Yazar: Barani Krishnan
Investing.com – Petrol boğalarının kafası karıştı, ham petrol ayılarının 15 ay önce yaşadığı gibi.
O zamanlar piyasa mümkün olduğu kadar dibe inecekti ve bu gerçekleşti, ABD ham petrolü -40 dolara düştü. Şimdi elbette bunu başka bir yönden ele almak gerekiyor: olan oldu ve piyasa bu yıl %50 üzerinde artış yaşayarak 75 dolara yaklaştı.
Bununla birlikte ne çok düşük ne çok yüksek petrol fiyatı dünya için iyi bir gelişme.
Ölü fiyatına petrol fiyatları, neredeyse tamamen siyah altına bağlı olan ekonomileri yok edebilir. Burada sadece Suudi Arabistan’ı veya OPEC+’daki 23 ülkenin birleşmiş gücünü düşünmeyin. Bir numaralı petrol tüketicisi olduğu kadar her zaman petrol üreticisi de olan ABD’yi düşünün. ABD, Suudi öncülüğündeki OPEC’e hiçbir zaman dahil olmadı. Geçen yılki koronavirüs salgınına kadar da kayaç petrol ve hidrolik kırılma patlaması sayesinde dünyanın en büyük üreticisiydi.
Pandemi, petrol üreten ülkelerin kasalarını yıkıma uğrattı. Aynı şekilde endüstrinin üretime ve satışa yönelik neredeyse tüm yönlerine dahil olan şirketlerin maliyesini de ciddi şekilde bozdu. En önemlisi, gelecekteki petrol ve gaz kaynaklarının güvenliği için hayati önem taşıyan arama ve üretim (E&P) yatırımlarını tamamen durdurdu.
Petrol için düşük talep dönemi sona erdiğinde ve yüksek, hatta düzenli tüketim başladığında, E&P'de yaşanan durgunluğun dünya için anlatılmamış sonuçları olabilir. Üretim bir gecede artırılamayabilir.
Ayrıca düşük petrol fiyatlarından kaynaklanan “akşamdan kalma”, “Kaz bebeğim, kaz!”a geçişi yavaşlatabilir. ABD'nin en büyük kayaç petrolü havzası olan Permiyen'de şu anda olan şey bu. Aşırı üretimden ağzı yanan kayaç petrol sondajcıları, eskiye dönmeyi reddediyorlar. İsteseler bile hissedarları buna izin vermeyecek ve daha yüksek üretim planları yaptıkları her seferinde onları ciddi hisse fiyatı düzeltmeleriyle cezalandıracaklar. Bu nedenle ABD üretimi günlük 11 milyon varilde kaldı, bırakın pandemi öncesi dünya rekoru olan 13 milyona geri dönmek şöyle dursun, anlamlı bir şekilde yükselemiyor bile. Son olarak Biden yönetiminin, fosil yakıtlardan ziyade yenilenebilir yeşil enerjileri genişletme hedefi, daha yüksek petrol ve gaz üretimine karşı mükemmel bir fırtınayı şiddetlendirdi.
Üretim yeterince hızlı büyüyemezken talep patlamaya henüz başlıyor. Covid-19’a karşı ABD’nin ulusal aşılama oranı %50’ye yaklaşıp yaklaşık 50 eyalette sosyal mesafelenme ve diğer salgın protokolleri terk edilirken Amerikalılar seyahat tutkusunu yeniden keşfediyor ve bu süreç, benzin tüketimini artırıyor. ABD havaalanı güvenliği, Mart 2020’den beri ilk kez günde 2 milyon kişiye ulaştı. Yani uçuşlar ve jet yakıtı talebi de artıyor.
Petrol fiyatı haftadan haftaya artıyor – WTI son beş haftada net olarak %17 ve Brent %15 artış yaşadı – ve dünyaya, düşüşün verdiğinden daha fazla zarar veriyor. Neden? Çünkü petrol, gerçek anlamıyla dünyayı hareket ettiren meta. O yükseldiğinde her şeyin maliyeti de artar ve dünya genelinde enflasyona yol açar. Tarih bize gösterdi ki yüksek petrol fiyatları, ekonomide iyi bir dönüşüm geçirmiyor ve petrol fiyatlarındaki ani artışlar, resesyonlarla ilişkili olma eğiliminde oluyor.
Paris merkezli Uluslararası Enerji Ajansı (IEA), üretimi desteklemek için OPEC+’yı atıl üretim kapasitesini kullanmaya başlamaya çağırdı.
Hindistan gibi majör üreticiler, üretimi artırması için aylardır Suudi Arabistan’a yalvarıyor. ABD’de benzinin pompa fiyatı, üç dolar ile yedi yılın yükseğinde.
Suudi Petrol Bakanı Abdülaziz bin Salman bile Perşembe günü ham petrol fiyatlarının çok fazla, çok hızlı yükselmiş olabileceğini kabul ederek pek çoğunu şaşırttı. 1 Temmuz OPEC+ toplantısı öncesinde yaptığı açıklamada “enflasyonu yatıştırma ve kontrol altına alma konusunda, bu piyasanın kontrolden çıkmamasını sağlayarak rolümüzü oynuyoruz” dedi. Sadece küresel enflasyon konusunda endişesinde samimi olup olmadığı ve yılın başından beri üçüncü kez Ağustos ayında grubun üretimini günlük en az 500.000 varil artırım artırmayacağı merak ediliyor.
Diğer yandan petrol boğaları, İran’ın uluslararası denetmenlerle yaptığı geçici atom izleme anlaşmasını yenileme tarihini kaçırmasının tadını çıkarıyor. Bu inceleme, Tahran’ın, üzerindeki ABD yaptırımlarını kaldırmak için küresel güçlerle anlaşma yapmasının anahtarı.
Cuma günkü veriler de Çin’deki ham petrol stoklarının Şubat ayındaki düşük seviyelerde olduğunu gösterdi. Bu, ülkenin daha çok stok yapması gerekeceği anlamına geliyor ki bu da petrol boğalarını sevindirecek bir şey.
Birçok şey, Suudi petrol bakanının – baş harfleriyle AbS olarak da anılıyor – OPEC+ üretimini piyasayı sakinleştirmeye yetecek kadar artırmaya imkan verip vermeyeceğine bağlı. Yaklaşık iki yıl önce göree geldiği günden beri AbS’nin liderliğindeki her kartel toplantısı, büyük ölçüde daha yüksek üretim kotaları çağrısı ile başladı. Grupta üretim konusunda şahin olanlara, çok daha önemli bir şey olduğunu hatırlattı: petrol fiyatı. Ve tabii ki talep ve pazar payı.
AbS’nin girişimlerinin sonucu olarak OPEC’te Suudi öncülüğündeki üretim kesintilerine sağlanan uyum, inanılmaz bir şekilde %122’ye ulaştı (toplam kesintilerin büyük bölümü, sadece bir kaynaktan geliyor – Suudi Arabistan’ın kendisinden).
AbS’nin kesintileri sürdürme kararlılığı (OPEC+ günlük 6 milyon varil civarı üretim kesintisine devam ediyor), petrol talebiyle ilgili memnun olup olmadığı sorulduğunda söylediği sözden açıkça anlaşılıyor: “Gördüğümde inanacağım.”
Evet, beş yıllık dönemsel eğilimlere geri dönen küresel stoklara; piyasanın Covid-19’un yarattığı bolluğun neredeyse hepsini azaltmasına; ABD’li sondaj şirketlerinin salgın öncesine göre günlük 2 milyon varil daha az üretim yapmasına ve petrolün 15 ay öncesine göre bugün üç kat işlem görmesine rağmen Suudi bakanı hala petrol talebiyle ilgili ikna olmuş değil.
Suudi bakanın, gerçek işi tam tersini yapmak olsa da petrol fiyatlarını önemli ölçüde azaltmaya yardımcı olacağına duyulan güven, tavuk dolusu bir ağılı kurda emanet etmeye benziyor. Ancak şimdilik dünyanın başka bir şansı yok çünkü petrolde sadece uzun pozisyondaki spekülatörlerin yaptığı şeyi durduramayacaklar.
Goldman Sachs, piyasanın günde 3 milyon varil açıkla işlediğini ve Brent’in 80 doları göreceğini tahmin ediyor. Bunun altında kalmayan Bank of America da 100 dolar tahmininde bulunuyor. Wall Street’in bu canavarları, kendi kendini gerçekleştiren kehanetlere dönüşen araştırmaları ile piyasanın kendi tahminlerine yönelmesini sağlayarak petroldeki enflasyondan sorumlu.
Bazıları, bu karmaşa için herhangi bir krize göre ayrım gözetmeyen teşviki ve para arzı bolluğu ile Fed’i suçluyor. Belki ama Covid-19 krizi, olağanüstü tepkiler isteyen olağanüstü bir durumdu. Fed’i eleştiren seslerin bazıları, portföyleri dolardaki değer kaybından korunacağı için şimdilik yatırımcı açısından en iyi stratejinin petrolde riskten korunma olduğunu söylüyor. Bunun için yaratılmış çok daha iyi bir emtia söyleyeceğim: altın. Daha yüksek altın fiyatları, küresel ekonomiye petrolün verdiği zararı vermez.
Bir noktada tüketiciler, artan petrol fiyatları yüzünden sabrını kaybedecek. Olağanüstü şartlar altında insanlık olağanüstü çözümler bulur. Salgın bunun tipik örneği; dünyadaki petrol talebinin durma noktasına gelmesi ile OPEC’i dize getirdi. Bir yıl sonra, çalışan nüfusun %50’si yüksek petrol fiyatlarından dolayı evden çalışmaya dönerse piyasaya ne olacağını düşünüyorsunuz?
Ayrıca petrolde 200 doları düşünen embesillere, 2008’de 147 dolar olan petrolün küresel ekonomiye neler yaptığını hatırlayın. Muhtemelen onların mantığı, ‘öldürücü darbeyi vuracağım, yarın olacakların canı cehenneme!” şeklinde. Bu bana, 70’lerin “Cumartesi Gecesi Ateşi”nden klasik sahneleri hatırlatıyor. Kahramanımız Tony (Travolta oynuyor), avans talebini reddeden patronu karşısında duyduğu dehşeti dile getiriyor, geleceğini düşünmediği için vicdansızlığından bahsediyor.
Tony “geleceğin canı cehenneme” diye kükrüyor.
“Hayır Tony, geleceğin canı cehennem gitmez” diyor patronu. “Gelecek seni cehenneme gönderir. Seni yakalar ve cehenneme iter.”
Petrol boğaları, tüketicilere bulaşmayın.
Petrol Piyasası ve Fiyat Özeti
WTI 74 dolar ile nihai ticaretini yaptı. Cuma günü, 2018’den beri görmediği bir seviye olan 74,25 dolara kadar yükseldi. Gün bazında artış sadece 75 sent olsa da haftalık artışı %3 oldu. Yıllık ise %52 artış göstermiş durumda.
Brent seansı 62 sent artışla 76,18 dolardan kapattıktan sonra 2018’den beri görmediği seviye olan 76,20 dolar ile nihai ticaretini yaptı. Hafta bazında %3,6 değer kazandı. Yıllık kazancı ise %47.
Önümüzdeki Haftanın Enerji Takvimi
Pazartesi, 28 Haziran
Genscape Cushing ham petrol stok tahminleri (özel veri)
Salı, 29 Haziran
Amerikan Petrol Enstitüsü’nün petrol stoklarına ilişkin haftalık raporu.
Çarşamba, 30 Haziran
EIA ham petrol stoklarına dair haftalık rapor.
EIA benzin stoklarına dair haftalık rapor.
EIA distile stoklara dair haftalık rapor.
Perşembe, 1 Temmuz
Cuma, 2 Temmuz
Baker Hughes haftalık petrol kulesi sayımı.
Altın Piyasası ve Fiyat Özeti
Altın Cuma günü dört hafta içinde ilk kez ve 1.900 dolar seviyelerinden düştüğünden beri haftalık artışını perçinledi.
New York Comex’te yakın aya ait altın sözleşmesi, 1,10 dolar artışla 1.777,80 dolarda işlem gördü. Haftalık artışı 8,80 dolardı. Gün bazında resmi kapanışını yaptıktan sonra nihai ticaretini 1.781,70 dolar ile yaptı.
Altının 1.919 dolar üzerindeki seviyelerden bir noktada 1.761 dolara düştüğünü umutsuzca izleyen altın uzunları için önceki üç hafta sıkıntılı geçti. Sadece dört haftada yaklaşık 160 dolar kayıp yaşandı.
Ortalama uzun yatırımcılar, son altı ayda yaşadığı zorluklarla altına sadık kalmaya çalıştığından inanç, altında zor bulunan bir metaya dönüştü.
Ocak ayından beri altın, esasen geçen yıl Ağustos ayında başlamış olan sert bir düşüş halindeydi. Bir noktada 1.674 doların altına düşerek yaklaşık 11 ayın düşük seviyesine indi.
Son zamanlarda altın, enflasyon karşısında bir koruma veya finansal veya mali sıkıntı zamanlarında en iyi değer deposu olarak görevini yerine getiremiyor.
Fed’in takip ettiği önemli enflasyon ölçümü, Mayıs ayında üçüncü ay için de artış yaşarken kişisel gelir ve tüketici hissiyatı düştü. Veriler, zayıf satın alma karşısında artan fiyat baskılarına işaret etti.
OANDA’da analist olan Ed Moya, “Fed Başkanı Powell’ın çoğu politikacısı, enflasyonun geçici olacağı konusunda onunla hemfikir olduğu için altın muhtemelen istikrarlı olmaya devam edecek gibi görünüyor” dedi.