Başkan Trump’ın Venezuela’nın ulusal petrol şirketi PdVSA üzerine yaptırım çıkardığı bu hafta, Venezuela’daki siyasi kriz yeni bir dönemece girdi. Bu hamlenin amacı, ABD ve pek çok ülkenin artık Venezuela’nın resmi lideri olarak görmediği Nicholas Maduro’nun petrol gelirinden faydalanmasını engellemek. Ancak, bu orta vadede küresel petrol fiyatları kadar petrol tedarikini etkileyebilir ve ABD’deki benzin fiyatlarını yükseltebilir.
Teknik olarak, ABD Venezuela’nın ABD’ye petrol satışına ambargo koymuyor. Bunun yerine, yaptırımlar ABD’deki şirketlerin Maduro kontrolündeki hükümete ödeme transferini yasaklıyor. Rafineriler Venezuela petrolü için ödeme yapmaya devam edebilir, ancak para ABD’deki hesaplarda tutulacak ve muhtemelen sonraki bir aşamada Maduro’nun kontrol etmediği bir Venezuela hükümetine transfer edilmiş olacak. Buna karşılık Maduro da, PdVSA’nın, peşin olarak ödemesi yapılmadığı takdirde, ABD’ye giden gemilere petrol yüklemesini yasakladı. Mevcut durumda yolda olan petrol kargoları normal prosedür iznine tabi olacak olmasına rağmen, bu etkin olarak Venezuela’nın ABD’ye olan petrol nakliyatını durduracak.
Aralık ayında ABD’deki rafineriler günlük 574.000 varil civarında Venezuela petrolü ithal etti. Yaptırımların ABD petrol arzı üzerine etkisi hemen olmayacak, çünkü şu anda denizlerde bulunan sevkiyatın yapılmasına izin verilmiş olacak. Ancak, siyasi meseleler çözülmezse, ABD’deki rafineriler birkaç hafta içinde krizi hissedecek. Bu petrol, ABD’de üretilen petrol ile kolayca ikame edilemez, çünkü Venezuela ağır ham petrol ihraç ediyor ve ABD genel olarak hafif petrol üretiyor.
Rafineriler yeniden şekillenmediği sürece, bu ikisi, arıtma sürecini takas edemez. Ayrıca, ağır ham petrol için Kanadalı katran kumu ve Orta Doğu’daki çeşitli üreticiler gibi başka kaynaklar bulunurken, bu ham petrolün ABD rafinerilerine doğru yönünü değiştirmesinin önünde lojistik ve tedarike ilişkin engeller var.
Trump yönetimi yaptırımları açıkladığında, Hazine Bakanı Mnuchin, ABD’deki petrol arzının olumsuz olarak etkilenmesini beklemediğini, çünkü Orta Doğu üretiminin bunu telafi etmek için artacağını söyledi. Suudi Arabistan, Kuveyt ve BAE üretimini artırabilir, doğru, ancak bu ülkelerin bunu yapacak olması mümkün görünmüyor. Hatta Suudi Arabistan Şubat ayında günlük üretimini 10,2 milyon varile düşürdüğünü ve ABD’ye olan ihracatını azaltacağını ancak Asya nakliyatını sürdüreceğini söyledi. Bu, Şubat sonu ve Mart ayında ABD’nin petrol arzı için problem olarak okunabilir.
Bununla birlikte, ABD’de yaklaşan bir arz krizini azaltacak birkaç etken var. İlki, kısmen Meksika’ya olan benzin ihracatının geçici olarak durdurulmasından kaynaklı ABD depolarındaki benzin fazlasına sahip olması. İkincisi de, ABD’deki rafinerilerin düzenli dönemsel bakımlarının başlayacak ve yaz benzin harmanlarına kayacak olması. Ham petrol talebi, çeşitli bölgelerdeki rafinerilerin sendelediği ve geçici kapanmaların yaşandığı dönemlerde tipik olarak azalır. ABD rafinerilerinin rekor seviyelerde işlemesinden ve benzin ihracatının yavaşlamasından dolayı, yaptırımların etkisini destekleyecek aşırı benzin tedariki bulunuyor.
Aslında, ABD’deki bir arz krizi temel olarak Venezuela petrolünü ithal eden birincil alıcılar tarafından hissedilebilir. Citgo, Chevron (NYSE:CVX), PBF Energy (NYSE:PBF) ve Valero Energy (NYSE:VLO) önemli boyutlarda Venezuela ham petrolü ithal ediyor. Bu rafinerilerin ağır ham petrol için alternatif kaynaklar temin etmesi zor olacak ve ABD tüketicilerinin yüksek fiyatlar ve muhtemelen bu rafinerilerden ürün temin eden benzin istasyonlarında kıtlık bile görecek olması muhtemel.
Sözleşmelerine bağlı olarak hizmet istasyonları, Citgo arzının olmadığı durumda, diğer rafinerilerden benzin alımı yapmayı deneyebilir, ancak maliyetler çok yüksek olacaktır. En çok olumsuz etkilenen Citgo benzin istasyonları olabilir, çünkü Citgo rafinerilerinden aldıkları özel harman bir benzin sunuyorlar. Citgo istasyonlarının, eğer alternatif rafineriler tarafından tedarik edilmişlerse, markasını değiştirip değiştirmeyeceği ya da reklamlarını değiştireceği meçhul.
Maduro'nun yakın dönemde kontrolü bırakması olağan, ancak Çin ve Rusya'dan aldığı desteği ve Venezuela ordusu üzerindeki kontrolünü göz önüne aldığımızda pek de mümkün görünmüyor. Bu krizin yol açtığı muhtemel gelişme, petrol fiyatlarının Mayıs ayında keskin artışlar yaşayabilecek olması. Bu noktada, petrol fiyatlarını yükseltmek için Venezuela krizinin ve OPEC’in mevcut üretim kesintilerinin İran yaptırım muafiyetlerinin sona ermesi ile birleşmesi mümkün görünüyor.