Yazar: Barani Krishnan
Investing.com – Bir yıl önce Prens Abdülaziz bin Salman, “küresel petrol talebi üzerindeki çok sınırlı etkiye” rağmen “psikolojik faktörlerin” ve “aşırı olumsuz beklentilerin” petrol piyasasına zarar verdiğinden yakınıyordu. Ancak bu hafta, piyasanın petrole yönelik beklentilerini sınırlamaya çalışan Suudi petrol bakanıydı.
Krallığını ve OPEC+’daki diğer 22 kişiyi Nisan ayından itibaren anlamlı bir üretim artışına girişmekten neden bir kez daha mahrum bıraktığı sorulduğunda Abdülaziz, İtalya'nın Milano kentindeki, küresel petrol tüketiminin beşte birini ortadan kaldıran salgın kabusunu çağrıştıran yeni Covid-19 kısıtlamalarına işaret etti. Dünya şimdi her alandaki toparlanma konusunda iyimserlikle patlarken prens, özellikle petrol talebine atıfta bulunarak "gördüğümde inanacağım" dedi.
Virüsün, petrol endüstrisindeki en kendini beğenmiş adamlardan birine diz çöktürmesi elbette ilginç. Çok da uzun olmayan bir zaman önce prens, petrol ayılarını Hollywood'un Kirli Harry tarzında, "günü neşelendirmek" için cesaretlendirmişti. Bu uyarıyı Eylül ortasında, yalnızca bir buçuk ay sonra yaşanan %15'lik fiyat düşüşünü sessizce yutmak için yayınladı (yaralı gururunu geri kazanmak ve petrol fiyatlarını desteklemek için Kasım ayında Pfizer aşısında atılım gerçekleştirmesi gerekecekti).
Daha ilginç olan ve sonuç olarak ortaya çıkan şey, piyasanın Abdülaziz'e yine inanmamasıdır – bu sefer inançsızlık onun lehine işliyor olsa da. OPEC+ tebliğinin Perşembe günü yayınlanmasından dakikalar sonra petrol fiyatları %5 arttı. Kapanışta zar zor kayıp yaşadı (tamam, %1 düştü).
Ham petrolün son rallisine rağmen Suudi petrol bakanının üretimi artırmadaki tereddütleri dikkate değer. 10 aylık OPEC+ kesintilerinin bir yıl önceki petrol bolluğunun büyük oranda eritmesine ve OECD ülkelerindeki stokları endüstrinin "normal" dediği seviyelere getirmesine rağmen yakıt talebindeki küresel toparlanma ılımlı oldu. OPEC'in – Rusya tarafından yönlendirilen ve genişletilmiş OPEC+ grubunu oluşturan 10 müttefik hariç Suudi liderliğindeki 13 üyeli Petrol İhraç Eden Ülkeler Örgütü – iç tahminleri, petrol piyasasının günde 1,4 milyon varili daha içselleştirebileceği yönünde.
Yine de Abdülaziz, daha yüksek ham petrol talebi ve Covid-19 aşılarından kaynaklı hızlı ekonomik iyileşme çağrısında bulunan OPEC içindeki kendi danışmanlarını reddederek ihtiyatlı davranmayı seçti. Altı ay önce bakanın petrol ayıları için yaptığı uyarıyı dikkate alacak olsaydık, şimdi talep hakkındaki en derin korkularını da dikkate almalıydık.
Ancak yüksek riskli yatırım fonları ve diğer piyasa spekülatörleri, kendi konumlarına aykırı tavsiyeleri duymaktan hoşlanmazlar. Ve böylece petrol rallisi, Ekim ayının sonundan beri gördüğümüz gibi aynı şevkle devam ediyor ve son 18 haftada ortalama %5 yükseldi.
Petrol piyasasını – ya da bu konuda herhangi bir piyasayı – gözlemlemekle geçen 25 yılımda bir şeyi fark ettim: spekülatörler iyi bir şeyden asla yeterince tatmin olmaz. Bir kez kaptırdıklarında, yaptıkları şeyi, kendilerini ya da her ikisini birden yok edene kadar durmaz.
Sorun şu ki petrol, diğer herhangi bir varlığın aksine, kelimenin tam anlamıyla dünyaya güç veren ve onu hareket ettiren kaynak olarak küresel ekonomi için büyük etkilere sahip. Ham petrol fiyatlarının çok yüksek veya düşük olmasının ciddi sonuçları vardır ve tarih her ikisinin de olduğu dönemlerle doludur.
1973 Arap Ambargosu ve 1990 Irak savaşının petrol üzerindeki etkisi iyi belgelenmiştir. Günümüz bağlamında – ve emtialardaki fon yöneticilerinin ortaya çıkışını dahil etmek için – 2000 yıllarına bakalım.
Varil başına 147 doların finansal krizi tetiklemeye nasıl yardımcı olduğunu gördük. Daha sonraki yıllarda inatla varil başına 100 dolar ve üzerinde olan ham petrol, 2016 yılına kadar piyasayı 25 dolara düşüren kayaç petrol devriminin (bazıları buna canavar diyor) yaratılmasına yardımcı oldu. Bir de Covid-19’un zirvesinde -40 dolarları ve bunun gerçek dünyada asla sürdürülemeyeceğini gördük.
Şimdi, dört aydan fazla bir süre içinde pandeminin neden olduğu tehlikeden zar zor çıkmış bir ekonomide %85'lik bir artış gördük.
Gittiğimiz hızda bazı Wall Street bankaları üç haneli fiyatlandırmaya dönüşü fısıldıyor. Petrol boğalarının ya da bu sebepten petrol ayılarının açgözlülüğünün bir sınırı varmış gibi davranmayı bırakalım. Asıl sorun, yakıtın pompa fiyatlarıdır.
Galon başına 3 doların üzerinde – şu an ABD benzininin yaklaştığı seviye – Amerikan ekonomisi, fiyat baskılarının GSYH ve istihdama göre inanılmaz hızda arttığı stagflasyon benzeri bir duruma yakalanmış olabilir. Yüksek petrol fiyatları bunu yapabilir.
İşler, durgunluğa ilk giren ve genellikle toparlanma konusunda en son geri dönenlerdir (Obama yılları bunun kanıtı). ABD Şubat ayı istihdam artışı beklentilerin üzerinde geldi. Buna rağmen işsizlik oranı çok az değişerek %6,2'de kaldı.
Başkan Joe Biden'ın Cumartesi günü kabul edilen 1,9 trilyon dolarlık yardım planı, iyileşme için bir iksir olabilir. Ancak bu teşvik kısa süre içinde kullanılacakmış gibi görünse de Fed, ülkenin bu yıl veya yakın bir zamanda maksimum istihdam görmesinin olası olmadığını söyledi. Abdülaziz'in, petrol talebi konusunda endişelenmekte haklı olmasının nedeni bu.
Ancak Suudi petrol bakanı, bu hafta kayaç petrolün OPEC için bir daha asla sorun olmayacağını tahmin ederken küstahlığını bir dereceye kadar korudu. Bloomberg'e verdiği bir demeçte prens, ABD'deki kayaç petrol alanlarındaki üretken faaliyeti tanımlamak için sıklıkla kullanılan ifadeye atıfta bulunarak "kaz bebeğim, kaz sonsuza dek" dedi.
İlk bakışta haklı gibi. Kayaç petrol üretimi 2020 rekor seviyelerine göre üçte bir oranında azaldı ve bu yıl aktif olan kuyu 50’den az artış yaşadı. 2020 Mart’ta 683’ten fazla olan kuyu sayısı şu an 310 tane. Ancak kuyu sayısı Ağustos’un düşük seviyesi 172’lerden yükseldi. Abdülaziz, ABD’li sondajcıların az varille çok kar elde etmeye hevesli olduğuna ve piyasaya eskisi gibi yüksek arzlarda bulunmayacağına dair hesaplı bir iddiada bulunuyor.
Bloomberg, her geçen yıl daha fazla üretimi yapılan kayaç petrolün Suudiler tarafından küçümsendiğini belirtti. 2020’nin başında ABD petrol üretimi, 2007’nin düşük seviyesi 7 milyon varile göre iki kattan fazla artış göstererek günlük 18 milyon varillik rekor kırdı ve OPEC’in pazar payından feragat etmesine yol açtı.
Ayrıca Biden'in yeşil enerji gündeminden ve sözde kayaç petrol için olduğu iddia edilen Armageddon'dan çok fazlası yapılıyor. Doğru, başkan görevdeki ilk gününde Keystone boru hattı projesini dondurdu (katılmadığım bir karar). Yine de (daha yüksek petrol fiyatları anlatısına yardımcı olduğu için bu hikayeyi devam ettirmeyi seven) pek çok kişinin yanlış iddialarının aksine, hidrolik kırılmayı tamamen yasaklamadı.
Biden'in yaptığı şey, büyük ölçüde, kamuya açık arazilerde ve açık deniz sularında sondaj için yeni kira kontratlarını dondurmak. Federal verilere göre ABD ham petrolünün yalnızca %5'i bu bölgelerdeki kuyulardan üretiliyor. Bu arada tüm özel topraklardaki kırılmalar, hiçbir engelle karşılaşmadan devam ediyor. Delmek ya da delmemek, aslında saf ekonomiye bağlı. Dolayısıyla 65 doların üzerindeki ham petrol, kayaç petrol için Suudi bakanın ve petrol boğalarının düşündüğünden daha fazlasını yapabilir.
Değerli metaller tarafında altın, petrolün servetinin tersini yaşıyor. Altın vadeli işlemleri, Nisan ayının en düşük seviyelerine düştükten sonra üst üste üçüncü kez haftalık kayıp verdi. Yaklaşık 1.700 dolar olan sarı metal, Ağustos ayının rekoru olan yaklaşık 2.090 dolara göre %19 düşüş yaşadı.
Zaten yavaş ilerleyen bir erime halinde olan altın, sözde enflasyon koruması olarak adlandırılmasına rağmen hisse senedi piyasasında bu hafta tekrar darbe aldı. Başkan Joe Biden'ın 1,9 trilyon dolarlık Covid-19 teşvik paketi için Senato yasalaştırma süreci bekleniyor. Daha büyük bir bütçe açığı ve daha yüksek GSYH borcu – yani altın için iyi olan her şey – paket uğruna göz ardı edildi. Altının bu haftaki düşüşü, artan tahvil getirileri ve dolar tarafından tetiklendi.
ABD Merkez Bankası Başkanı Jerome Powell, yavaş yavaş Covid-19’dan kurtulan ABD ekonomisinden gelen ani enflasyon artışı korkularını yatıştırmak için merkez bankasının tahvil alımını hızlandırma olasılığının düşük olduğunu söyledi ve bunun ardından bu hafta getiriler ve dolar yeniden yükseldi.
Altının kendisi onlarca yıldır enflasyona karşı bir koruma olarak lanse edilip kullanılsa da bu kalite aylardır piyasalar tarafından önemsizleştiriliyor. Biden'ın teşvik tasarısının, önümüzdeki hafta altının hak ettiği artışı sağlayıp sağlamayacağı henüz belli değil.
Petrol Fiyatları & Piyasa Özeti
WTI Cuma günü 66,26 dolar ile nihai ticaretini yaptı. Seansı resmi olarak 2,26 dolar artışla 66,09 dolarda kapatırken hafta bazında yaklaşık %7,5 yükseldi. Ayrıca 66,40 dolar ile 13 ayın yükseğini de gördü.
Brent senası 2,62 dolar artışla 69,36 dolardan kapattıktan sonra 69,54 dolar ile nihai ticaretini yaptı. Hafta bazında yaklaşık %5 yükseldi ve 69,57 dolar ile 13 ayın yükseğini gördü.
RBOB benzin vadeli işlemleri Cuma günü 2,075 dolar ile nihai ticaretini yaptı. İlk haftasını, 2019 10 Mayıs’ı ile biten hafta için 2,047 dolarda fiyatlandığından beri 1 dolar üzerindeki bölgede bitirdikten sonra 2,065 dolardan işlem görmüştü. Hafta bazında RBOB benzin, bu yıl şimdiye kadar %45 olan rallisini büyüterek %10 kazandı.
Önümüzdeki Haftanın Enerji Takvimi
Pazartesi, 8 Mart
Genscape Cushing ham petrol stok tahminleri (özel veri)
Salı, 9 Mart
Amerikan Petrol Enstitüsü’nün petrol stoklarına ilişkin haftalık raporu.
Çarşamba, 10 Mart
EIA ham petrol stoklarına dair haftalık rapor.
EIA benzin stoklarına dair haftalık rapor.
EIA distile stoklara dair haftalık rapor.
Perşembe, 11 Mart
Cuma, 12 Mart
Baker Hughes haftalık petrol kulesi sayımı.
Altın Fiyatları & Piyasa Özeti
Nisan vadeli altın Cuma günü 1.698 dolar ile nihai ticaretini yaptı. Seansı resmi olarak 1,10 dolar artışla 1.701,80 dolarda bitirdi. Yine de hafta bazında %1,5 düşüş yaşadı. Geçen hafta %2,7 ve önceki hafta %2,5 kayıp görmüştü. Cuma günkü oturumda 1.684,05 dolara kadar düştü – bir altın vadeli işlemler sözleşmesi için Nisan 2020’den bu yana görülen en düşük fiyat.
Spot altın 2,49 artışla 1.699,92 dolardan işlem gördü. Hafta bazında %1,9 kaybederken geçen hafta %2,7 ve önceki hafta %2,3 düşüş göstermişti. Hedge fonları ve diğer para yöneticileri, bazen altındaki gidişatı belirlemek için vadeli işlemlere göre spot fiyatlara daha çok güvenir.
Feragatname: Barani Krishnan yazdığı emtia veya menkul kıymetlerde pozisyon sahibi değildir.