Yazar – Barani Krishnan
Investing.com – Hem petrol hem de altın enflasyona hassas emtialar değil mi? Öyleyse külçe neredeyse gece gündüz düşerken ham petrol neden kısıtlama olmaksızın yükseliyor?
ABD’de artan ücretlerin ve küresel tedarik zincirlerindeki darboğazların baskısı, eşit olmasa da her ikisini de aynı anda yükseltmez mi?
Hem evet hem hayır.
Emtia fiyatları doğası gereği, yüksek maliyetlerden dolayı doların satın alma gücü azaldığında yükselir. Bu döngüde doların her iki durumda da kırılgan olduğunu belirtelim. Emtialar yükselişten arz-talep baskılarına kadar olan döngüyü başlatır, ardından dolar, artan enflasyondan zarar görür ve emtialar, daha da yükselerek bu enflasyon döngüsüne karşılık verir.
Beklenen enflasyonun öncü göstergesi olarak emtia fiyatlarının en güçlü tarafı, emtiaların yaygın ekonomik şoklara hızlı tepki vermesidir.
Bu yılki Ida Kasırgası gibi sistemik şoklar, emtia arzını (bu durumda petrolü) azaltıp akabinde maliyetlerini artırabilir. Emtia tüketicilere ulaştığında genel fiyatlar artacak – Ida tek başına ABD ham petrol fiyatlarını yaklaşık %10 artırdı – ve enflasyon yaşanacaktır.
Ancak tarih, yüksek enerji içeriğine sahip emtiaların temel enflasyonla, metal ve zirai içerikli emtialara göre daha çok ilgili olduğunu da gösteriyor.
St Louis Fed’de iş ekonomisti ve araştırma müdürü olan Kevin L. Kliesen, 25 yıldır S&P GSCI, Thomson Reuters CRB, Bloomberg ve FIBER emtia endekslerindeki hareketlere ve onların enflasyona olan etkilerine çalıştıktan sonra bu sonuca ulaştı.
Bu mantık bize, külçedeki %6’lık düşüşe karşın ABD ham petrol fiyatlarında bu yıl yaşanan %72’lik ralliye şaşırmamamız gerektiğini söylüyor.
İşte Alternatif Bir Hikaye
Yukarıda yazılanlar doğru da olsa dikkat edilmesi gereken noktalar da var.
Evet petrol şu an talep karşısında korkunç bir arz kıtlığı içinde. Doğalgaz ve kömürde beklenen eksiklikten dolayı enerji ve ısıtma için daha çok petrol kullanıldıkça bu kış işler daha da kötüleşecek.
Amerikalıların geçtiğimiz yaz mevsimine göre kışın daha çok araba kullanma dürtüsüne sahip olabileceğini düşünmüyoruz bile. Vahşi olasılıkları düşünürken gerçekleri de bir düşünelim: seyahat üzerindeki pandemi kısıtlamaları kaldırıldıkça uçan nüfus kelimenin tam anlamıyla kanatlanacak.
Bu haftanın başında dünyanın en büyük petrol üreticisi olan şirketin yöneticisi, uluslararası seyahatte artış öncesinde “yedek kapasitenin küçüldüğünü” ve bunun şirket için “büyük bir endişe kaynağı” olduğunu söyledi. Suudi Aramco’dan (SE:2222) Amin Nasser, Bloomberg’e yaptığı açıklamada “Gelecek yıl havacılıkta daha da artış olursa bu yedek kapasite tükenir.” dedi. “Artık arzın sıkıntılı olduğu bir durumdayız – elimizde ise hızla azalan bir yedek var.
Bu yılki tüm OPEC+ toplantıları, kartel için piyasayı yükseltme fırsatıydı.
Ve Cuma günü OPEC+’nın Ortak Teknik Komitesi’nden bir delege, pandemiden çıkış yoğunlaşıp arz daha da geri kaldıkça “Q4’te daha sıkı bir petrol piyasası” ihtimali olduğunu söyledi. OPEC+’nın duruma nasıl karşılık vereceği konusunda daha çok belirsizlik olması halinde ise Cezayir, sloganı tekrarlamak için megafonu eline aldı: en fazla 400.000.
Diğer yandan altın, enflasyon karşısında bir koruma olarak anılsa da değer kaybetmeye devam ediyor. Külçenin güvenli liman duruşu, Fed'in politikaları yüzünden sadece enflasyona göz yummakla kalmayıp aynı zamanda sıkıntıda olan yatırımcıların, isyan etmelerine izin verdiği sarı metaldeki açığa satışçılar tarafından bu yıl bir şakaya döndü.
Amerika'nın ilk Covid-19 salgınından bu yana içine girdiği ve önümüzdeki yıllarda da sürdüreceği göz yaşartıcı borç, hisse senedi ve enerji piyasalarında hep daha yüksek fiyatlar peşinde koşan boğalar için önemsiz görünüyor.
Öte yandan fiat para birimlerindeki olası çöküşe karşı yatırımcılara bir değer deposu sunmak için kurulmuş tek varlığın kendisi çöküyor. 2020 Ağustos ayında 2.000 dolar üzerine çıktığından bu yana altının, gerçek fiyat potansiyeline ulaşmasına asla izin verilmedi. Bitcoin, kriptoların doğasına ve değerine yönelik argümanlara rağmen asırlık varlık altını sık sık feride bıraktı.
Yatırımcılar, sanal para birimlerine yönelmenin yanı sıra Fed'in, dörtnala giden enflasyonu elindeki araçlarla kontrol altına alamayacağı iddiası ile ya Hazine getirilerinin ya da daha yüksek doların peşinden koşuyorlar (tahvil piyasalarındakiler, kesinlikle merkez bankasının sefil bir şekilde başarısız olmasını sağlamak için çalışıyor). Amaç, Fed'in elini faiz oranlarını amaçladığından daha hızlı ve daha fazla artırmaya zorlamak ve yükselen Hazine getirisi ve dolar pozisyonları için büyük bir kazanç sağlamak.
Dolar Endeksini 90 üzerinde tutmak için Fed’in, altını bilinçli olarak baskıladığına dair teoriler de var. Forbes’te 2019’dan bir makale ve daha yakın zamanda Money Metals’in bir Şubat makalesi, bunun nasıl olabileceğini özetliyor.
Ancak altının davranışı için daha kabul edilebilir bir sebep var. Yatırım danışmanlığı RIA’da danışman olan Lance Roberts’a göre bunun, altının kendisi ile “hiçbir şekilde” ilgisi yok ve 30 yılın yükseğinde olan enflasyonu hala “geçici” olarak nitelendiren bir Fed idaresinde fiyat baskılarıyla cesaretlenen yatırımcılarla çok ilgisi var. Bunlar, son anlamlı düzeltmesi bir yıl önce yapılmış olan S&P 500 endeksinin konfor alanına fazlasıyla yerleşmiş kişiler.
Eylül ayındaki bir gönderide Roberts, altını rahatsız eden şeyin kolay, yapay kredinin kumu üzerine kurulmuş finansal sistem kadar başı dönen bu kalabalıkta korkunun olmaması olduğunu söyledi.
Ben başka bir şey öne süreceğim: altın, güvenli liman arayışı içinde olanların çıkarını korumak için OPEC’inki kadar yüksek ses çıkaran bir megafona sahip değil.
Petrol Piyasası ve Fiyat Özeti
Petrol boğaları, Brent’te haftalardır elde ettiği kazancın sona yaklaştığını gördü ancak yine de ayıların sevincini engellemeyi başardı.
OPEC+, gelecek Perşembe günkü aylık toplantısında piyasayı yine yükseltmeye hazırlanırken traderlara kartelin, talebe karşı arzı son derece düşük tutma girişiminin sürekli olarak hatırlatıldığı bir ortamda ham petrol fiyatlarının düzeltilmesi için çok alan var.
Toplantı öncesinde Perşembe günü Cezayir’in yaptığı açıklamada OPEC+’nın aylar önce anlaştığı üzere ham petrol üretiminin günlük 400.000 varilden fazla artırılmaması gerektiği ifade edildi. Enerji uzmanları, OPEC’in Kasım-Nisan arası için planladığı 2 milyon varillik ek üretimin, her ay en az bir milyon varil daha fazlasına ihtiyaç duyan bir pazar için devede kulak kaldığını söylüyor.
OANDA’da Amerika araştırma müdürü Ed Moya, “Bu çeyrekte petrol piyasasındaki açık yalnızca 300.000 varil olabilir ancak talebin artmaya devam etme riski hala yüksek.” dedi.
PVM’de petrol brokeri Stephen Brennock, Reuters’e yaptığı açıklamada OPEC+’nın, arz üzerindeki boğucu gücüyle “fiyat desteğinin temel direklerinden biri olarak hareket etmeye niyetli” olduğunu söyledi.
Brent Cuma gününü 6 sent artışla 84,38 dolarda bitirdi. Yine de hafta bazında 1,15 dolar düşüş yaşadı. Yedi haftalık kazancın ardından bu, Brent’in ilk kayıp haftası oldu. Ancak ay bazında %7,5 yüksek olan Brent, yıl bazında da %61 civarı yüksek.
WTI 76 sent artışla 83,57 dolar ile günü bitirdi. WTI’nın nominal kaybı 19 sent olurken aylık %11 ve yıllık %72 yükseldi.
Hafta başında İran’ın, dünyaya petrol satışını yasaklayan ABD yaptırımlarından kendisini kurtarma girişimi olarak Batılı güçlerle nükleer görüşmelere başlama olasılığı üzerine ham petrol fiyatları düşüş yaşamıştı.
Ayrıca ABD’nin ham petrol stoklarındaki haftalık artış da piyasaları baskıladı. Artış, geçen hafta rafinerilerin benzin ve dizel gibi ürünleri artırmak için ham petrol ithalatını yükseltmesi ve ham petrol ihracatçılarının daha az ihracat yapmasıyla yaşandı.
Altın Piyasası ve Fiyat Özeti
Yeni bir hafta ve yine 1.800 dolar aşılamadı.
Altının kaderi, Fed’in Salı-Çarşamba günü yapılacak olan aylık toplantısı öncesinde en azından şimdilik 1.700 dolar bölgesinde sıkışmak gibi görünüyor.
Bu da yetmezse gelecek Cuma günü ABD’nin Eylül ayı iş raporu var ve rakamlardaki herhangi bir artış, aylık 120 milyar dolarlık tahvil alımlarından her ay 15 milyar dolar azaltmak isteyen Fed Başkanı Powell ve politikacılar için yeterli olacak.
ABD’nin Aralık ayı altın vadeli işlemleri 18,70 dolar düşüşle 1.783,90 dolara gerilerken hafta bazında %0,7 ile altı haftanın en büyük kaybını yaşadı. Ancak ay bazında %1,5 yükseldi. Altın, geçtiğimiz üç ay artış yaşasa da yıllık bazda %6,4 geriledi.
Blue Line Futures’da kıymetli metal stratejisti olan Phillip Streible, “Altın, Avrupa’nın devlet fonlarında veya büyük kurumlarda aşkı bulamıyor.” dedi. “1.800 doları gördüğü an, insanlar satış butonuna basıyor. Bugün olan şey buydu.”
“Bu sadece, Fed toplantısı ve iş raporu yüzünden iyileşmeyecek olan altın için kötü bir haftanın bitmesi demek. 1.750 dolar veya muhtemelen daha alt seviyelerin tekrar test edilmesini bekliyorum.”
Doların iki haftanın yükseğine çıkması da altın üzerinde baskı yarattı.
Fed’in yıllık enflasyon ölçümünün Eylül ayında 30 yılın yükseğini gördüğünü gösteren Cuma günkü verilerin ardından dolar artış yaşadı ve artan maliyetleri kontrol altına alma konusunda Biden yönetimi kadar merkez bankası üzerindeki baskıyı da artırdı.
Michigan Üniversitesi’nin tüketici anketine göre Amerikalılar, koronavirüs pandemisinin neden olduğu ekonomik çalkantılardan kaynaklanan daha yüksek maliyetlere boyun eğmiş görünse de ABD’nin tüketici hissiyatı da artan enflasyondan dolayı risk altında.
Altın, enflasyon karşısında bir koruma olarak düşünülse de Fed'in bir noktada faiz oranlarını yükseltmek zorunda kalacağı beklentileri metal üzerinde baskı yarattığı için bu yıl zar zor ayakta kaldı.
Feragatname: Barani Krishnan, piyasa analizlerine farklılık katmak için kendisininki dışında birçok görüşe yer verir. Doğal olarak bazen zıt görüşler ve piyasa değişkenleri sunar. Yazdığı emtia veya menkul kıymetlerde pozisyon sahibi değildir.