, Rusya'nın Anapa kenti yakınlarındaki Russkaya kompresör istasyonundan su altına geçiyor, Karadeniz'i kuzeydoğudan güneybatıya kat ederek Kırklareli'nin Kıyıköy kasabası yakınlarında Türkiye'nin ulusal şebekesine bağlanıyor.
İkinci hat ile Bulgaristan, Sırbistan ve Macaristan üzerinden Rus gazının Güneydoğu Avrupa'ya gönderilmesi amaçlanıyor. TürkAkım üzerinden Bulgaristan'a ilk gaz sevkiyatı birkaç gün önce yapıldı.
Yapımı için Türkiye ile Rusya arasındaki ilk mutabakat zaptı Aralık 2014'te, hükümetlerarası anlaşma Ekim 2016'da imzalandı. Hattın inşasına ise 2017 yılında başlandı. Su altından geçen kısmın inşası Kasım 2018'de tamamlandı. TürkAkım'ın iki hattı da Kasım ayında gazla dolduruldu.
Başlangıçta dört hattan oluşması planlanan ancak sonra iki hat olarak revize edilen TürkAkım'ın Türkiye'ye gaz sağlayacak ilk hattını BOTAŞ, ikinci hattını ise Gazprom ile BOTAŞ'ın ortak olduğu TürkAkım Gaz Taşıma AŞ işletecek.
Rusya'nın başlıca doğalgaz müşterilerinden olan Türkiye şu anda Mavi (IS:MAVI) Akım ve Bulgaristan üzerinden Trans-Balkan boru hattından doğalgaz alıyor.