(Gedik Yatırım 2018 strateji raporu eklendi)
Birsen Altayli
İSTANBUL, 16 Ocak (Reuters) - Döviz borçları yüksek şirketlerin açık pozisyonlarını kapama isteklerinin yanı sıra, özel sermaye fonlarının (PE) çıkış stratejisi olarak tercih etmesiyle 2018'in borsa için halka arz yılı olması bekleniyor. Ancak piyasaya yeterli para girişi olmaması halinde bu arzların nasıl gerçekleşeceği ve endeks üzerindeki baskısının nasıl olacağı soru işareti.
BIST 100 endeksi .XU100 gelişmekte olan piyasalara para girişiyle 2017'de yüzde 40'a yakın yükselişle kapanmıştı. Hisse senedi piyasasına da net 2 milyar dolara yakın net alım gerçekleştirmişti.
Piyasaya çıkması beklenen yeni halka arzların 3-4 milyar dolar civarında olduğu düşünüldüğünde, bu sene de en az bu miktarda giriş gerekecek ya da yatırımcı diğer hisselerden çıkarak bu hisselere girecek, ki bu da endeks üzerinde baskı yaratabilir. Bu baskının oluşmaması için gereken para girişini ise gelişmekte olan piyasalara dönük para akışı; bunu da en başta ABD faizlerinin trendi belirleyecek.
Analistler, Fed'in faiz adımlarının gelişmekte olan piyasalara para akışını etkileyecek bir unsur olarak piyasada en temel izlenecek konulardan biri olduğunu belirtiyor. Bunun yanı sıra içeride KGF etkisi, enflasyon ve Merkez Bankası'nın gerektiğinde faiz artırıp artırmayacağı pozisyon kararlarında belirleyici olacak. Türkiye'nin ABD başta olmak üzere dış ikili ilişkileri ile dış politikada atacağı adımlar da bir diğer belirleyici olacak. Bütün bu konulardaki gelişmeler de halka arz için doğru zamanı seçmeye çalışan şirketlere yol gösterecek.
İş Yatırım Araştırma Müdürü Emre Sezan, 2017 yılı kadar iyi olmasa da 2018 yılında da hisse senetleri piyasasını pozitif beklediğini belirterek, "Ortam iyi olunca halka arzlar gelecek. Birçok firma ortam iyiyken, değerlemeler yüksekken arz yapmak istiyor. Tabii şirketlerin (döviz) borçlulukları yüksek. Halka arzların bir kısmı da bu borç kapama yüzünden yapılıyor. Yani açık pozisyon düşürerek borcu azaltma önemli bir etken" dedi.
TCMB verilerine göre, Finansal Kesim Dışındaki Firmaların Net Döviz Pozisyon Açığı Ekim 2017 itibariyle 211.9 milyar dolar oldu.
Şu ana kadar çıkış stratejisi olarak halka arzı seçen PE'ler ya da şirketlerin kendilerinin yaptığı açıklamalara göre, halka arz sürecini başlatan ya da planlayan şirketler arasında, Medical Park, Enerjisa, Trabzon Limanı, Albayrak grubu bünyesindeki Varaka Kağıt, Penta Teknoloji, Beymen, Kibar Holding şirketleri, Şok Marketler, TAB Gıda, Memorial Sağlık Yatırımları gibi şirketler yer alıyor.
Borsa İstanbul (BIST) Yönetim Kurulu Başkanı Himmet Karadağ da Kasım ayında yaptığı açıklamada, yakın dönemde 1 milyar lira veya dolar üstü piyasa değeri olan şirket halka arzlarının görüleceğini belirtmiş ve 2018 için büyük ölçekli 12-13 adet halka arz için hazırlık yapıldığını söylemişti. Karadağ ayrıca, halka arzlarda kur riski ve finansman sıkıntısı yaşayan belirli ölçekteki şirketleri hedeflediklerini belirterek, bununla ilgili kotasyon yönetmeliğini değiştirip Sermaye Piyasası Kurulu'ndan da onay aldıklarını söylemişti. Yatırım Genel Müdürü Metin Ayışık da, 2018'de yoğun bir halka arz dönemine girildiğini belirterek, "Borsa İstanbul'un son dönemde aldığı kararlarla halka arz kurallarını esnetmesi sonucunda önceleri Londra gibi yabancı merkezlerde arzı düşünen şirketlere önemli bir fayda sağlanmış oldu" dedi.
Geçen yıl piyasaların henüz hareketlenmediği dönemde yapılan büyük montanlı bir arzın istikrarlı büyüme planı olan şirketlere örnek olduğunu belirten Ayışık, önümüzdeki dönemde büyük montanlı yıldız pazarda işlem görecek şirketlerin hem Türkiye ekonomisine dış kaynak sağlayacağını hem de borsanın büyümesinde rol oynayacağını söyledi.
Gedik Yatırım tarafından bugün açıklanan 2018 yılı strateji raporunda da "İlk çeyrekte tamamına yakını sanayi sektöründe (ağırlıklı olarak enerji, perakende, savunma ve sağlık sektörleri) olmak üzere yüklü miktarda (2017 yılı toplam yabancı net hisse girişlerinin üzerinde) halka arz var. Bu arzlar daha ucuz alternatifler olarak daha pahalı ve kalabalık olan mevcut sanayi sektörü şirketlerini baskılayabilir. Birincil halk arzların yanı sıra başta Aselsan (IS:ASELS) olmak üzere ciddi miktarda ikincil halka arzlar da görülebilir" denildi.
Geçtiğimiz yıl Haziran ayında yapılan Mavi'nin MAVI.IS halka arzı SPK verilerine göre 2013 yılında gerçekleşen Pegasus Hava Taşımacılığı'ndan PGSUS.IS bu yana dolar bazında en büyük birincil halka arz olmuştu. arz için bekleyen çok sayıda şirket olduğunu ve bunların iki kısım olarak piyasaya gelmesinin beklendiğini söyleyen İş Yatırım'dan Sezan, "Arzlar iki dalga haline gelecek. Şubat'ta hastaneler var, örneğin Medical Park var... Enerjisa var, Mayıs'ta de perakendeciler gelebilir, ayrıca Aselsan'ın ikincil halka arzı da planlanıyor... Bunlarla yılın toplamında piyasaya 3-4 milyar dolarlık bir arz gelecek" dedi ve ekledi:
"Geçen sene hisse senedine giren yabancı para 3 milyar dolar olmuştu. Geçen sene giren para kadar sırf arzlara para girmesi gerekiyor ki böyle olunca da ancak arz-talep dengelenmiş olacak."
Endekste yükseliş olması için piyasaya 3-4 milyar dolardan daha yüksek giriş gerektiğini vurgulayan Sezan, "O nedenle ya ikincil piyasadaki hisselerden çıkılacak ya da EM'lerde geçen yıldan daha iyi bir yıl olacak ki o da zor görünüyor. O nedenle başka hisselerden çıkış olabileceği için bu durum piyasanın yükselişini baskılayacak... Ya da yeni ihraçların bir kısmı beklediği talebi görmeyip ertelenecek" diyerek, bu durumda piyasaya yeni çıkacak şirketlerin fiyatlamasının önemli olacağını kaydetti.
Sezan, ABD enflasyonu ve faizlerinde beklenenden daha hızlı bir artış hisse senedi piyasaları için diğer önemli bir risk faktörü olduğunu belirterek, "Dolayısıyla arzlar için de bir risk" dedi.
Sezan, özel sektörün borçlarının artmasıyla halka arzlardaki artışın birbiriyle ilişkili olduğuna işaret ederek, "Sermaye ihtiyacı, borç kapama gereksinimi yani açık pozisyon azaltma halka arzlara yöneltiyor... Halka arz tebliği değişti... O yüzden bu kadar arz gündeme geldi. Bir de PE'lerin çıkışları ve sermaye artırım planları var" dedi.