Destek ve Direnç Düzeyleri, Pivot Noktası, Destek ve Dirençlerin Kırılması
Finansal piyasalarda fiyatların yükselişi ve düşüşü sırasında izlenen bazı düşüş ve yükseliş noktaları vardır. Bunlara destek ve direnç düzeyleri deniyor. Konumuz döviz kurları olduğu için biz o açıdan bakacağız.
Kur yükselip geri çekildiğinde, geri çekilmeden önce ulaşılan en yüksek düzey ‘direnç noktası’ olarak kabul ediliyor. Direnç noktası; yükselmekte olan kur için için yükselişin yavaşladığı, alım isteklerinin azaldığı, satıcıların ise satış isteklerinin daha fazla olduğu noktayı ifade eder.
Piyasa tekrar yükseldiğinde, yeniden yükselmeye başlamadan önce ulaştığı en düşük düzey de ‘destek noktası’ olarak adlandırılıyor. Destek noktası, talebin yoğunlaşması nedeniyle düşüş eğiliminin durması beklenen bir kur düzeyidir. Kur düştükçe talep artar ve böylece destek noktası oluşur.
Bir direnç noktasının kırılması; kurun, daha önce belirlenmiş direnç noktasının üzerinde en az bir kez kapanış yapmış olmasını ifade ediyor. Bir direnç noktası kırıldığında o nokta artık bir destek noktasına dönüşür. Bir destek noktasının kırılması; kurun o destek noktasının altında en az bir kez kapanış yapmış olması anlamına geliyor. Bir destek noktası kırıldığında o nokta artık direnç noktası konumuna gelir.
Kur, destek ya da direnç noktasını kıracak biçimde bir defalık kapanış yapıp yeniden destek veya direnç noktasına dönmüşse destek ya da direcin kırılması tam olarak gerçekleşmemiş sayılır.
Pivot noktası; döviz kurunun bir önceki işlem gününde oluşan dengedeki değerini gösteren düzeydir. İşlem kurunun pivot kuruna göre durumuna bakılarak kurun hareket yönü tahmin edilebilir ve ayrıca yine buradan hareketle destek ve direnç noktaları da hesaplanabilir.
Döviz kurlarıyla ilgili teknik analiz; kurların, geçmişteki hareketlerine bakılarak yapılan analizdir. Kurun izlediği değer değişimleri bir zaman serisi grafiğine yansıtılır ve o grafik üzerinde geçmiş hareketlere bakılarak söz konusu kurun zaman içinde tepe ve dip yaptığı noktalar incelenir. Buna göre kurun bu noktaları yukarı veya aşağı doğru geçtiğinde sonraki durağının neresi olduğu tahmin edilmeye çalışılır.
Destek ve Direnç Düzeyleri Hedeflenerek Kur Düşürülebilir mi?
Yukarıda değindiğimiz destek, direnç ve pivot düzeyleri tümüyle piyasada oluşan arz ve talebe göre belirlenir. Bireysel arz ve talebin bu düzeylere etki yapması mümkün değildir. Ancak olumlu ya da olumsuz bir gelişme ortaya çıktığında veya beklentiler değiştiğinde arz veya talep aynı yönde hareket ettiğinde bu düzeyler üzerinde etkili olabilir.
Geçtiğimiz Cuma sabahı güne başlarken USD / TL kuru 16,33 idi. Diyelim ki kısa vadeli standart direnç noktası 16,35, pivot noktası 16,25, destek noktası da 16,15 olsun.[i] Yani 16,35’in üzerinde bir gece geçirilirse direnç kırılıp kur yukarı gidecek demektir. Bu aşamada Merkez Bankası’nın faizi değiştirmemesi, piyasanın beklediği önlemlerin alınmaması sonucu döviz talebi devam ediyor ve kurun yukarı gitmesi bekleniyordu. Bu noktada kamu kesimi devreye girerek, geçmişte pek çok kez yaptığı gibi, döviz satmaya ve kuru düşürmeye başladı ve USD/TL kuru 16,25’lik pivot noktasının altına inerek 16,19’a kadar geriledi ve haftayı öyle tamamladı. 16,15’lik ilk destek noktası kırılamamıştı ama pivot noktasının altına inilmesi o destek noktasının kırılabileceği izlenimini veriyordu. Yukarıdan beri verdiğimiz tanımlar çerçevesinde pazartesi günü kurun 16,15’lik destek noktasını kırması beklenebilir. Ne var ki 16,19’luk kur düzeyi, piyasada normal arz ve talebe göre değil, kamu kesiminin döviz satmasıyla yani zorlamayla oluşmuş bir düzey. Kamu kesimi, döviz satarak kurun daha da düşeceği inancını yaratmayı ve bu yolla insanların döviz satmasını sağlamayı amaçlıyor. İnsanlar ise ortada bu durumu destekleyen herhangi bir olumlu gelişme, bir beklenti ya da bir önlem görmediği için döviz satmak bir yana düşen kurları fırsat görerek ucuza döviz satın almaya yöneliyor. Sonuçta merkez bankası, uzun süredir yaptığı gibi, kısa süreli sonuçlar uğruna rezervlerini erittiğiyle kalıyor.
[i] Burada direnç, destek ve pivot noktası olarak verilen değerler olayı anlatmak için kullandığımız günü birlik değerlerdir. Alınan döneme, hesaplama biçimine ve hatta bakış açısına göre bunlar değişiklik gösterebilir.