Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), Ekim ayı ÜFE ve TÜFE oranlarını açıkladı. TÜFE aylık %2,39 oranında artarak yıllık %19,89 seviyesine çıkarken ÜFE ise aylık %5,24 artışla yıllık %46,31'e yükseldi. Gıda enflasyonu %27,41 olurken çekirdek TÜFE ise %16,82'ye geriledi. TÜİK'ten önce açıklanan diğer kurumların istatistikleri ise şöyle;
- İstanbul Ticaret Odası (İTO) raporuna göre İstanbul'da enflasyon Ekim ayında %3,29 oranında artarak %20,76 oldu.
- Enflasyon Araştırma Grubu (ENAG) raporuna göre enflasyon Ekim ayında %6,90 oranında artarak %49,97 oldu.
- Türkiye İşçi Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ) raporuna göre Ekim ayında Ankara'da 4 kişilik bir ailenin mutfak enflasyonu enflasyonu yıllık %24,61 oldu.
TÜİK ile diğer kurumlar arasında TÜFE farkı oldukça yüksek olurken gıda fiyatlarındaki artış yakın, ancak en dikkat çeken nokta ise ÜFE'deki yükseliş. Üretici fiyatları son ayda oldukça fazla yükseliş göstermiş ve yıllık oran da 20 yılın zirvesine çıkmışken bu maliyetlerin yarısı kadarı tüketiciye yansımış. Yani ülkedeki üreticiler zararına satış yapıyor. Peki eğer öyleyse mobilyadan beyaz eşyaya gıdadan giyime sağlıktan ulaşıma her kalemde nasıl da fiyatlar günbegün artıyor? Neden aylık sabit maaşla geçinen vatandaşın gideri her ay daha fazla oluyor? İşin bir de kira, fatura ve kış ile gelecek olan yakıt kısmı var ki...
TÜİK verilerine göre enflasyon sepetinde en yüksek maliyet gıda ve enerji grubunda yani çekirdek dışı TÜFE'de haliyle böyle olunca TCMB'nin takip ettiği çekirdek TÜFE düşük kalıyor, fakat %16 faiz oranına göre halen yüksek. Lakin önemi yok artık, çünkü merkez bankası faiz getirisinden de vazgeçti, enflasyonu asıl görev görmekten de vazgeçti. Eğer öyle olmasa enflasyon tahminini 4 puan yükseltip faizi de 3 puan indirir miydi? Dolayısıyla TÜFE rakamları para politikasında artık önemli bir gösterge konumunda değil ve buna bağlı bir faiz uygulaması da yapılmıyor zaten. Bu noktada yine göz ardı edilen vatandaşın yaşam mücadelesi oluyor. Rakamlar, üreticinin henüz tüketiciyi tüketmediğini gösterse de bunun sürmesi mümkün değil.
Ekonomide beklentinin yarattığı fiyatlamanın önemini çok defa sizlerle paylaştık. Bu dönemde ise beklentilerin arkası maalesef ki kuvvetli. Yani vatandaş ya da yatırımcı enflasyonun daha çok yükseleceğini bekliyor, gerekçesi ise hem ÜFE hem de merkezin revizyonu. Buna bir de oynaklığı yüksek olan kuru ve tansiyonu yüksek olan siyaseti eklediğimizde bu beklentilerin haklı sebepleri olduğunu görüyoruz. Dolayısıyla beklentilerin de etkisi fiyat artışlarının devam etmesine neden olabilir.
Ekim ayında kurda yaşanan oynaklığın ardından birçok dernek, federasyon ve oda kurdaki oynaklığın işleri zorlaştırdığına dair açıklama yaptı. Rekabetçilik olarak belirtilen bu oynaklık yurt içine maliyetten başka bir sonuç vermiyor. Ancak hedef büyüme ve buna bağlı istihdam ile cari açığı kapatmak olduğu için bir süre daha enflasyona göz yumulacak gibi görülüyor. Ancak enflasyon yüksek kaldıkça kurda düşüş beklemek de çok gerçekçi olmayacaktır.
Küresel tarafa baktığımızda, piyasalar bu akşamki FOMC toplantısını bekliyor. Kasım ayını işaret eden Fed'in varlık alımlarını azaltmak için düğmeye basması bekleniyor ki bu zaten Haziran ayından itibaren fiyatlanıyordu. Piyasalar için önemli olan nokta enflasyon ve buna bağlı faiz süreci. Beklentiler öne çekildi ve Fed'in 2022'nin ikinci yarısında faiz artırımına başlaması bekleniyor. Powell, çok defa enflasyondaki yükselişin geçici olacağını beklediklerini söyledi, ancak son açıklamaları beklediğimizden daha uzun süren bir enflasyon olabilire döndü ki Yellen da benzer ifadeler kullandı. Dünyada enerji ve emtia başta olmak üzere heme hemen her kolda fiyat artışı sürerken ekonomik aktiviteler de yavaşlarken Fed'in bir şeyler yapması gerekecek. Bu noktada varlık alımının azlatılması en sakin başlangıç ve 2022'nin ilk çeyreğinde de 'geçici' görülen enflasyon yüksek kalmaya devam ederse söylem şahinleşmeye başlayabilir. Sürece giden yolda bugünkü ifadelerin dengeli olmasını bekliyoruz, fakat doların da bu süreçte güçlü kalmaya devam etmesini bekliyoruz. Dolar Endeksi'nde bu hafta 94,35-94,50 aralığını takip edeceğiz, EUR/USD tarafında ise 1,1525 ilk destek olurken altında enflasyon faktörünü unutmamak gerekiyor. Bu nedenle düşüşler olsa da bir süre daha 1.780 dolar civarındaki fiyatlama devam edebilir. Orta vade beklentimizde değişiklik yok altının ivme kabının sürmesini bekliyoruz.
USD/TRY kurunda 9,50 altı deneme sınırlı kaldı ve fiyat 9,70 istekli fiyatlanıyor. 9,65 üzeri günlük kapanışlar rekor olasılığını daha da güçlendirecektir.
