Orhan Coşkun
ANKARA, 1 Temmuz (Reuters) - Türkiye, Rusya ile doğalgaz fiyatlarında 1 Ocak 2015'ten geçerli olacak şekilde fiyat indirimi konusunda mutabakat sağlayıp son tarih olan 29 Haziran'a kadar imzaların atılamamasına rağmen önümüzdeki iki hafta içinde tahkime gitmeden bir anlaşma sağlamayı umuyor.
Reuters'a geçen hafta bilgi veren yetkililer, bu hafta başına kadar anlaşmaya dair imzaların atılamaması halinde BOTAŞ'ın Gazprom'a GAZP.MM karşı uluslararası tahkime gitme hakkı doğacağını belirtmişlerdi.
Yaklaşık 50 milyar metreküplük yıllık doğalgaz tüketiminin 28-30 milyar metreküpünü veren Rusya, Türkiye'nin en büyük tedarikçisi durumunda bulunuyor.
Reuters'a bilgi veren bir enerji yetkilisi, Gazprom ile yürütülen müzakerelerde resmi imzaların atılması konusunda 29 Haziran'a kadar bir mutabakat sağlanamadığını belirterek, "Ancak Gazprom ile BOTAŞ arasında görüşmeler sürdürülüyor. Müzakereler sonlandırılmadı. Önümüzdeki iki hafta içinde tarafların anlaşmayı imzalamasını bekliyoruz. Herhangi bir şekilde Türkiye'nin tahkime gitmesini gerektirmeyecek şekilde, anlaşmada olduğu gibi, imzaların atılmasını ve sorunun giderilmesi bekleniyor" dedi.
Kaynaklar, Gazprom ile BOTAŞ arasında anlaşma hükümlerine göre 29 Aralık 2014'ten geçerli olmak üzere altı ay boyunca doğalgaz fiyatlarında indirim gibi taleplerin görüşülmesi hakkı bulunduğunu, bu süre içinde indirim mutabakatı 28 Haziran gece yarısına kadar imzalanamazsa 29 Haziran'dan itibaren Türkiye'nin uluslararası tahkime gidebileceğini belirtiyorlardı.
Yetkililer, Rusya'nın fiyat indirimi konusunu yapımını planladığı Türk Akımı Projesi'ne bağladığını ancak bu iki konunun ayrı ayrı değerlendirilmesi gerektiğini kaydediyorlar.
"Müzakerelerdeki temel sorun, fiyat revizyonu hakkı kullanılırken Gazprom'un anlaşma ile doğrudan ilgisi olmayan konulardaki talebini dile getirmesi" diyen aynı yetkili, şunları söyledi:
"Türk Akımı'nın birinci hattına fizibilite için bir önizin verildi ve Rusya'nın bu konuda çalışma yapmasının önünde engel kalmadı. Ancak 2, 3 ve 4. hatlar için şu aşamada izin verilmesi söz konusu değil; Rusya bunu ayrı bir müzakere konusu olarak ele almalı."
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin'in geçen yıl Aralık'ta yaptığı Ankara ziyareti sırasında gündeme gelen Güney Akım doğalgaz boru hattı projesinin iptal edilerek yerine Rusya'dan başlayıp Trakya'da karaya çıkacak 63 milyar metreküplük gaz hattı yapılması gündeme geldi.
Aynı yetkili, "Türkiye'nin, daha önce tarafların anlaşma sağladığı yüzde 10.25'in daha yukarı çekilmesi gibi bir talebi yok. Türkiye, indirim başlığında yürütülen müzakerelerde fiyat indirim anlaşmasının sonuçlandırılmasını istiyor" dedi.
Türk Akımı'nın deniz altından ilerleyecek kesimi, her biri 15.75 milyar metreküp kapasiteli dört hattan oluşacak. Boru hattı 660 kilometre boyunca Güney Akım için öngörülen güzergahı izleyecek, daha sonra 250 kilometre boyunca Türkiye'nin Avrupa kıtasındaki topraklarına doğru ilerleyecek. İlk hattan sağlanacak doğalgazın bütünüyle büyümekte olan Türkiye piyasasının kullanımına sunulması öngörülüyor. Bu hattan akışın sağlanmasının ardından Ukrayna üzerinden gelen Batı Hattı'ndan gaz alımı son bulacak.
Konu hakkında bilgi sahibi bir sektör yetkilisi, uluslararası tahkimin Türkiye için bir seçenek olduğunu belirterek, "Ancak sanki taraflar arasında hava daha yumuşamış gibi duruyor. İki ülke de birbirine ihtiyaç duyuyor ve tahkime gerek kalmadan anlaşmanın imzalanacağını düşünüyorum. Bir-iki haftaya sonuçlanır beklentisi var" dedi.
Türk Akımı için inşaata bir an önce başlamak isteyen Rusya, hattan ilk akışın 2016 yılı Aralık ayında başlanmasını öngörüyor.
Gazprom'dan bir yetkili de, BOTAŞ ile nihai anlaşmanın sağlanamadığını ancak görüşmelerin devam ettiğini belirtti ve, "Anlaşma için belirlenmiş bir son tarih yoktu" dedi.
Gazprom, Türkiye ile yürütülen gaz fiyatı görüşmeleriyle Türk Akımı arasında bir bağlantı bulunmadığını savunuyor.