Geoffrey Smith
Yükselen piyasa dövizleri yıla iyi bir başlangıç yaptı. Dünya ekonomisindeki yavaşlama, ABD Merkez Bankası'nın faiz oran artırımını durdurmak zorunda kalmasına ve Avrupa Merkez Bankası'nın ilk kez atacağı bu tarz bir adımı geri çekmesine neden oldu.
Yükselen piyasalardaki rahatlama kendini açıkça gösterdi: Dolar Meksika Pezosu'na karşı %1,9, Güney Afrika Randı'na karşı %4,2 ve Rus Rublesi'ne karşı tam %5,9 değer kaybetti. Ancak yükselen piyasa döviz borsasında gelişen en büyük oyunlardan biri, bazılarına göre haksız yere göz ardı edildi.
Çok yüksek faiz oranlarının, hızla iyileşen bir ödeme dengesinin ve şirketlerin yüksek borç seviyelerindeki yavaş olmasına rağmen umut verici ilerlemenin verdiği desteğe rağmen Türk Lirası Dolar'a karşı geçen yıla göre sadece %0,3 yükselebildi. Geçen yıl Başkan Recep Tayyip Erdoğan'ın Merkez Bankası'na faiz oranlarını artırmaması konusunda yaptığı baskının ardından Lira'nın Ağustos'a kadar altı ay içinde %45 değer kaybetmesinin hatıraları hala taze ve acı verici. Merkez Bankası'na ve dövize olan güven günler içinde yıkılabilir ancak yeniden sağlanması aylar hatta yıllar alabilir.
Ancak açık bir şekilde iç politikanın sebep olduğu geçen yılki çöküş, Dolar'daki faiz oranlarının yükseldiği ve Avrupa Merkez Bankası'nın da aynı şekilde faiz oranını artıracağına yönelik bir beklentinin varolduğu dönemde yaşandı. Bu durum şimdi değişti; Unicredit (MI:CRDI), ING (AS:INGA) ve BBVA (MC:BBVA) gibi büyük Avrupalı bankaların kendilerine bağlı yerel alt kuruluşlardan kaynak çekip bir kredi sıkışıklığını tetikleyeceğine yönelik korkular büyük oranda boşa çıktı.
Yükselen piyasalar uzmanı Renaissance Capital'de Araştırma Bölümü Başkanı Charles Robertson, "şu an Lira'yı Ruble ya da Rand'dan daha çok seviyoruz" dedi. Robertson'a göre geçen yıldan bu yana bir toparlanma yaşanmamış olması Lira'yı uzun vadeli ortalama oranının %20 altında bıraktı.
Ek olarak, Türkiye'nin resmi haftalık repo oranı—Eylül'den bu yana %24'te—Lira'nın Dolar ya da Euro'ya kıyasla büyük bir pozitif getiri ve (resmi oranın %6,75 olduğu) Güney Afrika ya da Rusya (7.75%) gibi yükselen piyasa denklerine karşı bile önemli oranda bir premium sunduğu anlamına geliyor. Güvenilirliğini hala yeniden inşa etmeye çalışan Merkez Bankası son politika toplantısının ardından bu ve önümüzdeki yıl için enflasyon beklentisini azaltmasına rağmen faiz oranlarında erken bir azaltmaya gitmeyeceğinin sözünü verdi. Enflasyon yıllık %20,35 oranında olmayı sürdürüyor.
ING ekonomisti Muhammed Mercan, baz efektlerinin yıllık enflasyon oranında "ikna edici" bir düşüşe izin vereceği en erken Haziran'a kadar Merkez Bankası'nın faiz oranlarında bir azaltmaya gideceğini düşünmüyor.
Tabii ki hala bazı riskler var: Hükümetin geçen hafta ülkenin en büyük bankası olan İş Bankası'nı kamulaştırabileceğini açıklaması endişe verici sinyaller veriyor; BBVA analistleri on yıllık aşırı ucuz Dolar kullanımının ardından şirket borçlarının yeniden yapılandırılmasının hızlandırılması gerektiğini belirtiyor. Jeopolitik açıdan, ABD güçlerinin Suriye'nin kuzeyinden çekilme planı yaşanabilecek sorunlara alan yaratıyor: Erdoğan sadece bölgede etki sahibi olabilmek adına İran, Suudi Arabistan ve Rusya ile rekabet etmekle kalmıyor, aynı zamanda Türkiye'deki Kürt ayrılıkçılara destek olduklarından şüphelendiği Suriye Kürtleri konusunda ABD ile yeni bir münakaşa başlatma riskine giriyor.
Ekonomi politikası üzerindeki siyasi müdahale riski de hala devam ediyor: Erdoğan'ın partisi Mart ayı sonunda ülke çapında belediye seçimleriyle karşı karşıya. Ancak şimdilik hükümet Merkez Bankası'na yönelik yeni bir saldırının faydadan çok zarar getireceğini düşünüyor.
En azından yabancı yatırımcılar için Türkiye'ye yönelik hissiyatta iyileşme var. Ocak ayında Maliye Bakanlığı sorun yaşamadan Dolar ve Euro bazında tahvil satabildi. Eğer hükümet geçen yılki hataları tekrarlamayacağı konusunda halkı ikna edebilirse Lira'daki toparlanma daha da ilerleyebilir.