İş Yatırım: İhracattaki bozulmaya dikkat

İş Yatırım dış ticaret açığı öngörülenin üzerinde gelmesine dikkat çekiyor. Rapor şöyle:

TUİK’in açıkladığı Kasım ayı dış ticaret verilerine göre ihracat Ekim 2013’ten bu yana ilk kez yıllık bazda daralarak (-%7,5) 13,1 milyar dolara, ithalat ise geçen yıla kıyasla %0,2 genişleyerek 21,5 milyar dolara ulaştı. Böylece dış ticaret açığı 7,8 milyar dolarlık piyasa beklentisinin ve öngörümüzün üzerinde kalarak 8,3 milyar dolar oldu.

12 aylık birikimli dış ticaret açığı ise önceki aya kıyasla genişleyerek 85,9 milyar dolara gelirken (Ekim: 84,8 milyar dolar), altın hariç birikimli rakamın 81,2 milyar dolara gerilmesi (Ekim: 81,3) altın ithalatının bozucu etkisine işaret ediyor. Yıllık bazda bakıldığında ise her iki rakam da geçen yılın aynı ayına kıyasla sırasıyla %11,5 ve %6,6 ile daralmayı sürdürdü.

Son olarak, aylık net enerji ithalatına bakıldığında petrol fiyatlarındaki gerilemenin etkisiyle geçen yılın aynı ayına kıyasla Kasım’da %7,8’lik daralma oldu (Eylül ve Ekim %-4,5 ve %-5,6). Altın ve enerji hariç 12 aylık birikimli açık ise sınırlı bozulma ile 31,9 milyar oldu (Ekim: 31,6 milyar dolar).

Aylık ihracatın detayları bozulmanın genel olarak alt gruplara yansıdığını gösterirken, motorlu taşıtlar, demir-çelik ve kazanlar sırasıyla -1,3yp, -1,2yp ve -1,1yp katkı öne çıkıyor.

İthalat tarafında ise ana hikâyenin kıymetli madenler olduğu ve altın ticareti haricinde bakıldığında ithalatta görülen yıllık genişlemenin yerini kayda değer bir gerilemeye bıraktığı (%-5,1) görülüyor.

Geniş ekonomik gruplar sınıflandırmasında ara malı ithalatı hariç bütün grupların yıllık bazda daraldığı anlaşılıyor. Tüketim ve sermaye ürünleri ithalatı sırasıyla 0,7yp, 1,8yp olumsuz katkı yaparken ara-malı 3.0yp katkı ile toplam daralmayı telafi etti.

Avrupa’ya yapılan ihracat %8,3 ile Ekim 2013’den bu yana ilk kez daralarak toplam ihracatı 3,7yp aşağı çekti. Ortadoğu’ya yapılan ihracat ise geçen 3 ay boyunca yıllık bazda artış gösterdikten sonra yönünü tekrar aşağı çevirerek %4,2 daraldı.

Irak’a yapılan ihracatta görülen yıllık daralmanın %22,3 ile tekrar artışa geçmesi ise bölgedeki iç savaşın ihracat performansımız üzerinde tehdit olmayı sürdürdüğünü gösteriyor.

Özetle, manşet rakamdaki bozulmaya rağmen, altın hariç dış ticaret dengesinde daralmanın sürmesi olumsuz tepkiyi sınırlandırdı. Ancak ana pazarlarımızdaki yavaşlama sonucunda ihracatta görülen bozulma temel risk olarak karşımıza çıkıyor.

2015 yılında petrol fiyatlarındaki gerilemenin Avrupa ekonomisi üzerindeki olumlu katkısının sınırlı kalması durumunda dış dengelenmenin hız kesebileceğini düşünüyoruz.